Yerel kavun (Cucumis melo L.) genotiplerinin bazı morfolojik özellikleri

Yıl 2017, Cilt: 6 Özel Sayı, 179 - 186, 01.06.2017

Yeşim Dal Necibe Kayak Ünal Kal Musa Seymen Önder Türkmen

Öz

Bu çalışma, Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanan ve S4 kademesine kadar kendilemeleri yapılan Cucumis melo L. aksesyonlarının morfolojik çeşitliliğinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada ortalama bitki boyu, ana gövde çapı, ana gövde de boğum sayısı, meyve ağırlığı, meyvede mühür büyüklüğü, meyve eti kalınlığı, meyvede kabuk kalınlığı, meyvede SÇKM ve pH sırası ile; 77.31 cm, 4.58 mm, 6.35 adet/bitki, 673.29 g, 8.06 mm, 12.66 mm, 6.68 mm, %6.98, 5.85 olarak bulunmuştur. Genotiplerin %90.9’unda monoik, %9.01'unda andromonoik çiçek yapısına sahiptir. Meyve şekillerinden %3.75’i meşe palamudu, %39.6’sı oval, %5.6’sı priform, %49’u küresel, %1.8’i basık, ve baskın meyve kabuk renkleri; %9.4’ü soluk yeşil, %45.2’i yeşil, %41.5’i kahverengi, %1.8’i açık sarı, %1.8’i siyahımsı yeşil tespit edilmiştir. Genotiplerde görülen kabuktaki ikincil renk dağılımı %18.8’i yok, %28.30’u benekli, %30.18’i lekeli, %13.20’si bantlı ve %9.43’ü çizgili olup kabuk desen rengi; %92.4’ünde yeşil, %7.5’inde sarı olarak bulunurken olgunluk öncesi meyve kabuk zemin rengi % 3.7’sinde sarı, %5.6’sında gri yeşil, %90.5’inde yeşil olarak bulunmuştur. Meyvede ağlanma durumu %77.3’ünde az, %1.8’inde orta ve %3.7’sinde çok olarak tespit edilmiştir. Genotiplerin meyve sapı uzunluğu %43.3’ü kısa, %5.6’sı uzun, %50.9’u orta olarak tespit edilirken meyve sapı kalınlığının %98.1’i orta ve %1.8’i ince olarak bulunmuştur. Kavun genotiplerinin meyve taban şekilleri açısından %66’sı yuvarlak, %16.9’u düz ve %17.1’i sivri uçlu bulunmuş olup meyve ucu şekli %41.5’inde yuvarlak, %32’sinde yassı, %26.4’ünde sivri olarak bulunurken meyve eti rengi %16.9’sında beyaz, %52.8’sinde krem-sarı, %15’inde turuncu ve %15’inde yeşil olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kavun (Cucumis melo L.), yerel genotipler, morfolojik özellikler

Kaynakça

• Anonim, 2014. Food and Agriculture Organization. Erişim tarihi 09.09.2016. Erişim adresi, www.fao.org.
• Che K., Liang C., Wang Y., Jin D., Wang B., 2003. Genetic assesment of watermelon germplasm using the AFLP technique. Hortscience, 38 (1)81- 84.
• Dilbirliği E., 2007. Biyolojik Çeşitlilik ve Genetik Kaynakların SÜrdürülebilir Stratejilerinin Kullanım Olanaklarının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Ens. Peyzaj Mimarlığı ABD Ankara Üniversitesi.
• Elbekkay M., Hamza H., Haddad M., Ferchichi A., Kik C., 2008. Genetic erosion in melon (Cucumis melo): a case study from Tunisia. Cucurbitaceae 2008, 295-300.
• Escribano S., Lazaro A. 2009., Agro-morphological diversity of Spanish traditional melons (Cucumis melo L.) of the Madrid provenance. Genet. Resour. Crop Evol., 56:481-497.
• Eser B., Saygılı H., Göçgol A., İlker E., 2005. Tohum Bilimi ve Teknolojisi Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi İzmir, cilt 1 Yayın no :3
• Gross T., Johnston S., Barber C.V., 2006. The Convention on Biological Diversity: Understanding and Influencing the Process, A Guide to Understanding and Participating Effectively in The Eighth Conference of the Parties to the Convention on Biological Diversity (COP 8), United Nations University Institute of Advanced studies The Equator Initiative. March 2006.
• İnal A., 2002. Yerel Çeşitlerin Önemi ve Korunması Broşür ETAET. No :3 İzmir.
• Karagöz A., Zencirci N., Tan A., Taşkın T., Köksel H., Sürek M., Toker C., Özbek K., 2010. Bitki Genetik Kaynaklarının Korunması ve Kullanımı. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. 11-15 Ocak 2010 Ankara.
• Liu L., Kahkihara F., Kato M., 2004. Characterization of six varieties of Cucumis melo L. based on morphological and physiological characters, including shelf-life of fruit., Euphytica, 135, , 305-13.
• Sarı N., Solmaz İ., 2007. Fruit characterization of some Turkish melon genotypes. 3rd Int. Cucurbit Symposium,11-17 September 2005 Townsville- Australia, Acta Horticulturae,. 731, 103-107.
• Soltani F., Akashi Y., Kashi A., Zamani Z., Mostofi Y., Kato Y., 2010. Characterization of Iranian melon landraces of Cucumis melo L. groups flexuosus and dudaim by analysis of morphological characters and random amplified polymorphic DNA. Breeding Science, 60 (1):34-45.
• Szamosi C., Solmaz S., Sarı S., Barsony C., 2010. Morphological evaluation and comparison of Hungarian and Turkish melon (Cucumis melo L.) germplasm. Sci Hortic-Amsterdam, 124:170-182.
• Şensoy S., Türkmen Ö.., Çeknas E., 2008. Comparison of some local melon genotypes selected from Lake Van Basin with some commercial melon cultivars for some yield and quality related traits observed in field and high tunnel conditions. African Journal of Biotechnology. 7(22):4105-10.