Dijital İllüstrasyon Tekniği ile Efsanelerin Görselleştirilmesi: Elazığ Çayda Çıra Efsanesi Uygulaması

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 53 - 83, 31.07.2023

Bülent Polat , Tamer Kavuran

Öz

Geçmişten beri birçok metin, bireylere görsellik ile sunulmuştur. İllüstrasyon, metin ve fikirlerin tasviri için yaygın bir biçimde kullanılan resimleme türü ve aynı zamanda güçlü bir görsel anlatım aracıdır. Tanıtım ve reklam mecrasında görsel çözümler üreten illüstrasyon, yaygın bir biçimde kullanılır. Ayrıca illüstrasyon artık canlı ve sürekli gelişmekte olan güçlü bir sanat biçimidir. Zengin bir tarihe sahip bu antik mecra, her alanda imge ve mesajlar yaratabilen dinamik ve çağdaş bir iletişim alanıdır. İllüstrasyon alanında kullanılan terimlere ve tekniklere hâkim olmak, fikirlerin daha iyi biçimlenmesine ve belirginleşmesine katkı sağlayacaktır. İlkokul kitapları, gazeteler, dergiler ve birçok alanda kullanılan illüstrasyon tekniğinin temel amacı uzun ve öğretici metinlerin görsel hafızada yer etmelerini sağlamaktır. Bu çalışmada illüstrasyon tekniği ve çeşitliliğinden, illüstrasyonun öneminden, illüstrasyonun tarihi gelişiminden, illüstrasyon tekniği ile efsanelerin nasıl görselleştirildiğinden ve illüstrasyon yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsedilmiştir. Bir efsanenin dijital illüstrasyon tekniği ile uygulanması niteliği taşıyan bu araştırmanın örnekleminde Elazığ Çayda Çıra efsanesi göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Bilimsel literatür taraması sonucunda elde edilen bulgular dikkate alınarak dijital illüstrasyon uygulama süreci ile ilgili sonuç ve önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca illüstrasyonun önemsenmesi, sonraki araştırmalara ışık tutması ve kaynak oluşturması açısından dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İllüstrasyon, Resim, Sanat, Grafik Tasarım, Efsane

Kaynakça

• Akdoğan, E. (2012). Köy Enstitülerinde kullanılan coğrafya ders kitaplarında yer alan görsel öğeler. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28).
• Araz, Y. (2010). Çocuk kitaplarını resimlemede dijital teknolojinin kullanılması üzerine bir araştırma [Doktora Tezi], DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aslan, F. (2012). Halk bilimsel bir terim olarak "efsane" üzerine bazı dikkatler. Journal of International Social Research, 5(23).
• Atan, U. (2014). Grafik İllüstrasyon Olarak Minyatür. Akdeniz Sanat Dergisi, 6(11).
• Ayaydın, A. (2010). Temel tasarım eğitiminde bilgisayar teknolojisinin gerekliliği ve geleceği. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Education Faculty, 15(2010).
• Bascom, R. William; (2003). Folklorun biçimleri, nesir anlatılar. R. Nur Aktaş, Banu Aktepe, Başak Değer, Ayhan Doğan, Yeliz Özay, Kıvılcım Serdaroğlu (Çev.), İçinde Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar (Ss. 468-505), Milli Folklor Yayınları.
• Boratav P. N. (1995), 100 soruda Türk halk edebiyatı. Gerçek Yayınevi.
• Dégh L. (2005), Günümüz bağlamında efsane üzerine teorik bir düşünme ve efsanenin tanımı, Selcan
• Gülçayır (Çev.), İçinde Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar (Ss. 343-345). Geleneksel Yayıncılık.
• Devellioğlu, F. (1978). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat: eski ve yeni harflerle. (No Title).
• Dursun, N. (2013). Evrimleşen grafik ile illüstrasyon ve animasyon ilişkisi [Doktora Tezi] İstanbul Arel Üniversitesi.
• Onay, E. (2011). Gölgesizler’de masal, efsane ve büyülü gerçekçilik. Milli Folklor, 91(2011).
• Elçin, Ş. (1986), Halk edebiyatına giriş. Akçağ Yay.
• Ergun M. (1997). Türk dünyası efsanelerinde değişme motifi (II. Cilt). TDK Yayınları.
• Elazığ İl Kültür Müdürlüğü (2016, 12 Temmuz). Çayda Çıra Efsanesi, http://www.elazigkulturturizm.gov.tr/TR,58522/efsaneler.html
• Feyzioğlu, N. (2011). Gelin kayası efsaneleri ve taş kesilme motifi üzerine bir değerlendirme. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 1(9), 115-133.
• Kınık, M., & Topaklı, A. (2014). Levni minyatürlerinde illüstrasyon. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(10).
• Kıran, Z. & Kıran, A. (2000). Yazınsal okuma süreçleri. Seçkin Yayınevi.
• Osan, M. (2006). Kuzeydoğu Denizli yöresinde anlatılan efsaneler [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Özdemir, M. T., Erler, K., Hidayetoğlu, T. F., & Bölükoğlu, H. (2003). Ortopedide tıbbi illüstrasyon. Artroplasti Artroskopik Cerrahi, 14(4), 248-253.
• Sakaoğlu, S. (1980). Anadolu-Türk efsanelerinde taş kesilme motifi ve bu efsanelerin tip kataloğu. (No Title).
• Sakaoğlu S. (2002), Masallar hakkında genel bilgiler. Türk Dünyası Edebiyat Tarihi (S. 131), cilt 2, AKMB.
• Seyidoğlu B. (2005). Erzurum efsaneleri. Erzurum Kitaplığı.
• Türktaş, M. M. (2012). Denizli Efsaneleri [Doktora Tezi], Pamukkale Üniversitesi.
• Uzuner, S. , Aktaş, E. , & Albayrak, L. (2010). Türkçe 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarının görseller (illüstrasyonlar) açısından değerlendirilmesi. Journal of Türklük Bilimi Araştırmaları, 15(27).