The Life and Islamic Activities of Amr b. Murra al-Juhani

Yıl 2024, Sayı: 20, 1 - 20, 30.12.2024

Erdem Aladağ , İhsan Arslan

Öz

'Amr b. Murra al-Juhani was one of the companions of the Prophet and was mostly known by the name Abu Maryam. There is no information in the sources about where and when Amr b. Murra was born. He belonged to the Juhayna tribe, a sub-tribe of the Qudā'a tribe of the Qahtānids. Amr b. Murra was one of the prominent leaders of the tribe and was also a forward-thinking and respected figure whose opinion was consulted in the society. According to the sources, Amr b. Murra came to the Prophet and became a Muslim as a result of a dream he had seen. After he became a Muslim, he wanted his tribe to convert to Islam, so he made a great effort to invite his tribe to Islam with the support of the Prophet. It has been reported that Amr b. Murra, who used to reside in the vicinity of Medina, moved to Damascus after the Prophet's death and died there during the caliphate of Mu'awiya b. Abū Sufyān. Therefore, this study aims to reveal the life and Islamic activities of 'Amr b. Murra from his birth until his death.

Anahtar Kelimeler

İslamic History, Amr b. Murra al-Juhani, Juhayna Tribe, Juhayna Masjid, Mu‘awiyah b. Abu Sufyân.

Amr b. Mürre el-Cühenî’nin Hayatı ve İslâmî Faaliyetleri

Öz

Amr b. Mürre el-Cühenî, Hz. Peygamber’in ashâbından olup daha çok Ebû Meryem künyesiyle tanınmıştır. Kaynaklarda Amr b. Mürre’nin nerede ve ne zaman doğduğuna ilişkin bilgiler bulunmamaktadır. O, Kahtânîler’den Kudâ‘a kabilesinin alt kolu olan Cüheyne kabilesine mensuptur. Amr b. Mürre, kabilenin önde gelen liderlerinden olup aynı zamanda ileri görüşlü, toplum içerisinde fikrine başvurulan ve saygın kişiliğiyle bilinen bir şahsiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Kaynaklarda zikredildiğine göre, Amr b. Mürre görmüş olduğu bir rüya sonucunda Hz. Peygamber’e gelerek Müslüman olmuştur. O, Müslüman olduktan sonra kabilesinin de İslâm’a girmesini çok arzu etmiş bu nedenle Hz. Peygamber’den destek alarak kabilesini İslâm’a davet etme hususunda büyük bir gayret sarf etmiştir. Amr b. Mürre’nin, daha önceleri Medine civarlarında ikamet ederken Hz. Peygamber’in vefatından sonra Şam’a taşındığı ve orada Muâviye b. Ebû Süfyân’ın halifeliği döneminde vefat ettiği nakledilmiştir. Dolayısıyla ele alınan bu çalışmada, Amr b. Mürre’nin doğumundan vefatına kadar olan hayatı ve İslâmî faaliyetleri ortaya konulmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslâm Tarihi, Cüheyne Kabilesi, Cüheyne Mescidi, Muâviye b. Ebû Süfyân

Kaynakça

• Apak, Âdem. Ana Hatlarıyla İslam Tarihi. 5 Cilt. İstanbul: Ensar Neşriyat, 18. Basım., 2016.
• Arslan, İhsan. Vahiy ve Akıl Işığında Hz. Peygamber’in Hayatı. İstanbul: Okur Akademi Yayınları, 1. Basım., 2020.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed. ’Umdetü’l-kârî fî şerh-i sahîhi’l-buhârî. 25 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Fikr, ts.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail el-. “Câmi’u’s-sahîh”. Menâkıb. Beyrût: Dâru İbn Kesîr, 2. Basım, 1422/2001.
• İbn ‘Abdilber, Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed. el-İstî‘âb fî ma‘rifeti’l ashâb. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. Beyrût: Dârü’l-Cîl, 1412/1992.
• İbn Âsâkir, Ebü’l-Kâsım Ali b. el-Hasen b. Hibetillâh b. Abdullah b. Hüseyin ed-Dimaşkî. Târîhu medineti dımaşk. thk. Muhibbüddîn Ebî Sa‘îd Ömer b. Garâme el-Amravî. 80 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1. Basım., 1415/1995.
• İbn Hacer, Şihâbeddîn Ahmed b. Ali el-Askalânî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed Abdilmevcûd. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım., 1415/1995.
• İbn Hallikân, Ebü’l-Abbâs Şemsüddîn Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm b. Ebî Bekr b. Hallikân. Vefeyâtü’l-aʿyân ve enbâü ebnâi’z-zamân. thk. İhsân Abbâs. Beyrût: Dâru-Sâdır, ts.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd b. Hazm el-Endelüsî el-Kurtubî. Cemheretü ensâbi’l-arab. thk. Abdüsselâm Muhammed Hârun. Kahire: Dârül-Ma‘ârif, 5. Basım., 1982.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Bustî. Kitâbü’s-sikât,. thk. Muhammed Abdü’l-Mu‘îd Hân. 10 Cilt. Kahire: Dâiretü’l-Ma’ârifi’l-Osmâniyye, 1393/1973.
• İbn Sa’d, Ebû Abdullah Muhammed b. Sa’d b. Menî’ el-Kâtib el-Hâşimî el-Bağdâdî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Ali Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1. Basım., 1421/2001.
• İbn Şebbe, Ömer b. Şebbe en-Nümeyrî. Kitâbu Târîhi’l-Medineti’l-Münevvera. thk. Fehîm Muhammed Şeltût. 4 Cilt. Mekketü’l-Mükerreme, 1399/1979.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzedîn Ali b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Cezerî. Üsdü’l-ğâbe fî ma‘rifeti’s-sahâbe. thk. Ali Muhammed Mua’vviz - Âdil Ahmed Abdilmecvûd. 8 Cilt. Beyrût: Dâru İbn Hazm, 1. Basım., 2012/1433.
• İsbehânî, Ebu’l-Kâsım İsmâil b. Muhammed b. Fazl et-Teymî el- el-. Delâilü’n-nübüvve,. 7 Cilt. Riyad: Dâru’l-Âsıme, 1416/1991.
• İsfehânî, Ebû Nu‘aym Ahmed b. Abdullah b. İshâk el-. Ma‘rifetü’s-sahâbe,. thk. Âdil b. Yûsuf el-Azâzî. 7 Cilt. Riyad: Dârü’l-Vatan, 1419/1998.
• Kalkaşendî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Alî el-Kalkaşendî. Nihâyetü’l-ereb ma’rifetü ensâbi’l-’arab. thk. İbrâhîm el-Ebyârî. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-Benânî, 2. Basım, 1400/1980.
• Kamacı, Fatımatüz Zehra. “Hz. Peygamber’in Medine’nin Safile Bölgesinde Namaz Kıldığı Mekânlar”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 61/61 (2021), 93-138.
• Kandehlevî, Muhammed Yûsuf. Hayâtü’s-sahâbe. thk. Beşşâr ‘Avvâd. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1999/1420. Kehhâle, Ömer Rıza. Mu’cemü kabâili’l-’arab. 5 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 8. Basım, 1418/1997.
• Kelbî, Ebü’l-Münzir Hişâm b. Muhammed b. Sâib b. Bişr el-Kelbî el-Kûfî. Nesebü meʿad ve’l-Yemeni’l-kebîr. thk. Nâcî Hasan. 2 Cilt. Beyrût: Âlemü’l-Kütüb, 1465–2004.
• Mahmûd el-Hatîb, Abdülkerîm. Târîhu cüheyne,. Riyad: Dâru Ebhâ, 1405/1984.
• Mekkî, Ebü’l-Bekâ Muhammed b. Ahmed b. Ziyâ el-Mekkî el-Hanefî el-. Târîhu mekke’tül-mükerreme ve’l-mescidi’l-harâm,. thk. İbrahim el-Ezherî. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 1418/1997.
• Meydan, Selda. Hz. Peygamber’e Gelen Heyet Ve Elçiler Bu Elçilerin Görüşmeye Dair Rivayetleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâleddîn Yûsuf b. Abdurrahman b. Yûsuf. Tehzîbü’l-kemâl fî esmâi’r-ricâl. thk. Beşşâr ’Avvâd Ma’rûf. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım., 1413/1996.
• Müslim b. Haccâc, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. el-Künâ ve’l-esmâ. Medîneti’l-Münevvera: İhyâi’t-Turâsi’l-İslâmî, 1. Basım, 1404–1984.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Câmi’u’s-sahîh. Riyad: Dâru Tayyibe, 1374/1955.
• Önkal, Ahmet. “Cüheyne (Benî Cüheyne)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/107. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Subkî, Ebû Nasr Tâcüddîn Abdülvehhâb b. Alî b. Abdilkâfî es-Sübkî. Tabakâtü’ş-şâfi’iyyeti’l-kübrâ. thk. Abdülfettâh Muhammed. 10 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, ts.
• Süheylî, Ebû’l-Kâsım Abdurrahmân b. Abdullah b. Ahmed el-Has‘amî es-Süheylî es-. er-Ravzü’l-ünüf fî tefsîri’s-sîreti’n-nebeviyye li ibn hişâm,. thk. Mücdî b. Mansûr b. Seyyid eş-Şûrâ. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1430/2009.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-Süyûtî eş-Şâfiî. el-Hasâisü’l-kübrâ. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Şâmî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Yûsuf es-Sâlihî. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî hayri’l-’ibâd. thk. İbrahim Terzi - Abdülkerîm Uzbadî. Kahire: Vizâretü’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1997/1418.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre et-. Câmiu’l-kebîr,. ed. Beşşâr ’Avvâd Ma‘rûf. Beyrût: Dârü’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1996.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer b. Vâkıd. Kitâbü’l-megâzî,. thk. Marsden Jones. Beyrût: Dârü’l- ’Âlemî, 1409/1989.
• Yâkût el-Hamevî, Ebû Abdullâh Şihâbeddîn Yâkut b. Abdullâh. Mu’cemü’l-büldân. Beyrût: Dâru-Sâdır, 1397/1977.
• Zebîdî, Zeynü’d-dîn Ahmed b. Ahmed b. Abdi’l-Latîfi ez-. Sahîh-i Buhârî muhatasarı tecrid-i sârih. çev. Kâmil Miras. 11 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1983.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru a’lâmi’n-nübelâ. thk. Beşşâr ’Avvâd Ma’rûf. 25 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 1417–1996.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Tecrîdü esmâi’s-sahâbe. Beyrût: Dârü’l-Ma’ârif, 2008.