STANDART AYVA ÇEŞİTLERİNİN DÖLLENME BİYOLOJİSİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

Yıl 2006, Cilt: 35 Sayı: 1, 83 - 96, 01.03.2006

Murat Çetin Arif Soylu

Öz

Bu çalışma 2004–2005 yılları arasında Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Bahçe Bitkileri Bölümünde ve Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitü-
sündeki ayva koleksiyon bahçesinde4
yer alan standart ayva çeşitleri üzerinde yapılmıştır.
Çeşitlerin çiçeklenme zamanları ve çiçek tozlarının çimlenme güçleri %0, %5,
%10 ve %15 sakkaroz içeren ortamlarda asılı damla yöntemine göre belirlenmiştir.
Tozlamadan 24 saat sonra alınan örneklerde çiçek tozu borusunun dişicik borusundaki
gelişme hızı ve durumu lakmoid boyama yöntemine göre incelenmiştir.
Tozlamalardan sonra tüm kombinasyonlarda belirli aralıklarla meyve sayımı yapılarak
meyve tutma oranları ve hasat zamanı elde edilen meyvelerin ağırlıkları ölçülmüş-
tür.
Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, çiçek tozları çeşitlerin çoğunda %10 ve
%15 sakkaroz içeren ortamlarda en yüksek çimlenmeyi göstermişler ve çimlenme oranları
%26,25 ile %100,00 arasında değişmiştir. Kendileme ve melezleme kombinasyonlarında
çiçek tozu borularının dişicik borularındaki gelişmelerinde herhangi bir
farklılık ve anormallik gözlemlenmemiş bazı çiçek tozu boruları tozlanmadan 24 saat
sonra tohum taslağına ulaşmıştır. Melezleme ve kendilemeler arasında meyve tutma
değerleri bakımından bir fark saptanmamış ve meyve tutma oranları %49,9 ile %76,1
arasında değişmiştir. Melezleme ve kendilemelerden elde edilen meyvelerin ağırlıkları
arasında önemli bir farklılığa rastlanmamış, bu bakımdan çeşitler arasında önemli bir
değişim görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre çalışılan bu 15 ayva çeşidi kendine
verimli olup, bu çeşitlerle tek çeşit kullanılarak kapama bahçe kurulması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Ayva, Tozlaşma, Meyve Tutma

Kaynakça

• Anonim, 2005 a. www.fao.org.
• Ayfer, M., 1967. Antepfıstığında Mega- sporognesis, Embriyogenesis ve Bunlarla Meyve Dö- kümleri Arasındaki Münasebetler. Tarım Bakanlığı Teknik Kitap, No: 414 Dizergonca Matbaası, İstanbul.
• Braun, J., und R. Stösser, 1984. Narben und Griffelstruktur und ihr Einfluss auf Pollenkeimung, Schlauchwachstum und Fruchtansatz beim Abfel. Angew. BOT. 59: 53 – 65.
• Brooks, R.M.; M.V. Bradley and T. I. Anderson, 1950. Plant Microtechnique (manual). Univ. Calif. Davis. U.S.A.
• Dokuzoğuz, M., 1957. Bazı Hormonların Elma ve Armut Türlerinde Seksüel U- yuşmazlık ve Partenokarp Meyve Teşek- külü Üzerine Tesirleri. A. Ü. Zir. Fak. Yay. No: 127, Ankara.
• Düzgüneş, O., 1975. İstatistik Metodları. Zir. Fak. Yayınları: 578, Ders Kitabı: 195, Ankara.
• Engelhardt, D., und R. Stösser, 1979. Pollenschlauchwaschstum Samenentwicklung bei der Brombeer. Gartenbauwissenschaft 44(3):121-128.
• Eti, S., und R. Stösser, 1990. Einfluss von Wachstumsregulatoren und Fremdbes- taubungen auf die Fruchtbarkeit von Mandarinen (Citrus reticulata Blanco.). Gartenbauwissenschaft 55(2):78-82.
• Gardner, V.R., F.C. Bradford and H.D. Hooker, 1952. The Fundamentals of Fruit Production. Mc GRAW – HILL Book Comp. Inc. New York.
• Öz, F., 1977. Marmara Bölgesinin Önemli Yerli Pomolojileri, Çiçek Morfolojileri ve Döl- lenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar (Uzmanlık Tezi). Atatürk Bahçe Kültür- leri Merk. Arş. Enst. , Yalova. Meyve
• Özçağıran, R., 1966. Kemalpaşa’nın Önemli Kiraz Çeşitleri Üzerinde Pomolojik ve Biyolojik Araştırmalar. E. Ü. Zir. Fak. Yayın No: 115, Bornova.
• __________ , A. Aşkın ve M. Ülger, 1989. Kirazlarda Çiçek Tozu Borusunun Dişi- cik Borusu İçerisinde Gelişmesinin İnce- lenmesi. E. Ü. Zir. Fak. Derg. 26(2):41- 52.
• Soylu, A., ve M. Ayfer, 1981. Marmara Bölgesinde Yetiştirilmekte Olan Bazı Önemli Kestane Çeşitlerinin Çiçek Yapı- ları ve Meyve Tutmaları Üzerinde Araş- tırmalar. Bahçe 10(2):45–67.
• ________ , 2003. Meyve Yetiştirme İlkele- ri. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Ders Notları: 20, Bursa. s: 14-19.
• Stösser, R., and S. F. Anavarı, 1983. Polen Tube Growth and Fruit Set as Influenced by Senesence of Stigma, Style and Ovules. Acta Hort. 139:13-20.
• Ülger, M., ve R. Özçağıran, 1989. Salihli Kirazının (Prunus avium cv. Salihli) Pomolojik Özellikleri ve Dölleyicilerin Tespiti Üzerinde Bir Araştırma. E. Ü. Zir. Fak. Derg. 26(2):53-64.
• Williams. R.R., 1970. Factors Affecting Pollination in Fruit Trees. (Eds; Luckwill, L.C. and Cutting, C.V.), Physiology of Tree Crops. Academic Pres. London. pp: 193-207.