TÜRKİYE’DE YAPAY ZEKÂ DESTEKLİ BASILI ÇOCUK KİTAPLARININ BİÇİMSEL ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 5, 170 - 206, 31.01.2025

Medine Şan

Öz

Çocuk gelişimi için önemli olduğu düşünülen resimli çocuk kitaplarının günümüzde gelişen ve değişen teknoloji ile birlikte yapay zekâ ile desteklendiği bilinmektedir. Türkiye’de basılı olarak okuyucu ile buluşturulan yazar Ayşegül Heper’in kaleme aldığı ve Sedef Uzer’ in yapay zekâ desteği ile illüstrasyonlarını oluşturduğu iki kitap satışa sunulmuştur. ‘Yakamoz Gecesi’ ilk kitap, ‘Salyangoz ve Renkli Balonlar’ ikinci kitap olarak basılmıştır. Bu iki kitabın biçimsel incelemesinin yapılması araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu çalışmada yapay zekanın günümüzde geldiği nokta ve resimli çocuk kitaplarında yapay zekâ kullanımına ilişkin detaylara yer verilmiştir. Bu çalışma araştırma yöntemlerinden nitel araştırma üzerinden gerçekleştirilerek; adı geçen kitapların tasarımları biçimsel bağlamda betimsel yorumlanarak incelenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, ulusal ve uluslararası tezler, dergiler, makaleler ile çeşitli web sitelerinden yararlanılmıştır. Bu araştırmada yapay zekâ desteği ile oluşturulan resimli çocuk kitaplarının görsel bağlamdaki değişimleri incelenerek, gerçekleşen değişimlerin ve gelişimlerin ortaya konması hedeflenmektedir. Yapay zekâ destekli tasarımlar yapılırken, doğru komutlar eşliğinde doğru sonuçlar alındığı izlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Resimli Çocuk Kitabı, Yapay Zekâ, İllüstrasyon

FORMAL ANALYSIS OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE SUPPORTED PRINTED CHILDREN’S BOOKS IN TURKEY

Öz

It is known that illustrated children's books, which are considered important for child development, are supported by artificial intelligence together with the developing and changing technology today. Two books, written by the author Ayşegül Heper and illustrated by Sedef Uzer with the support of artificial intelligence, have been offered for sale in Turkey. 'Yakamoz Gecesi' was published as the first book, and 'Salyangoz ve Renkli Balonlar' was published as the second book. The main purpose of the research is to conduct a formal review of these two books. This study includes details about the point that artificial intelligence has reached today and the use of artificial intelligence in illustrated children's books. This study was conducted using qualitative research from research methods; the designs of the mentioned books were examined by interpreting them descriptively in a formal context. National and international theses, journals, articles and various websites were used as data collection tools in the research. In this research, it is aimed to examine the visual changes in illustrated children's books created with the support of artificial intelligence and to reveal the changes and developments that have occurred. While making artificial intelligence-supported designs, it has been observed that correct results are obtained with the correct commands.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Illustration, Children

Kaynakça

• Arslan, K. (2020). Eğitimde yapay zekâ ve uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-88.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Becer, E. (2011). İletişim ve grafik tasarım. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Coşkun, F. & Gülleroğlu H. D. (2021). Yapay Zekanın Tarih İçindeki Gelişimi ve Eğitimde Kullanılması. Derleme Makalesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi Yıl: 2021, Cilt: 54, Sayı: 3., Ankara Üniversitesi.
• Demirkale Kukuoğlu, O. C. (2022). Grafik kullanıcı arayüzünde neumorfic tasarım. Art-e Sanat Dergisi, 15(30), 1251-1269.
• Demirkale Kukuoğlu, O. C. (2023). Görsel İletişimde Tipografinin Semantik Anlam Ve Kaligramlar Üzerindeki Etkisi. The Journal of Social Sciences, 66(66), 284-295.
• Gönen, M., Uygun, M., Erdoğan, Ö., ve Katrancı, M. (2012) Resimli çocuk kitaplarının fiziksel, içerik ve resimleme özellikleri açısından incelenmesi, Milli Eğitim.196(258).
• Grafik kavramı, TDK (Erişim Tarihi: 09.01.2025). Özdal, M. A. (2024). Yapay zekâ ile üretilen resimlerde telif hakkı ve aidiyet. D-Sanat (8),3.
• Pirim, A. G. H. (2006). Yapay zekâ. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 1(1), 81-93. https://doi.org/10.19168/jyu.72783
• Soğukkuyu, B. (2015). Kitap kapağı tasarımında kadın portresinin kullanımı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 57-72. https://doi.org/10.12780/uusbd.86204
• Şener, Ö. (2018). Kütahya il tanıtımında hareketli kitap illüstrasyonları ve bir uygulama örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Topuz İn, (2021). 4-6 Yaş çocuklarına yönelik interaktif e- kitap içerikli mobil uygulamaların görsel tasarım sorunları ve bir masal kitabı uygulaması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Samsun.
• Yapay zekâ kavramı, TDK (Erişim Tarihi: 09.01.2025).
• Yüksekbilgili, N. (2013). Afiş tasarımında dikkate alınan kriterlerin algılanmasının analizi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Arel Üniversitesi, İstanbul.