Zeynüddîn el-Irâkî’nin Hayatı ve Eserlerine Genel Bir Bakış

Yıl 2024, Sayı: 20, 72 - 88, 30.12.2024

Necip Sefa Demir

Öz

Hadîs ilmi, Resûlullâh’tan (s.a.s.) hemen sonraki devirde doğmuş olup günümüze kadar gelişerek ilerlemiştir. Bütün İslamî ilimler gibi Hadîs ilmi de ilk üç asırda fevkalade gelişip içinden kendine has yöntemler ile alt ilimler tezahür etmiştir. Bunlardan biri hadîs râvîlerini değerlendiren ‘Cerh ve Ta’dîl İlmi’ iken, diğeri daha önceden yazılmış eserleri değerlendirmeyi, geliştirip tespit etmeyi amaçlayan ‘Tahkîk’ ilmidir. Bu iki alanın önde gelen isimlerinden biri İbn Hacer el-Askalânî gibi pek çok büyük âlimin hocası olan Zeynüddîn el-Irâkî’dir. Alanda yazdığı birçok eseri ve özgün fikirleriyle hadîs ilminde değerli bir konuma ve öneme sahip olan el-Irâkî hakkında yeterli düzeyde akademik çalışmanın yapıldığı söylenemez. Dolayısıyla bu çalışmada onun hayatı ve eserleri kısaca tanıtılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda el-Irâkî’nin ismi, nesebi, memleketi, hayatı, hocaları, yetiştirdiği talebeleri ve kaleme aldığı eserleri makale düzeyinde ele alınmıştır. Neticede el-Irâki’nin hadis alanında otuz, diğer alanlarda on dört eserinin olduğu tespit edilmiştir. Bu eserlerin akademik çalışmalara konu edinmelerinin alana önemli katkılar sunacağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

el-Irâkî, hadîs, râvî, cerh, ta’dîl, tahkîk

An Overview of Zaynuddīn al-Iraqī's Life and Works

Öz

The science of Hadith was born in the time of the Messenger of Allah (s.a.s.) and has developed and progressed until today. Like all Islamic sciences, the science of Hadith developed remarkably in the first three centuries and sub-sciences with their own methods emerged from it. One of them is the 'Science of Jarh and Ta'dīl', which means the evaluation of Hadīth Rāwīs, and the other is the field of 'Tahkik', which includes the evaluation, development and identification of previously written works. Zayn al-Dīn al-Irāqī, who is one of the leading figures of both Jarh wa Ta'dīl and Tahkīq, and who has accepted and trained many great scholars such as Ibn Hajar al-Askalānī as his students, has a very valuable position and importance in the science of hadīth. In this study, his name, ancestry, hometown, life, teachers, students he trained, and the works he wrote are analyzed. In this context and due to the fact that this is an article, the subject has been written without going into excessive detail.

Anahtar Kelimeler

el-Irâkî, hadith, râwî, jarh, ta, tahkîk

Kaynakça

• Aydınlı, Abdullah. Hadîs Istılahları Sözlüğü. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 7. Basım, 2013.
• Babanzade, Ahmed Naim. Hadîs Usulü ve Istılahları. ed. Hasan Karayiğit. İstanbul: Düşün Yay., 2010.
• Ebû Tayyib el-Mekkî, Muhammed b. Ahmed b. Ali. Zeylü’t-takyîd fî rüvvâti’s-süneni ve’l-esânîd. thk. Kemal Yusuf el-Hût. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
• Ebu’l-Fellâh İbn ‘İmâd, Abdülhay b. Ahmed b. Muhammed el-‘Akrî el-Hanbelî. Şezeratu’z-zeheb fî ahbâri men zeheb. thk. Abdülkadir el-Arnavut. Dâru İbn Kesîr, 1986.
• İbn Fehd, Ebu’l-Fazl Takiyyüddîn Muhammed b. Fehd el-Hâşimî. Lahzu’l-elhâz bi zeyli Tabakâti’l-huffâz. Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebu’l-Fadl Şihâbüddîn Ahmed. ed-Dürerü’l-kâmine fî aʿyâni’l-miʾeti’s-sâmine. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maarifi’l-Osmâniyye, 1993.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebu’l-Fadl Şihâbüddîn Ahmed. el-Mecme‘u’l-mü’esses li’l-Mu‘cemi’l-müfehres. thk. Yusuf Abdurrahman el-Mar‘aşlî. Daru’l-Ma’rife, 1992.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebu’l-Fadl Şihâbüddîn Ahmed. İnbâu’l-ğumr bi ebnâi’l-‘umur. thk. Hasan Habeşî. Mısır: el-Meclisu’l-Alâ li’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1969.
• İbn Nasıruddin, Muhammed b. Ebubekir ed-Dımeşkî. er-Reddu’l-vâfir ala men ze‘ame bi enne men semmâ İbn Teymiyye Şeyhu’l-İslâm kafir. thk. Züheyr eş-Şâvîş. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 3. Basım, 1991.
• İbn Tağriberdî, Cemaluddîn Ebu’l-Mehasin Yusuf b. Tağriberdî el-Atabekî. el-Menhelü’s-sâfi ve’l-müstevfâ ba’de’l-vâfî. Kahire: Darü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1963.