KAHRAMANMARAŞ MERKEZ İLÇE BADEMLERİNİN (Prunus amygdalus L.) SELEKSİYON YOLUYLA ISLAHI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2007, Cilt: 36 Sayı: 1, 11 - 18, 01.03.2007

Ömer Beyhan Mikdat Şimşek

Öz

Kahramanmaraş, Merkez ilçe ve köylerinde yapılan bu çalışmada; tohumdan yetişmiş,
yabani badem populasyonu içerisinden üstün özelliklere sahip olan tiplerin seçilmesi amaçlanmıştır. Çalışma sırasında yaklaşık 10.000 ağaç incelenmiş, ön incelemeler
sonucunda 400 tip değerlendirmeye alınmıştır. İki yıl süreyle yapılan değerlendirmeler
sonucunda 15 tip ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen tiplerde kabuklu meyve
ağırlığı 3,39-7.58 g; iç ağırlık 0.66 - 1,34 g, iç oranı (randıman) %14.03 - 25.55, kabuk
kalınlığı 0.691 – 5.622 mm arasında değişmiş; ikiz badem oranı sadece bir tipte %5
olarak belirlenmiştir. Seçilen tiplerde sağlam iç oranı %100, ikiz iç oranı %5 olmuştur. Seçilen tiplerde çiçeklenme Şubat ayının son haftası ile Mart ayının son haftası arasında gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fide, Badem, Islah

Kaynakça

• Anonim, 2001. Tarımsal Yapı ve Üretim. Kahramanmaraş Tarım İl Müdürlüğü İs- tatistikleri.
• Aslantaş, R., 1993. Erzincan İli Kemaliye İl- çesinde Doğal Olarak Yetişen Bademle- rin (A. comminus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Ens. Bahçe Bitki. Böl. Erzurum.
• Beyhan Ö., ve S.Z. Bostan, 1995. Darende Bademlerinin (P. Amygdolus L.) Seleksi- yon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştır- ma. Y.Y. Üniv., Zi. Fak. Derg., Cilt 4/2.
• Dokuzoğuz, M., ve R. Gülcan, 1973. Ege Bölgesi Bademlerinin Seleksiyon Yoluy- la Islahı ve Seçilmiş Tiplerin Adaptasyo- nu Üzerine Araştırmalar. TOAG Yayınla- rı, No: 22, Ankara.
• _______________________, 1979. Badem Yetiştiriciliği ve Sorunları. TÜBİTAK XV. Kuruluş Yılı Bilimsel Yayınları. No.432, Ankara.
• _______________________, M. Dokuzoğuz, M.A. Aşkın and A. Mısırlı, 1989. Evoluation of Selected Almond Clones. 5-8 September BRNO. Czevhaslovakia.
• Espada Carbo, J.L. and M.T.E. Ramirez, 2002. Kernel Production and Exports by Fruit of Some Spanish Almond Cultivars. II. Int. Symposium On Pistachios and Almonds. Acta Hort. (ISHS) 591: 307-313.
• Eti, S., S. Paydaş, B.A. Küden, N. Kaşka, Ş. Kurnaz and M. Ilgın, 1994. Studies On Fruit Quality Characteristics of Some Self and Cross Polinated Selected Almond International Congress on Almonds, Sept. Zaragoza, Spain. Hort. I.
• Gülcan, R., 1976. Seçilmiş Badem Yetiştiri- ciliği Üzerinde Fizyolojik ve Morfolojik Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fa- kültesi Yayınları, No:310 İzmir.
• Kalyoncu, İ.H., 1990. Konya Apa Baraj Gö- lü Çevresinde Yetiştirilen Üstün Özellikli Badem (P. amygdalus L.) Tiplerinin Be- lirlenmesi Üzerine Bir Seleksiyon Çalış- ması (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniv. Fen Bilimleri Enst.
• Kaşka, N., A.B Küden ve A. Küden, 1993. Türkiye’nin Çeşitli Bölgelerinden Seçil- miş Badem Tiplerinin Adana Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu Üzerinde Ça- lışmalar. Doğa Türk Tarım ve Orm. Der. 17 (1): 97-109.
• Kester. D.E., 1979. Almanda Nut Tree Culture. The Northern Xl. Nut Growers Association. INC. NNGA Broken Arrow Road Tlamden Connetticut 06518 USA, pp: 148-162.
• ____________ and R. Asay. 1980. Almonds Advances in Fruit Breeding. Purdue University Press. West Lafayete. Indiana U.S.A. pp: 387-419.
• Küden, A.B., 1998. Almond Germplasm and Production In Turkey and the Future of Almonds in The GAP Area. Acta Hort. 470:29-33,(www.actahort.org/books/470/ 470_1.htm).
• Micke, W.C. and D.E. Kester, 1998. Almond Cultivar Evaluation Using Regional Trials. Acta Hort. 470:34- 42,(www.actahort.org/books/470/470_1. htm).
• Micke, W.C. and D.E. Kester, 1998. Almond Growing in California. Acta Hort. 470:21-28, (http://www.actahort. org/books/470/470_1.htm).
• Socias, I., and R. Commany, 1992. Flovering Dynamics and Fruit Set in the Almond (Abstract). Vol. 62, 2457. Hortic.
• Şen, S.M., ve R. Cangi, 1991. Vezirköprü ve Çevresinde Yetiştirilen Bademlerin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araş- tırmalar. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 1 (3): 131-152.
• Oğuz, H.İ., R. Cangi ve S.Z. Bostan, 1995. Akdamar amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim, Ada- na. Cilt I. 370-374. (P.
• Westwood M.N., 1978. Temperate-Zone Pomology. W.H. Freemen and Company, Sanfransisco, U.S.A.
• Wodroof, J.G., 1978. Almanda, Tree Nuts. Universty of Georgia AVE Publishing Company Inc. Westport, Connectiut U.S.A.