DİNİ-DEMOGRAFİK YAPI VE TOPLUMSAL İLİŞKİLER YÖNÜYLE BİR BALKAN ŞEHRİ; İPEK

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 27 - 41, 30.06.2016

Seda Şahin Ahmetaj

Öz

İpek şehri,
çok etnisiteli ve kültürlü Osmanlı toplumunun Balkanlardaki bir örneğini
oluşturması açısından XIX. yüzyılın sosyal yapısını ve demografik özelliklerini
izleyebileceğimiz önemli bir bölgedir. XIV. yüzyılın sonlarında Osmanlı
yönetimine giren şehir, çeşitli idari ve mülki değişikliklerin ardından nihayet
XIX. yüzyıl sonlarında sancak statüsüne kavuşmuş ve Kosova vilayetine
bağlanmıştır.

Çalışmada
Kosova Vilayeti Salnameleri ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgeleri ışığında
XIX. yüzyılın son çeyreğinde İpek sancağındaki demografik ve dini yapı hakkında
malumat verilerek dini kurumlar ve Müslüman-gayrimüslim ilişkileri konu
edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

İpek Sancağı, Dini Kurumlar, Nüfus, Müslüman-Gayrimüslim

Ipek; the View of a Balkan City in the Aspects of Religious-Demographic Structure and Social Intercourse

Öz

Ipek
(Peja/Pec) is an important area regarding the observation of the social
structure and demographic features of 19^th century. It may be
considered as a significant example that exposes clearly the Ottoman’s
multi-ethnic and multi-cultural society structure in Balkans. Starting by the
end of 14^th century the city was ruled by Ottoman’s and, as the time
passed by it passed several transformations in administrative aspects and the
property issue. Thus in late 1800’s it was given the status of Sanjak and was
attached to the Vilayet of Kosovo.

In
this study, we try to give some information regarding the demographic and
religious structure of the Ipek city in the last quarter of 19^th
century according to the data provided from the Salnamas of the Vilayet of
Kosovo and the documents of the Ottoman Archive (Başbakanlık Osmanlı Arşivi).
Also, it aims to give information about the relationship between Muslim and
non-muslim groups and other religious institutions in the region.

Anahtar Kelimeler

Sanjak of Ipek, Religious Institutions, Population, Muslim and non-Muslim groups

Kaynakça

• Kaynakça
• Bâb-ı Âlî Evrak Odası (Arşivi) Belgeleri (BEO.), 789/59111, 795/59574
• Dahiliye Mektubi Kalemi (DH. MKT.), 2277/22, 25/B /1317, 603/50, 21/B /1320, 1729/101.
• Dahiliye Muamelat (DH.TMIK.M..), 113/30, 18/B /1319
• Yıldız Mütenevvî Maruzat Evrakı (Y..MTV.), 42/53, 09/B /1307, 42/54, 10/B /1307.
• Yıldız Tasnifi Perakende Evrakı Umûm Vilâyetler Tahrirâtı (Y..PRK.UM), 37/39, 06/L /1314, 32/17, 22/Za/1312.
• Kosova Vilayeti Salnameleri, H. 1300, 1304, 1311, 1314.
• Eldem, Vedat, Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1994, s. 70.
• Eryılmaz, Bilal, Osmanlı Devletinde Millet Sistemi, Ağaç Yay., İstanbul 1992, s. 13.
• Karpat, Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1839-1914) Demografi ve Sosyal Özellikleri, Çev. Bahar Tırnakcı, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2003, s. 84.
• Şemsettin Sami, “Kosova”, Kâmûsu’l A’lâm, C. 2, Mihran Matbaası, İstanbul 1896, s. 1116.
• Ünlü, Mucize, Kosova Vilayeti, Gece Kitaplığı, Ankara, 2014.
• Vırmiça, Raif, Kosova Tekkeleri, Türbeleri ve Kitabeli Mezar Taşları, Sufi Kitap, İstanbul 2010, 25-192.