Ordu ili Gürgentepe ilçesinde yetiştirilen Çakıldak fındık çeşidinde klon seleksiyonu

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: Özel Sayı, 1 - 8, 31.12.2019

Ali İslam Melih Çayan

https://doi.org/10.29278/azd.584541

Cited By: 7

Öz

Bu çalışma Ordu ili Gürgentepe ilçesinde yaygın
olarak yetiştirilen Çakıldak fındık çeşidinin üstün özelliklere sahip
klonlarını belirlemek amacı ile 2015-2017 yılları arasında yürütülmüştür.
Çalışmada toplam 293 klon incelenmiştir. Tüm veriler değerlendirildiğinde bitki
başına verim 44 - 349 g/bitki, çotanaktaki meyve sayısı 1.5 adet ile 3.4 adet,
kabuklu meyve ağırlığı 1.32 g ile 2.17 g, iç ağırlığı 0.59 g ile 1.23 g, iç
oranı %45.2 ile %59.6, kabuk kalınlığı 0.66 mm ile 1.15 mm, göbek boşluğu 0.9
mm ile 4.1 mm ve  kusurlu meyve oranı ise
%0.0 ile %62.4 arasında belirlenmiştir. Ayrıca seçilen klonlarda yağ oranı
%50.5 (G53-1) ile %60.9 (G1-3) ve protein oranı ise %15.3 (G36-1) ile %19.5
(G46-1) arasında değişiklik göstermiştir. Tartılı derecelendirme sonucunda
G1-3, G50-3, G53-1 nolu klonlar seçilmiştir. Ayrıca G20-3 nolu klon çotanaktaki
meyve sayısı, G22-2 iç oranı, G36-1 meyve iç ağırlığı, G46-1 kabuk kalınlığı,
G51-1 dolgun iç oranı yönünden ümitvar olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Corylus avellana L., Pomoloji, Seleksiyon

Kaynakça

• Ayfer, M., Uzun, A., & Baş, F. (1986). Türk fındık çeşitleri. Karadeniz Bölgesi Fındık İhracatçıları Birliği Yayınları, 95s.
• Bak, T. (2010). Fındıkta (Corylus avellana L.) farklı dal sayılarının kalite faktörleri üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Balık, H. İ. (2007). Ordu'nun Ünye ilçesinde palaz fındık çeşidi klon seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
• Balta, M. F., Balta, F., & Karadeniz, T. (1996). The evaluations on preselection of the hazelnut ‘Tombul’and ‘Palaz’cultivars grown in Carsamba and Terme (Samsun) districts. In IV International Symposium on Hazelnut 445 (pp. 109-118).
• Balta, M. F., Yarılgaç, T., Aşkın, M. A., Kuçuk, M., Balta, F., & Özrenk, K. (2006). Determination of fatty acid compositions, oil contents and some quality traits of hazelnut genetic resources grown in eastern Anatolia of Turkey. Journal of Food Composition and Analysis, 19(6-7), 681-686.
• Bilgen, Y., Duyar, Ö., Balık, H. İ., Kayalak Balık, S., Bostan, S. Z., & Koç Güler, S. (2018). Clonel selection of 'Çakildak' hazelnut cultivar in Ulubey, Kabadüz and Gölköy (Ordu, Turkey) districts. International Agriculture Science Congress, 09-12 May 2018, Van.
• Bostan, S. Z. (1997). Tombul, Palaz ve Sivri çeşitlerinde çotanaktaki meyve sayısı ile diğer bazı özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 7, 23-27.
• Bostan, S. Z., & İslam, A. (1999). Some nut characteristics and variatin of these characteristics within hazelnut cultivar Palaz. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23(4), 367-370.
• Bostan, S.Z. (2001). Variation in morfological and pomological characteristics in hazelnut at six elevation. Acta Horticulturae, 556, 197-201.
• Bozkurt, E. (2010). Çakıldak fındık çeşidinde rakım, yıl ve bahçelere göre verimin değişimi üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Çalış, L. (2010). Ordu'nun Perşembe ilçesinde yetiştirilen tombul fındık çeşidinde farklı rakım ve yöneylerin verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Demir, T., & Beyhan, N. (2000). Samsun ilinde yetiştirilen fındıkların seleksiyonu üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24, 173-183.FAO, 2018. FAOSTAT.fao.org Erişim tarihi 20.06.2018
• Güler, E. (2017). Taşkesti (Mudurnu-Bolu) Beldesi fındık populasyonunun verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• İslam, A. (2003). Clonal selection in ‘Uzunmusa’hazelnut. Plant Breeding, 122(4), 368-371.
• İslam, A. (2000). Ordu ili merkez ilçede yetiştirilen fındık çeşitlerinde klon seleksiyonu. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Adana.
• İslam, A., & Bostan, S. Z. (1999). Ordu’da yetiştirilen fındık tiplerinin pomolojik ve teknolojik özellikleri. Karadeniz Bölgesi Tarım Sempozyumu, 4-5 Ocak 1999, Samsun.
• İslam, A., & Ozgüven, A. I. (2003). Clonal selection of Tombul hazelnut cultivar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 111-116.
• James, C.S. 1995. Analytical Cehemistry of Foods. Balckie Academic & Professional. Chemistry, 46, 4358-4362.
• Kalkışım, Ö., & Balik, H. İ. (2012). The determinations of fruit features in the Tombul hazelnut (Corylus avellana L.) clone. Journal of Food Agriculture & EnvironmentKaradeniz, T., & Küp, M. (1996). The effects on quality hazelnut of direction. In IV International Symposium on Hazelnut 445 (pp. 285-294).
• Kırca, L. 2010. Fındıkta (Corylus avellana L.) ocak dikim yaşı ile verim ve kalite arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
• Köksal, İ. (2002). Türk fındık çeşitleri. Fındık tanıtım Grubu Yayınları, Ankara. 136s. ISBN 975-92886-0-5.
• Mirotadze, N. (2005). Hazelnut in Georgia. Acta Horticulturae, 686:29-34.
• Mitrovic, M., Ogasanovic, D., Tesovic, Z., Stanisavljevic, M., & Plazinic, R. (1996). Pomological and technological properties of some hazelnut cultivars. In IV International Symposium on Hazelnut 445 (pp. 151-156).
• Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., & İsfendiyaroğlu, M. (2014). Ilıman İklim Meyve Türleri, Sert Kabuklu Meyveler Cilt III. Ege Üniversitesi Yayınları, Ziraat Fakültesi Yayını: 566. Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova, İzmir, 262 p.
• Özdemir, M., Açkurt, F., Kaplan, M., Yıldız, M., Löker, M., Gürcan, T., ... & Seyhan, F. G. (2001). Evaluation of new Turkish hybrid hazelnut (Corylus avellana L.) varieties: fatty acid composition, α-tocopherol content, mineral composition and stability. Food Chemistry, 73(4), 411-415.
• Rovira, M., Romero, M., & Clave, J. (1996). Clonal selection of ‘Gironell’and ‘Negret’ hazelnut cultivars. In IV International Symposium on Hazelnut 445 (pp. 145-150).
• Schepers, H. T. A. M., & Kwanten, E. F. J. (2004, June). Selection and breeding of hazelnut cultivars suitable for organic cultivation in the Netherlands. In VI International Congress on Hazelnut 686 (pp. 87-90).
• Serdar, U., Horuz, A., & Demir, T. (2005). The effects of B-Zn fertilization on yield, cluster drop and nut traits in hazelnut. Journal of Biological Sciences, 5 (6):786-789
• Turan, A. (2007). Giresun ili Bulancak ilçesi tombul fındık klon seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
• TÜİK, (2018). Bitkisel Üretim Verileri. www.tuik.gov.tr Erişim tarihi 20.06.2018
• Valentini, N., Marinoni, D., Me, G., & Botta, R. (2001). Evaluation of Tonda Gentile delle Langhe clones. Acta Horticulturae, 556, 209-215.Yao, Q., & Mehlenbacher, S. A. (2000). Heritability, variance components and correlation of morphological and phenological traits in hazelnut. Plant Breeding, 119(5), 369-381.
• Yılmaz, M. (2009). Bazı fındık çeşit ve genotiplerinin pomolojik, morfolojik ve moleküler karaterizasyonu. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bil Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.