Sivri fındık çeşidinde sıkıştırma hızı ve yönünün meyvenin bazı kırılma özellikleri ve iç çıkma kalitesi üzerine etkileri

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: Özel Sayı, 29 - 38, 31.12.2019

Murat Kaçal , Mehmet Ali Koyuncu

https://doi.org/10.29278/azd.655666

Öz

Bu çalışmada farklı sıkıştırma hızları (0.5, 1.0,
1.5 ve 2 mm/s) ve yönlerinin (uzunluk, genişlik ve kalınlık), Sivri fındık
çeşidinde bazı kırılma özellikleri (kırma kuvveti, kırma enerjisi ve özgül
deformasyon) ile iç çıkma kalitesi üzerine etkileri belirlenmiştir. Ayrıca
kabuk kalınlığı ve  geometrik ortalama
çap değerleriyle bu kırılma özellikleri ve iç çıkma kalitesi arasındaki ilişki
incelenmiştir. Bu amaçla 16.40 mm’den büyük ve küçük olan iki grup kabuklu
fındık örneği üniversal tekstür cihazıyla sıkıştırma  testlerine tabi tutulmuştur. En düşük kırılma
kuvveti (167 N) ve enerjisi (105 J) uzunluk 
yönünden kuvvet uygulanan ikinci grup fındıklarda bulunmuştur. İncelenen
fındık örneklerinde  geometrik ortalama
çap ve kabuk kalınlıklarının, kabuk kırılma özelliklerini önemli şekilde
etkilediği bulunmuştur. Kabuk kalınlığı ve geometrik ortalama çap arttıkça
genellikle kabuk kırılma kuvveti ve kırılma enerjisi artmış, özgül deformasyon
ise düşmüştür.  Yükleme hızı arttıkça
birinci grup meyvelerde kırılma için ihtiyaç duyulan kuvvet ve enerji artarken,
ikinci grupta bu değişim kararlılık göstermemiştir. Tüm kombinasyonlarda
kırılma hızı artıkça iç çıkma kalitesi bariz olarak azalmıştır.  Geometrik ortalama çap ile iç çıkma kalitesi
arasında herhangi bir ilişki saptanamamıştır. Sonuç olarak iki grup için
ortalama değerler dikkate alındığında en düşük kırılma kuvveti (199.5 N)  uzunluk yönünden yapılan testlerde elde
edilirken, iç çıkma kalitesi bakımından en iyi sonucu (5.00)  genişlik ekseninde  kırılan fındıklar vermiştir. Sivri fındık
çeşidi için incelenen hızlar dikkate alındığında kaliteli iç eldesi için 1
mm/s’nin üzerindeki kırma hızları önerilmemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Fındık, kırma, kırma kuvveti, enerji, iç çıkma kalitesi

The effects of compression speed and positions on some cracking characteristics and kernel extraction quality of hazelnuts cv. Sivri

Öz

Effects of different compression positions (length, width and thickness) and speeds (0.5, 1.0, 1.5 and 2.0 mm/s) on some cracking characteristics (force, energy and specific deformation required for initial rupture) and kernel extraction quality of hazelnuts cv. Sivri were investigated. The effects of shell thickness and geometric mean diameters of samples on these cracking characteristics and kernel extraction quality of hazelnuts were also evaluated. For this purpose two groups of nuts, which were small (first group) and bigger (second group) than 16.40 mm, were compressed with a universal testing machine. The lowest rupture force (167 N) and energy (105 J) were obtained from along the length direction in second group hazelnuts. Shell thickness and geometric mean diameters of hazelnuts affected, clearly, cracking characteristics and kernel extraction quality of tested samples. Rupture force and energy for cracking increased with increasing shell thickness and geometric mean diameters, but specific deformation decreased. As the compression speed increased, the force and energy required for cracking in the first group of samples increased, whereas this change did not show stability in the second group. In all combinations, kernel extraction quality decreased with the increasing compression speed. Results revealed that there was no relationship between kernel extraction quality and geometric mean diameter. As a result, when the average values of two groups were taken into account, the lowest rupture force (199.5 N) was obtained in length position, while cracking nuts at the width position gave the best result (5.00) in terms of kernel extraction quality. Compression speeds over 1 mm/s are not recommended for cracking of hazelnut cv. Sivri according to investigated speeds in this research.

Anahtar Kelimeler

Hazelnut, cracking, rupture force, energy, kernel extraction quality

Kaynakça

• Akar, A., 2016. Tombul, Palaz ve Kalınkara Fındık Çeşitlerinde Elle ve Patozla Ayıklanmış Örneklerde Depolama Süresince Meydana Gelen Kalite Değişimleri. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi. Ordu, 81 s.
• Akdemir, E. T., 2010. Bazı Fındık Çeşitlerinde Optimum Hasat Tarihlerinin Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi. Ordu, 74 s.
• Altuntaş, E., Erkol, M., 2011. The effects of moisture content, compression speeds, and axes On mechanical properties of walnut cultivars. Food Bioprocess Technology, 4: 1288-1295.
• Altuntaş, E., Gercekcioglu, R., Kaya, C., 2010. Selected mechanical and geometric properties of different almond cultivars. International Journal of Food Properties, 13: 282-293.
• Anıl, Ş., Kurt, H., Akar, A., Bulam Köse, Ç., 2018. Hazelnut culture in Turkey. XXX. International Horticultural Congress (12-16 August 2018, İstanbul) Abstract Book.
• Ashtiani, S. H. M., Golzarian, M. R., Motie, J. B., Emadi, B., Jamal, N. N., Mohammadinezhad, H., 2016. Effect of loading position and storage duration on the textural properties of eggplant. International Journal of Food Properties, 19 (4): 814-825.
• Aydin, C., 2002. Physical properties of hazel nuts. Biosystems Engineering, 82: 297-303.
• Bars, T., Uçum, İ., Akbay, C., 2018. ARIMA modeli ile Türkiye fındık üretim projeksiyonu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21: 154-160.
• Borghei, A. M., Khazaei, J., Tavakoli, T., 2000. In design, construction and testing of walnut cracker. The European Conference of Agricultural Engineers (2–7 July 2000, Warwick, UK), 1-8.
• Bostan, S. Z., 1999. Fındıkta kabuk kırılma direnci ile diğer bazı meyve özellikleri arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Bahçe, 28 (1–2): 21-27.
• Bostan, S. Z., Karadeniz, T., Yarılgaç, T., İslam, A., 2008. Modern fındık tekniklerinin uygulanmasına yönelik eğitim projesi ders notları. (Editörler: Levent Kırca, Tuba Bak).
• Braga, G. C., Couto, S. M., Hara, T., Neto, J. T. P. A., 1999. Mechanical behaviour of macadamia nut under compression loading. Journal of Agricultural Engineering Research, 72: 239-245.
• Çalışkan, K., 2018. Çakmak Barajı Havzasında (çarşamba) Organik Olarak Yetiştirilen Palaz ve Tombul Fındık Çeşitlerinde Ocaktaki Gövde Sayısına Bağlı Olarak Verim ve Meyve Özelliklerinin Değişimi Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi. Ordu, 72 s.
• Çam, Ş., Kılıç, M., 2008. Fındık ürünlerinde acılaşma ve etkili faktörler. Gıda, 33 (2): 97-105.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). 2019. FaoStat. (Web page: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC), (Date accessed: 04.12.2019).
• Giacosa, S., Belviso, S., Bertolino, M., Dal Bello, B., Gerbi, V., Ghirardello, D., Giordano, M., Zeppa, G., Rolle, L., 2016. Hazelnut kernels (Corylus avellana L.) mechanical and acoustic properties determination: Comparison of test speed, compression or shear axis, roasting, and storage condition effect. Journal of Food Engineering, 173: 59-68.
• Güner, M., Vatandas, M., Dursun, E., 1999. Bazı kayısı çeşitlerinde çekirdek kırılma karakteristiklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 5 (1): 95-103.
• Gürhan, R., Vatandas, M., Güner, M., 2001. Determination of mechanical behavior of apricot. Journal of Agricultural Sciences, 7 (4): 136-140.
• Güzel, E., Ülger, P., Kayışoğlu, B., 1999. Ürün İşleme ve Değerlendirme Tekniği. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No:145, Adana.
• Kaçal, M., Koyuncu, M. A., 2017. Cracking characteristics and kernel extraction quality of hazelnuts: Effects of compression speed and positions. International Journal of Food Properties, 20 (2): 1664-1674.
• Keme, T., Messerli, M., Shejbal, J., Vitali, F., 1983. The storage of hazelnuts at room temperature under nitrogen (I). Review for Chocolate Confectionery and Bakery, 8 (1): 24-28.
• Khazaei, J., Rasekh, M., Borghei, A. M., 2002. Physical and Mechanical Properties of Almond and its kernel Related to Cracking and Peeling. An ASAE Meeting Presentation, Paper No 026153.
• Kılıçkan, A., Güner, M., 2008. Physical properties and mechanical behavior of olive fruits (Olea europaea L.) under compression loading. Journal of Food Engineering, 87: 222-228.
• Koyuncu, M. A., Koyuncu F., Bakır, N., 2003. Selected drying conditions and storage period and quality of walnut selections. Journal of Food Processing and Preservation, 27 (2): 87-99.
• Koyuncu, M.A., Ekinci, K., Savran, E., 2004. Cracking characteristics of walnut. Biosystems Engineering, 87: 305-311.
• Mitra, S. K., Rathore, D. S., Bose T. K., 2003. Temperate fruits. Horticulture and Allied Publishers 27/3, India.
• Özdemir, H., Özilgen, M., 1997. Comparison of the quality of hazelnuts unshelled with different sizing and cracking systems. Journal of Agricultural Engineering Research, 67: 219-227.
• Özdemir, M., 2003. Fındık hasadı ve hasat sonrası işlemleri ile fındık işlemesinde kritik kontrol noktaları tehlike analizi. Gıda, 28 (1): 5-12.
• Özdemir, M., Özay, G., Seyhan, F. G., 1998. Hasattan ambalaja fındık işlemenin kritik kontrol noktalarında tehlike analizi.
• Marmara Araştırma Merkezi Gıda Bilimi ve Teknolojisi Araştırma Enstitüsü, Kocaeli.
• Razavi, S. M. S., Edalatian, M. R., 2012. Effect of moisture contents and compression axes on physical and mechanical properties of pistachio kernel. International Journal of Food Properties, 15 (3): 507–517.
• Sen, S. M., 1985. Cevizlerde kabuk kalınlığı, kabuk kırılma direnci, kabukta yapışma ve kabuk dikine kırılma direnci ile diğer bazı meyve kalite faktörleri arasındaki ilişkiler, Doğa Bilim Dergisi, 9 (1): 10–24.
• Sharifian, F., Derafshi, M. H., 2008. Mechanical behavior of walnut under cracking conditions. Journal of Applied Sciences, 8: 886-890.
• Ünal, A., 2007. Modern Fındık Tarımı. Burak Ofset Matbaacılık, Ankara, 231 s.