Nursultan Nazarbayev'ın Türkiye Algısına Turgut Özal'ın Etkisi

Yıl 2017, Cilt 1, Sayı 1, 89 - 112, 10.05.2017

Dr. Dinmuhammed Ametbek

Öz

Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in, Kazak dış politikasının oluşumunda belirleyici rol üstlendiği kesindir. Bu bağlamda, makale, Nazarbayev’in Türkiye algısını ele almaktadır. Çünkü inşacı ekolün iddiasına dış politika kararları gerçeklere değil algı üzerine alınmaktadır. Nazarbayev Kazakistan’ın ulusal kimliğinin Rus ve Kazak olarak, daha geniş kapsamda Slav ve Türk olarak yarışan iki kutba ayrıldığının farkındadır. Buradan hareketle, Nazarbayev’in Türkiye algısı, yalnızca dış politika açısından değil aynı zamanda Kazakistan’ın ulusal kimliği açısından da önemlidir. Çalışma, 1990’ların başında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın Kazakistan’a yönelik aktif diplomasi izlemesi Türkiye’nin olumlu imajına katkıda bulunduğunu savunmaktadır. Araştırmanın sonucuna göre, Nazarbayev ile Özal arasındaki yakın ve güvenilir ilişkiler Kazakistan ile Türkiye arasındaki stratejik ortaklığın temelini oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Turgut Özal, Nursultan Nazarbayev, Kazakistan, Türkiye, Algı, Ulusal Kimlik

Turkish President Turgut Özal’s Impact on Nursultan Nazarbayev’s Perception of Turkey

Öz

Nursultan Nazarbayev as the
founding President of Kazakhstan played a determinant role in the formation of
Kazakh foreign policy. In this respect, the article examines Nazarbayev’s
perception of Turkey as a decision maker
in foreign policy are based on observation rather than realities. Nazarbayev is
aware of the fact that the national identity of Kazakhstan is divided between
two competing poles; Russian and Kazakh, in a broader
sense; Slavic and Turkic. From this perspective, Nazarbayev’s perception of
Turkey is significant as it is not only related to foreign policy but at the
same time the national identity of Kazakhstan. The study argues that the
President of Republic of Turkey of early 1990s Turgut Özal with his active diplomacy
towards Kazakhstan contributed to the positive image of Turkey. The research
concludes that close and reliable relations between Nazarbayev and Özal became
the basis of a strategic partnership
between Kazakhstan and Turkey.

Anahtar Kelimeler

Turgut Özal, Nursultan Nazarbayev, Kazakhstan, Turkey, Perception, National Identity

Kaynakça

• “The Constitution of the Republic of Kazakhstan”, http://www.kazakhstan.orexca.com/kazakhstan_constitution.shtml#3
• “Qazaqstan – Türkiya: Dostığımız bekiy tüsedi”, Halıq Kenesi N69, 10 Sawir, 1993 j.
• “Ankarskaya deklaratsiya – za mir i sotrudnichestvo v regione”, Kazakhstanskaya Pravda No.253, 3 Noyabrya 1992 goda.
• http://www.turkkon.org/docs/10_AnkaraBildirisi1992_1.DevletBaskanlariZirveBildirisi.pdf
• AITKEN Jonathan, Nazarbayev and the Making of Kazakhstan, Continuum, New York 2009.
• AKINER Shirin, “Evolution of Kazakhstan’s Foreign Policy: 1991-2011”, in Journal of Central Asian and Caucasian Studies No:6, USAK 2011.
• BEKTIYAROVA Irina, “Interview with Nursultan Nazarbayev”, Ponorama, No.41, 22 Oktyabrya 1994 goda.
• CUMMINGS Sally, N.Kazakhstan: Power and Elite, I.B. Tauris, New York 2005.
• DUGIN Akeksandr, Nursultan Nazarbayev’in Avrasya Misyonu, Çeviren Lazzat Urakova ve Mehriban Gençkal, Yeni Avrasya Yayınlar, Ankara 2006.
• ERDAL Şafak, “Astana’da Atatürk Anıtı”, Sabah Gazetesi, 19 Ekim 2009, Atayurt Dergisi Kış 2010, Sayı 3.
• EROL Mehmet Seyfettin, “11 Eylül Sonrası Türk Dış Politikasında Vizyon Arayışları ve “Dört Tarz-ı Siyaset”, Gazi Akademik Bakış, Cilt 1, Sayı 1 Kış 2007.
• EROL Mehmet Seyfettin, “Avrasyacılıktan Türk Avrasyasına: Türk Dünyasının Değişen Jeopolitiği”, Yayına Hazırlayan Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol, Yavuz Gürer, TÜRKSAV Türk Dünyası 25 Yıllığı: Tahliller, Değerlendirmeler, Öngörüler, Özeleştiriler, Akçağ, Ankara 2016.
• EROL Mehmet Seyfettin, “20. Yıldönümünde Türkiye-Türk Dünyası: Sorunlar, Arayışlar ve Gelecek”, Yayına Hazırlayan Doç. Dr. Mehmet Seyfettin Erol, Yavuz Gürer, TÜRKSAV Türk Dünyası 20 Yıllığı: Tahliller, Değerlendirmeler, Öngörüler, Özeleştiriler, BS, İstanbul 2011.
• KALIEV R.M., Respublika Kazakhstan i Sovremennyi Mir (the Republic of Kazakhstan and Modern World), Elorda, Astana 2000.
• KARA Abudlvahap, Turgut Özal ve Türk Dünyası: Türkiye – Türk Cumhuriyetleri İlişkileri 1983-1993, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2012.
• Kazakistan-Türkiye Dostluk ve İşbirliğinin 20 Yılı, Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği, 2012.
• NAZARBAYEV Nursultan, Na Paroge XXI veka, Atamura, Almaty 2003.
• NAZARBAYEV Nursultan, Özgürlük ve Demokrasi Yolunda: Otobiyografi, Demeçler, Görüşler, Amaçlar, Hotama Kültür Yayınları, İstanbul 1992.
• NAZARBAYEV N., Qazaqstan jolı, Qarağandı, 2006.
• NAZARBAYEV Nursultan, Yüzyıllar Kavşağında, Ankara 2012.
• NAZARBAYEV N.A., V potoke istorii, Atamura, Almaty 2003.
• NAZARBAYEV N., Ewraziya jüreginde.
• ODGAARD Karen and SIMONSEN Jens, “The New Kazak Elite”, in Ingvar Svanberg (ed.) Contemporary Kazaks: Cultural and Social Perspectives, Curzon, Surrey, 1999.
• OLCOTT Martha Brill, The Kazakhs, Second Edition, Hoover Institution Press, Stanford 1995. Qazaqstan Respublikasının Statistika jönindegi Agenttigi (Agency on Statistics of the Republic of Kazakhstan), (2000) Qazaqstan Respublikası Halqının Ulttıq Quramı: Qazaqstan Respublikasındağı 1999 jılğı Halıq Sanağının Qorıtındısı. (National Composition of the Republic of Kazakhstan: Conclusion of the Population Census of the Republic of Kazakhstan of 1999) Almaty. SAADANBEKOV Zhumagul, Nursultan Nazarbayev: Zakony Liderstva, Kültegin, Astana 2005.
• SARAY Mehmet, Türk Devletlerinde Parlamento, Demokrasi ve Atatürk, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2008.
• ÜNER Seniha, Güngör Hüseyin “Türkiye’de ben dahil 70 milyon Kazak yaşıyor” Atayurt Eğitim, Kültür ve Ekonomi Dergisi Kış 2009 sayı 1.
• WAYIS Erjan, “Türik Respublikasının Prezidenti Turgut Özal: ‘Qazaq halqına bar jaqsılıq tileymin’”, Halıq Kenesi N52, 17 Nawrız 1993 jıl.
• ZHITNUKHIN A.P., Nursultan Nazarbayev: Bez Pravykh i Levykh, Stranitsy avtobiografii, razmyshleniya, pozitsii…, Molodaya Gvardiya, Moskva 1991.