Öz
Bu
çalışmanın amacı Ordu ilinde fındık tarımı yapılan bazı alanların topraklarda
yarayışlı çinko (Zn) beslenmesi bakımından genel durumunu belirlemek ve ayrıca
toprakların çeşitli fiziksel ve kimyasal özelliklerinin yarayışlı Zn element
kapsamlarıyla ilişkilerini saptamaktır. Bu amaçla Ordu ili Ünye ilçe sınırından
Gülyalı ilçe sınırının sonuna kadar olan bazı bahçelerden 0 – 30 cm derinlikten
130 adet toprak örneği alınmıştır. Alınan toprak örneklerinden DTPA yöntemiyle
ekstrakte edilebilir Zn, Fe, Mn ve Cu belirlenmiştir. Mikro elementlerden
toprakta yarayışlı bor (B) analiziyle sonuçlarının açıklanmasında yardımcı
olacak bazı fiziksel ve kimyasal analizler de yapılmıştır. Analiz sonuçlarında
fındık veriminin artmasında rolü olacak çarpıcı sonuçlar bulunmuştur. Fındık
yetiştiriciliği yapılan bahçelerde büyük bir mineral beslenme problemi olduğu
tespit edilmiştir. Özellikle fındık
yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı bahçelerde genellikle asit bölge
toprakları olduğundan Zn’nun yetersizliğinden ziyade Zn’nun fazlalığının olduğu
sanılmaktadır. Ancak bu bilginin aksine Ordu ili fındık bahçelerinin Zn ile
beslenmesinin oldukça yetersiz olduğu belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre,
en düşük Zn konsantrasyonu 0.05 mg kg-1 iken en yüksek Zn
konsantrasyonu 1.94 mg kg-1 olduğu belirlenmiş ve ortalama 0.45 mg
kg-1 olarak saptanmıştır. Toprakta yarayışlı Zn kritik sınır
değerleriyle karşılaştırıldığında toplam örneklerin % 78’i 0.2-0.7 mg kg-1
arasında olup Zn bakımından “az” ve % 11’i de <0.2 sınır değerinde düşük,
“çok az” olarak belirlenmiştir. Bu oranlarla fındık yetiştiriciliğinin yoğun
olarak yapıldığı bahçelerde % 89 oranında Zn noksanlığı olduğu tespit
edilmiştir. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Ordu ilinin diğer üretici illeri olan
Samsun, Giresun ve Trabzon’a göre ve diğer üretici ülkelerden ABD, İspanya ve
İtalya’ya kıyasla fındık veriminin düşük olmasının nedenleri arasında Zn ile
beslenme sorunu verimliliği sınırlayan gizli bir etmen olabilir. Çinko (Zn)
beslenmesinden başka, fındık verimini doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen B
(bor) bakımından da fındık bitkisinin % 85 oranında yetersiz beslendiği bulunmuştur.
Destekleyen Kurum
Karadeniz İhracatçı Birlikleri (KIB)
Teşekkür
Bu araştırma Karadeniz İhracatçı Birlikleri (KIB) tarafından desteklenmiştir. Bu araştırma desteklenen projeden üretilen doktora çalışmasının bir bölümünü oluşturmaktadır.