European Union’s Stabilisation and Association of Albania’s Foreign Policy in the Escape İnto the Opening Period and the Democratic Process

Yıl 2010, Cilt: 1 Sayı: 2, 97 - 134, 31.12.2010

Sokol Brahaj

Öz

Albanians
are Balkanic people whose important portion have scattered throughout the
region. With the Cold War Albanians had to live within a country which had
isolated itself under its communist rulers from the rest of the world. However,
after the Cold War following the collapse of the communist regimes in the
region, Albania also underwent outstanding changes with the increasing attention
and interests of the Western powers, primarily US and the European Union. With
the new millennium the country entered into a phase of Westernization, in other
words, democratization and modernization. Although the anticipated impetus of
reform has not been acquired so far, at least with the introduction of the
market economy and widespread privatization foreign capital has been lured to
the country and a considerable economic development gathered its pace. On the
other side, the complementary part, i.e., reform in the judiciary,
administration as well as political institutions are waiting their turn to be
materialized yet.

In the
democratization of Albania external as well as internal elements played
important roles. Geographical proximity has rendered the European Union to show
interest to the country and vise versa. Although, in initial phases the
European Union could not play a decisive role in the course of the
modernization of the country, yet after extracted lessons from its former
experiences, it devised more constructive policies toward the region and the
country. Hence, over time, the European Union has become the major actor in the
democratization and economic development of the country, surpassing any other
state having interest on Albania. This
study is the spontaneous democratization process the country underwent before
the European Union designed specific policies relating the region.

Anahtar Kelimeler

European Union’s, Albania, democratization

AVRUPA BİRLİĞİ’NİN İSTİKRAR VE ORTAKLIK POLİTİKASINI ÖNCELEYEN DÖNEMDE ARNAVUTLUK’UN DEMOKRATİKLEŞME VE DIŞA AÇILMA SÜRECİ

Öz

Arnavutlar,
nüfusunun önemli bir kısmı Balkanlar bölgesindeki çeşitli devletler arasında
dağılmış bir halktır. Soğuk Savaş boyunca, kendilerini dünyanın diğer
uluslarından soyutlayan komünist yöneticilerin buyruğu altında yaşamışlardır.
Soğuk Savaşın bitimi ve bölgedeki diğer komünist rejimlerin çöküşü ile birlikte
Arnavutluk da, hızlı bir değişim sürecinin içine girmiş, özellikle bölgede
nüfuzunu yaymaya başlayan ABD ve Avrupa Birliği’nin önemsediği ülkelerden biri
haline gelmiştir. Millenium ile birlikte ülke yeni Batılılaşma, ya da diğer
deyişle demokratikleşme ve modernizasyon safhasına girmiştir. Başlarda söz
konusu hedefleri gerçekleştirmek için gerekli ivme sağlanamamış olsa da en
azından pazar ekonomisine geçiş ve geniş özelleştirme hareketleri sayesinde yabancıların
ve sermayelerinin dikkatini çekmeyi başarmıştır. Bununla birlikte, yargı, idare
ve modernleşmenin tamamlayıcı parçaları niteliğindeki siyasal kurumlar ile
ilgili reformlar ise hala ele alınmayı beklemektedir.

Arnavutluk’un
demokratikleşme sürecinde iç ve dış etkenler birlikte önemli rol oynamıştır.
Bunun yanında coğrafi yakınlık Arnavutluk ve Avrupa Birliği’nin birbirlerine
ilgilerini karşılıklı bir şekilde arttırmıştır. Her ne kadar başlarda AB
ülkenin modernleştirilmesi sürecinde kendinden beklenen rolü tam olarak
oynayamamışsa da, özellikle Kosova krizinden sonra bölgedeki tecrübelerinden
çıkardığı dersler ışığında bölge ve bu ülke adına daha anlamlı politikalar
üretmeye başlamıştır. Böylelikle, zamanla Avrupa Birliği, ülkenin
demokratikleşmesi ve ekonomik kalkınmasında, diğer hiçbir ülke ile
kıyaslanmayacak biçimde başat bir aktör haline gelmiştir. Bu çalışma Avrupa Birliği’nin belirli
politikalarını önceleyen dönemde ülkenin kendi çabalarıyla yürütmek istediği
demokratikleşme sürecini ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arnavutluk, Demokratikleşme, Açılım Süreci, Avurpa Birliği

Kaynakça

• Bibliyografya
• Aleskerov, Alesker, Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasî Rejim Değişmeleri, AÜ, SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2007.
• Alia, Ramiz, Enveri Yne (Bizim Enver), 8 Nentori Yay., Tiran 1988.
• Arman, Murat N., Avrupa Birliği’nin Batı Balkanlar Genişlemesi: Bir Dış Politika Aracı Olarak Kimlik Dönüşümü, DEÜ, SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir 2007.
• Baleta, Abdi, Kosova: Nga Dejtoni në Rambuje (Kosova: Dayton’da Rambouillet’e), Shtëpia Botuese Koha Yay., Tiran 1999.
• Bajrami, Hana, “Zgjedhjet Parlamentare Ne Shqiperine Post Komuniste 1991-2005” (1991-2005 Post Komünist Arnavutluk’unda Meclis Seçimleri) http://rrezja.blogspot.com/2007/01/zgjedhjet-parlamentare .html,14.04.2009.
• Bello, Marko, Negotium, Arnavutluk Dışişleri Bakanlığı Yay., Tiran Kasım 2001-Mart 2002.
• Bezemer, Dirk, Post-Socialist Financial Fragility: The case of Albania, Mimeo: Tin-bergen Institute and University of Amsterdam, Mimeo 1999.
• Biberaj, Elez, Albania in Transition, The Rocky Road to Democrasy (Shqipëria ne Tranzicion, Rruga e Vështirë Drejt Demokracisë), Ora Yay., Tiran 2001.
• Brahaj, Sokol, “Historical Origins of Albanians/ Arnavutların Tarihsel Kö-kenleri, Balkan Strateji, Offical Publication of Center for Strategic Rese-arch on the Balkans (BASAM), Monthly Periodical Publication, Yıl 1, S. 6, International Magazine on Politics, Culture And Business, İzmir 2010.
• Brahimi, Anareta, Arnavutluk’un Kapitalizm Sistemine Geçiş Süreci ve Bugünkü İthalat-İhracat Olanakları, DEÜ, SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2007.
• Bozbora, Nuray, Osmanlı Yönetiminde Arnavutluk ve Arnavut Ulusçuluğun Geli-şimi, Boyut Yay. Champeseix, Elisabeth et Jean Paul, L’Albanie, ou la Logique du Desespoir (Shqiperia ose Logjika e Deshperimit), Tiran: Elena Gjika Yay., 2000.
• Chossudovsky, Michel, “Arnavutluk’un Suça İtilmesi”, Evrenin Efendileri? NATO’nun Balkan Seferi, (Der. Tarık Ali, Tercüme eden Yavuz Alo-gan), OM Yay., İstanbul 2001.
• Danaj, Sonila; Grazhdani, Teuta; Elbasani, Arolda, “Migracioni, Kthimi dhe Marreveshjet e Ripranimit” (Göç, Dönüş ve Yeniden Kabul Anlaşma-ları, s. 8-26; “Kthimi dhe Ripranimi, Rasti i Shqipërisë” (Dönüş ve Yeniden Kabul: Arnavutluk Örneği), Organizata Ndërkombëtare për Migracionin, Tiranë 2006.
• Duka, Valentina, Historia e Shqipërise 1912-2000 (Arnavutluk Tarihi 1912-2000), Kristalina-KH Yay., Tiran 2007.
• Frasheri, Naim, Antologjia Shqiptare (Arnavut Antolojisi), Shtepia Botuese e Librit, Shkollor Yay., Tiran 1985.
• Fuga, Artan, Majtas JO Djathtas (Sola HAYIR Sağa), Ora Yay., Tiran 2003.
• Gërxhani, Klarita, “Politico - Economic Institutions And The Informal Sector In Albania”, AIAS Research Report 03/12, May 2003,
• http://www.uva-aias.net/uploaded_files/publications/WP12.pdf son erişim 04.03.2009.
• Glenny, Misha, Balkanlar 1804-1999, Milliyetçilik, Savaş ve Büyük Güçler, Sabah Kitapçılık, İstanbul 2001.
• Göktaş, Oktay, Balkanlar’ın Anahtar Ülkesi Arnavutluk, Gazi Ü., SBE, Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1995.
• Harxhi, Edith; Berisha, Mal, “Komploti Greko-Komunist Kundër Demokra-cisë Shqiptare” (Arnavut Demokrasisine Karşı Yunan-Komünist Komp-losu),
• http://www.edsh.org/kombi/repsh-qiperise/komploti1.htm, son erişim 30.11.2007.
• Hoxha, Enver, Eurokomunizmi Eshte Antikomunizem, 8 Nentori Yay., Tiran 1980.
• .......... Kur Lindi Partia (Partinin Doğuşu -Arnavutluk Komünist Partisi), 8 Nentori Yay., Tiran 1978.
• Kajsiu, Blendi, “Vdekje Politikës, Liri Popullit! - Kriza e Përfaqësimit në Shqipëri” (Siyasete Ölüm Halka Özgürlük!- Arnavutluk’ta Temsil Krizi), POLİS 5, No 5, 2008.
• Kavalalı, Murat, Avrupa Birliğinin Genişleme Süreci: AB’nin Merkezi Doğu Avru-pa ve Batı Balkan Ülkeleri ile İlişkileri, DPT Müsteşarlığı, AB ile İlişkiler Genel Müdürlüğü Yay., Ankara 2005.
• Kolonjari, Kreshnik, Komunizmi për Shqipërine (Arnavuvtluk İçin Komünizm), Gjergj Fishta Yay., Tiran 1994.
• Krasniqi, Gëzim, “Nga “Revolucioni i Kadifenjtë” tek “Restaurimi i Kadi-fenjtë”: Trashëgimia Komuniste në Poloni dhe Shqipëri” (“Kadife Dev-rimi”nden “Kadife Restorasyonu”na: Polonya ve Arnavutluk’ta Komü-nist Miras), POLİS 5, No 5, 2008.
• Kronika e një Rikthimi: Shpaga e të Mundurve (2004 – 2005). (Bir Kroniğin Dönüşü: Yenilmişlerin Misillemesi 2004-2005), http://www.albanie-albanais.com/2008/09/kronika-e-nje-rikthimi-shpaga-e-t.html son erişim 18.03.2009.
• Kurani, Edison, “Glover: Zgjedhjet, perparimi eshte i dukshem” (Audrey Glover: Seçimler, İlerleme Sağlandığı Ortadadır), 13.05.2009,
• http://www.kohajone.com/artikull.php?idm=42947&idr=2 son erişim 7.7.2009.
• Külçe, Süleyman, Osmanlı Tarihinde Arnavutluk, İzmir 1944
• Lütem, Ömer Engin; Demirtaş Coşkun, Birgül, Balkan Diplomasisi, ASAM Yay., Ankara 2001.
• Bezemer, Dirk, Post-Socialist Financial Fragility: The case of Albania, Mimeo: Tinbergen Institute and University of Amsterdam, Mimeo 1999.
• Marozzo Della Rocca, Roberto, Shqipëria, Rrënjët e Krizës (Arnavutluk: Bir Kri-zin Kökeni), Shtëpia e Librit Yay., Tiran 2000.
• Marrëdhëniet BE-Shqipëri (AB-Arnavutluk İlişkileri) Arnavutluk Entegrasyon Bakanlığı resmi web sitesi, http://www.mie.gov.al/?fq=brenda&d =4&gj=gj1&kid=58, son erişim 17.3.20088.
• Milo, Paskal, Bashkimi Evropian, İdeja, İntegrimi, İdentiteti, e Ardhmja (AB, Fikir, Entegrasyon, Kimlik, Geleceği), AlbPaper Yay., Tiran 2002.
• Mile, Logor, Shqiperia në Vitet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, (Dokumente Arki-vash Franceze I, 1876-1879), İnstituti I Historisë, Mihal Duri Yay., Tiran 1978.
• Moschella, Manuela, European Union’s Regional Approach Towards Its Ne-ighbours: The European Neighbourhood. Myzyri, Hysni, Historia e Popullit Shqiptar (Arnavut Milletinin Tarihi), Shtepia Botuese e Librit Shkollor Yay., Tiran 1995.
• Ngjela, Spartak, Reformë Shqiptare, Shmangia e Karakterit Tiranik të Politikës (Arnavut Reformu, Siyasi Tiranlık Karakterinin Defni), MNS Yay., Tiran 2006.
• Papa, Elda, “Tregtia e Sovranitetit Shtetëror: Forcimi i Ekonomisë Informale në Shqipëri”, (Devlet Egemenliğinin Ticareti: Arnavutluk’ta Kayıt Dışı Ekonominin Güçlenmesi),
• http://revistapolis.com/index2.php?option=com_content&task=view&id=49&pop=1&page=0&Itemid=51 son erişim 13.12.2008.
• Partos, Gabriel, Albania: Conflict Prevention And Crisis Management, Bruksel: International Security Information Service, 1997.
• Pettifer, James; Vickers, Miranda, Çështja Shqiptare Riformësimi i Ballkanit (The Albanian Question: Reshaping the Balkans), New York, Bota Shqiptare & Edicioni “LİBRİ” Yay., Tiran 2007.
• Sill, Xhonatan, “Skemat e Enver Hoxhës për Prishjen me Rusinë dhe Kinen”, Gazeta Albania, http://www.gazeta-albania.net/news.php?id =141 son erişim 20.2.2008, (Yazı “New York Times”dan Albania Gazetesi için ter-cüme edilmiştir).
• Shahollari, Luan; Gëdeshi, İlir; “Pluralizmi dhe Politikat Ekonomike: Konver-gimi Drejt një Modeli Ekonomik dhe Social në Shqipëri” (Pluralizm ve Ekonomi Politikaları: Arnavutluk’da Yeni Bir Sosyal ve Ekonomik Mode-le Doğru), Studime Sociale, Pluralizmi Politik dhe Mendimi Politik Shqiptar, Reviste e İnsitutit të Sociologjisë, Tiran 2007, Nr. 2, c. 1.
• Shkreli, Etrit, Citizenship: A Historical Comparasion of the Albanian and Türkish Citizenship in the 20th Century, Bilkent Ü., SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2002.
• Tarifa, Fatos, “Europa Adriatike: Zgjerimi i NATO-s në Ballkanin Perëndi-mor” (Adriyatik Avrupa’sı: NATO’nun Batı Balkanlarda Genişlemesi), Politika& Shoqëria, Revistë Shkencore e Institutit të Sociologjisë & Institutit të Studimeve Politike e Sociale, Nr. 16., Cilt. 19, Tiran 2006.
• Türbedar, Erhan, “Ekonomik Sorunlar ve Siyasi İstikrarsızlık Kıskacından Kurtulamayan Ülke: Arnavutluk”, Stratejik Analiz Dergisi, Ankara Mart 2002, S. 23.
• Thyerja e Tabuve (Tabuların Yıkılışı), http://www.albanie-albanais.com /2008/12/thyerja-e-tabuve.html son erişim 23.5.2009.
• Viti i Mbrapshtë 1997 4. Një «Tranzicion i Dështuar» ? (1997 Uğursuz Yıl-4. Başarısız Bir Geçiş Dönemi), http://www.albanie-albanais.com/2007 /12/viti-i-mbrapsht-1997-4-nj-tranzicion-i.html son erişim 19.01.2009.
• Xexo, Gjergj, “Viti i Mbrapshtë 1997- 1. Piramidat e pushtetit. Çfarë ndodhi në vitin 1997?”, (1997 Uğursuz Yıl-1 İktidarın Piramitleri. 1997 Yılında ne Oldu?), http://www.albanie-albanais.com/2007/12/viti-i-mbrapsht-1997-1-piramidat-e.html son erişim 19.01.2009.
• White, Stephen; Batt, Judy; Lewis, Paul G., Developments in Central and East European Politics, Duke University Press, Durham 2007.
• www.presidenti.al son erişim 14.5.2008, (Arnavutluk Cumhurbaşkanlığının resmi web sitesi).
• Fundi i Një Epoke (1991–92: Bir Dönemin Sonu), http://www.albanie-albanais.com/2008/12/1991-92-fundi-i-nje-epoke.html son erişim 19.01.2009.