The Role Of Women In The Transfer Of Turkısh Bath Where Womens Socıalısıng Domain And Bath Culture To The Presıdent Of Turkısh Culture

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 5, 94 - 110, 31.01.2025

Songül Karaca Aydın

Öz

The aim of this study is to provide information about Turkish baths, which are a part of Turkish culture, to provide descriptive information and to contribute to the literature by evaluating the bath culture as a socialization area for women from past to present, and the role of women in transferring the bath culture to the next generations. In this context, the importance of the bath culture, where the social and cultural heritage can be traced, for women and the transfer of this culture to future generations is seen as an important issue. In Turkish culture, water, which is accepted as the basic element of cleansing and healing, and related baths are also used as socialization and entertainment places besides cleansing and purification, especially for women. Based on this idea, the aim is the belief in the necessity of the transfer of the bath culture, the preservation of the bath culture and the active survival of the bath culture, based on the functions of the bath culture, which is losing its function in today's conditions.

Anahtar Kelimeler

Bath, Woman, Turkish Bath Culture, Culture, Cultural Transmission

Türk Kültüründe Kadınların Sosyalleşme Alanı Olan Hamamlar Ve Hamam Kültürünün Günümüze Aktarımında Kadınların Rolü

Öz

Bu çalışmadaki amaç; Türk kültünün bir parçası olan ve geçmişi çok eskilere dayanan hamamların ve hamam kültürünün kadınların sosyalleşeme alanı olması, kadınların hamam kültürünü bir sonraki kuşaklara aktarmadaki rolü üzerine betimsel bilgiler vererek literatüre katkı sağlamaktır. Betimsel modele dayalı olarak yapılan bu nitel çalışma kapsamında konu ile ilgili literatür taraması yapılarak veri toplanmış ve bu veriler ışığında değerlendirmeler yapılmıştır. Derlenen bilgiler ışığında günümüzde, toplumsal ve kültürel mirasın izinin sürülebileceği hamam kültürünün kadınlar açısından önemi ve bu kültürün gelecek kuşaklara aktarımı önemli bir konu olarak görülmektedir. Türk kültüründe temizliğin, şifanın temel öğesi olarak kabul gören su ve bağlantılı olarak hamamlar, özellikle kadınlar için temizlenme ve arınmanın dışında sosyalleşme ve eğlence mekânları olarak da kullanılmaktadır. Bu düşünceden hareketle günümüz şartlarında işlevini giderek kaybetmekte olan hamam kültürünün kadınlar açısından işlevleri baz alınarak hamam kültürünün aktarımı, hamam kültürünün korunması ve hamam kültürünün aktif bir şekilde yaşatılması gerekliliğine olan inançtır.

Anahtar Kelimeler

Hamam, Kadın, Türk Hamam Kültürü, Kültür, Kültür Aktarımı

Kaynakça

• Açıksözlü, Ö. ve Bozok, D. (2018). Türk hamamlarında hijyen ve sanitasyonun turist sağliği açısından ele alınması: Antalya ili örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 1-20. https://doi.org/10.31454/usb.419894
• Apaydın B. B. (2009). Türk hamam kültürünün spa ve wellness mekânlarının tasarımına etkileri. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 1(1), 207-220. https://www.academia.edu/636852/
• Ar, H. (2015). Somut olmayan kültürel mirasın korunmasında turist rehberlerinin rollerine yönelik turist algıları üzerine bir araştırma. Journal of International Social Research. 8(41), 1406–1406. https://doi.org/10.17719/JISR.20154115122
• Baday, Ö. N. (2011). Modern kent mekânlarında mahallenin konumu. (Yayın No: 294521). Yüksek lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr
• Benli, G. (02-04 Kasım 2012). İstanbul Üsküdar'ın hamamları, hamam mekânları ve çalışanları. VII. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu. İstanbul.
• Bozok, D. (2006). Türk hamamı ve geleneklerinin turizmde uygulanışı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(13), 62-86. https://dergipark.org.tr/en/pub/baunsobed/issue/50339/651854
• Çalışır, G., Uncu, G., Ünal, A.M. (2019). İletişim bakış açısıyla hamam kültürü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 1242-1266. https://doi.org/10.19145/e-gifder.565928 Ergin, N. (2010). İstanbul hamam kültüründe süreklilik ve değişim: çemberlitaş hamamı’nın öyküsü. Arkeoloji ve Sanat Dergisi, (133), 115–133. https://www.academia.edu/2399028/ Ertuğrul, A. (2009). Hamam yapıları ve literatür. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 7/13, 242-266. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tald/issue/43449 Devellioğlu F. (1962). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügât. Doğuş Matbaası. Karaboğa, M. T. (2018). Üniversite öğrencilerinin bir sosyalleşme alanı olarak sosyal medya hakkındaki görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 912-936. https://doi.org/10.17860/mersinefd.475515 Ögel, B. (2000). Türk kültür tarihine giriş, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sami, K. (2017). Halk kültürü bağlamında hamam(lar)ın toplumsal ve mekânsal dönüşümleri, Diyarbakır tarihi “Suriçi” örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(6), 1531-1546. https://doi.org/10.17755/esosder.311039
• Subaşı, E. (2018). Sivas düğünlerinde "gelin hamamı"na "gelin bohçası" hazırlama geleneği. Arış Dergisi (13), 37-45. https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.77
• Şahin, M. (2019). Kültür Aktarımında Toplumsal Cinsiyetin Rolü. Akademik Hassasiyetler, 6(11), 233-249. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/725821
• Tepe, G. (2019). Türk hamam kültürü, hamamlarda kullanılan eşyalar ve çini sanatına uyarlanması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/690184
• Ürük, ZF. (2016). Medeniyetler içinde hamamın gelişimi ve kültürel olarak mekân analizleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(28), 185-209. https://asosjournal.com/DergiTamDetay.aspx?ID=1239
• Mazlum, F. (2019). Konya’da işlev değiştiren türk hamamları üzerine bir değerlendirme: Meram Hasbey hamamı. International Design and Art Journal, 1(1), 54-73.
• Yentürk, N. (2010). Roma banyosu nasıl türk hamamı oldu. Acta Turcıca (Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi), 2(2), 94-102. Türk Dil Kurumu sitesinden 14.07.2020 tarihinde https://www.turkcesozluk.net adresinden alındı
• Türk Dil Kurumu sitesinden 14.07.2020 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı.