ALİ HAYDAR HAKSAL’IN HAYATI, SANATI VE ESERLERİ

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 1, 51 - 72, 10.10.2014

İdris Söylemez

Öz

Ali Haydar Haksal İslâmî Dönem Türk edebiyatı olarak adlandırılan ve Anadolu’da 1000’li yıllardan başlayarak bir toplumun siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik kodları üzerinde kurgulanarak 600 küsur sene bir toplumu derinden etkileyen ya da yaralayan bir edebiyat döneminden hemen sonra ve özelliklede Fransız İhtilali neticesinde ülke içinde vuku bulan durumdan hareketle sırtını batılı ve özellikle de Fransız kültüre dayayan modern edebiyatın (Tanzimat Edebiyatı, Edebiyat-ı Cedide, Fecri Ati edebiyatı) hemen akabinde vuku bulan Millî Edebiyat döneminde sırtını yerli olana dayayarak ve aynı zamanda modern olan ya da son yüzyıldır Batı’dan gelen değerleri de önemseyerek bir edebiyat kurma peşinde koşan M. Akif Ersoy, Yahya Kemal ve Asaf Halet Çelebi’den tevarüs eden mirası kucaklamak isteyen bir modern dönem dervişi ya da Yunus Emre’sidir. Aslında Ali Haydar Haksal’ın sanat dünyasını inşa eden değerler sadece bunlarla sınırlı değildir. Söz konusu bu değerlerin yanı sıra kısa bir süreliğine akamete uğrasa da daha sonra 1945 yılında Büyük Doğu’nun mimarı olan Necip Fazıl Kısakürek’in ortaya koymuş olduğu ve modern İslâmî edebiyata yöne veren “Nur Harmanı” adlı eseri görmekteyiz. Daha sonraları Sezai Karakoç’un “Dirilişi”, Nuri Pakdil’in “Edebiyat Dergisi” Ve elbette Cahit Zarifoğlu ve arkadaşlarının çıkardığı Mavera ile birlikte yedi güzel adam onun sanatının mecrasını belirleyerek yazarın kendi yamacında akan hayata kayıtsız kalmasını âdeta engel olarak ona hangi sanat vadisinde gezinmesi gerektiğine dair yeterli ışıklar sağlamışlardır. Ali Haydar Haksal 30’u aşkın eser vererek kendisinden önce var olanlara âdeta vefa borcunu ödemiştir. Elbette yazdığı öyküler, romanlar, anlatı tarzı eserler ve özelliklede monografi tarzında kaleme aldığı eserler onun çocukluğunun ve gençliğinin aşkı ve heyecanı üzerinde bina edilmiştir. Bizde bu çalışmamızla Ali Haydar Haksal’ı bir nebzede olsa hayatına, yazarı öykücülüğünü ya da diğer bir deyişle ona öykü yazdıran saiklerden hareketle onun sanatına ve sanatçı kimliğine yön veren değerleri ortaya koymaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler

-

THE LIFE OF ALİ HAYDAR HAKSAL, HIS ART AND WORKS

Öz

Shortly after after a long period called Islamıc Period Turkish literature which began in Anatolia in 1000’s and builted on the society’s political, social, cultural, economic codes that have influenced or hurt the society over 600 years,and especially following the French Revolution’s bringing the modern literature that was dependen on western culture and especially French one(Reformation Literature, The New Literature, The Future Dawn), we see peoples such as M.Akif Ersoy, Yahya Kemal ve Asaf Halet Çelebi who as for literature regarded the local values as well as western ones, and Ali haydar Haksal is the one that embraced this traditional literature heritage and wanted to construct his literature understanding in accordance with these people and thus he was a modern period dervish or a Yunus Emre. In fact, the values that constructedAli Haydar Haksal’sart understanding aren’t restricted with these people. Beside, we see for example “The blend of Light” the work which let Islamic literature take a turn, by Necip Fazıl Kısakürek who managed to launch the “The Great East” literary magazine in 1945. And then the “Resurrection” by Sezai Karakoç, the “Literary Magazine” by Nuri Pakdil, and of course with Cahit Zarifoğlu seven good men led him to have the light about where to wander within literary field. He managed to have nearly 30 works including tales, novels, narratives, and specially monographic studies, thus paying his “the duty of loyalty” to those people. And these works carry the traces of his youth and childhood’s excitement and love. And in this paper, we tried to put forward his life, storytelling as much as possible, by giving the foundations of his art understanding which gives light for us to have a general portrait of him.

Kaynakça

• 1. ACAR, Zafer.(2011). “Ali Haydar Haksal’ın Dili ve Empatik Öyküleri”, “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 2. AKIN, Hüseyin.(2011). “Fısıltısız Dil” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 3. ALBAYRAK, Ahmet.(2011). “Ali Haydar Haksal ve Yedi İklim Misyonu” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 4. ALVER, Köksal.(2011). “Evler ve Öyküler” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 5. AY, Arif.(2011). “Ali Haydar Haksal’ın Öyküsü Sesimizin Yankısı” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst. S.52, 22 Ocak,
• 6. BAYRAKTAR, Osman.(2011).” Ali Haydar Haksal’ın Hikâyelerinde Temalar ve Tipler” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 7. ÇERÇİ, Fatma Rana- Demirel İsmail (2011).Ali Haydar Haksal ile Söyleyiş, “Ali Haydar Haksal’la Sanat Bağlamında” Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 8. DEMİRHAN, H. Mehmet.(2011). “Bir Kent Öykücüsü Ali Haydar Haksal” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst. S.63, 22 Ocak.
• 9. ERSOY, Mehmet Akif “Safahat”. Hz. Huyugüzel, Ömer Faruk- Bağcı, Rıza- Gökçek, Fazıl, Feza Yay. İst. Tarihsiz.
• 10. Garaudy, Roger “20. Yüzyıl Biyografisi (Garaudy’nin Felsefi Vasiyetleri) S.11. Fecr Yay. Ank.1998
• 11. GÜZELYURT, İdris.(2011). “Ali Haydar Haksal Kitapları” Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 12. HAKSAL, Ali Haydar (2009). “Müderris İsmail Hakkı (Haksal) Efendi”, 2. Bingöl Sempozyumu. Bingöl belediyesi yay. Bingöl.
• 13. HAKSAL, Ali Haydar.(2013). Öykü Ağacı S. 14. İz Yay. İst.
• 14. HASKÖYLÜ, M. Nurettin, “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst. Ocak, 2011.
• 15. KARAKOÇ, Sezai, “Edebiyat Yazılar II Dişimizin Zarı”, Diriliş Yay. 3. Baskı.
• 16. KARAMAN, Âlim.(2011). “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi. 24, İst. Ocak,
• 17. KARATEPE, Mihriban İnan.(2011) “Ay ışığında Vav’ın Odası’nda Saat Kaçı Gösteriyor” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 18. KEMİKLİ, Bilal.(2014) “Türk İslâm Edebiyatına Giriş”, Emin yay.4.bsk.
• 19. KOCA, Osman.(2011) “Öyküntüleri Bertaraf Eden Muhakki: Ali Haydar Haksal”“ Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 20. ÖZÇELİK, Mustafa.(2011). “Düşünce Ve Medeniyet Eksenli Bir Yazar: Ali Haydar Haksal”“Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 21. ÖZGER, Mehmet.(2011). “Ali Haydar Haksal Anlatılarında Bir Sanatsal Kimlik Olarak Ben’in Görüntüleri” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 22. ÖZSARAY, Yunus Emre.(2011). “Ruhun Sınırlarında Yazılan Öyküler” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 23. POLAT, Adem.(2011). “Direnç Halindeki Medeniyet Probleminin Süreğinde Gelenekçi Bir Aydın: Ali Haydar Haksal”, “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst.
• 24. TOSUN, Necip. (2011). “Ali Haydar Haksal Öyküleri” “Ali Haydar Haksal özel Sayı” Yedi İklim dergisi, İst. S.46, 22 Ocak.