Imām Mālık’s Narratıons In Terms Of The Source To Imām Dārımī’s Sunan

Yıl 2023, Sayı: 17, 305 - 327, 29.06.2023

Üzeyir Durmuş

Öz

Muwaṭṭa of Imām Mālik is one of the sources of the Sunan of Dārimī. Dārimī narrated 137 narrations from Mālik. Dārimī received these narrations through 22 different students of Mālik. About %66 of these narratives was narrated from Ḫālid b. Maḫled (%41), ʿUbeydullāh b. ʿAbd al-Mecīd (%16) and el-Ḥakem b. el-Mubārak (%9). The first preference of Dārimī in the narration from Mālik is these students of Mālik. Dārimī narrated hadiths from Mālik through his students and students of his students, but Dārimī’s narrations from Mālik his direct students are about %91 of the total narratives from Mālik. Narrations of Dārimī from Mālik when searched in the Muwaṭṭa's narrations, it was observed that the remaining 15 of them were included in these narrations. Most of the narrations of Dārimī (121 narrations) from Mālik are located in narration of al-Laysī. 1 narration has been identified in the narration of az-Zuhrī. In this article, the concrete narration bond between Dārimī and Mālik, which is important in terms of hadith literature and hadith history, is presented in detail.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Dārimī, Mālik, Sunan, al-Muwaṭṭa’, Narration

İmâm Dârimî’nin Sünen’ine Kaynaklığı Bakımından İmâm Mâlik’in Rivâyetleri

Öz

İmâm Mâlik’in Muvatta’ı İmâm Dârimî’nin Sünen’inin kaynaklarından biridir. Dârimî eserinde Mâlik’ten toplam 137 rivâyet aktarmıştır. Dârimî bu rivâyetleri, Mâlik’in 22 farklı talebesi yoluyla almıştır. İlgili rivâyetlerin yaklaşık %66’sı, Hâlid b. Mahled (%41), Ubeydullâh b. Abdülmecîd (%16) ve el-Hakem b. el-Mübârek (%9) tarikiyle nakledilmiştir. Dârimî’nin Mâlik’ten rivâyette ilk tercihi Mâlik’in bu talebeleridir. Dârimî, Mâlik’ten hem talebeleri hem de talebelerinin talebeleri vasıtasıyla hadis nakletmekle birlikte doğrudan onun talebelerinden aldığı rivâyetler, Mâlik’ten aktardığı rivâyetlerin yaklaşık %91’ini oluşturmaktadır. Dârimî’nin Mâlik’ten rivâyetleri Muvatta’ın Leysî, Şeybânî, Zührî, Ka’nebî, Hadesânî, Abdurrahmân b. Kâsım, Abdullâh b. Vehb ve Ali b. Ziyâd rivâyetlerinde araştırıldığında 15 tanesi hariç kalanının bu nüshalarda yer aldığı görülmüştür. Dârimî’nin Mâlik’ten yaptığı rivâyetlerin 121 tanesi Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî nüshasında yer almaktadır. 1 rivâyet de Ebû Mus’ab ez-Zührî rivâyetinde tespit edilmiştir. Bu makalede, hadis literarürü ve hadis tarihi açısından önemli bir konu olan Dârimî ve Mâlik arasındaki rivâyet bağı bu ve benzeri detaylarıyla ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Dârimî, Mâlik, Sünen, el-Muvatta’, Rivâyet

Kaynakça

• Aydınlı, Abdullah. “es-Sünen”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/142. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Aydınlı, Abdullah. Sünen-i Dârimi. İstanbul: Madve Yayınları, 1994.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Ṣaḥîḥü’l-Buḫârî. Kâhire: Dârü'l-Hadîs, 2011.
• Bûsîrî, Ahmed b. Ebû Bekir. Misbâḥu’z-zücâce fî zevâidi İbn Mâce. thk. Muhammed el-Müntekâ el-Keşnâvî. Beyrût: Dâru’l-Arabiyye, 1403.
• Cevherî, Abdurrahmân b. Abdullâh. Müsnedü’l-Muvatta’. Beyrût: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1997.
• Çakan, İsmail Lütfi. Hadis Edebiyatı. İstanbul: M. Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2011.
• Dârimî, Abdullâh b. Abdurrahmân. Sünenü’d-Dârimi. thk. Hüseyn Selîm Esed ed-Dârânî. Suûdi Arabistan: Dâru’l-Muğnî, 2000.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş’as. Sünenü Ebî Dâvûd. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd. Beyrût: el-
• Mektebetü’l-Asriyye, ty.
• Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Büstî. es-Sikât. Hindistan: Dâiretü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1973.
• Ebû Zehv, Muhammed. el-Hadîs ve’l-muhaddisûn. Kâhire: Dâru’l-Fikri’l-Arabî, 1378.
• Erkaya, Musa. İbn Mâce’nin Hadis Kültüründeki Yeri. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
• İbn Ebî Hâtim Abdurrahmân b. Muhammed er-Râzî. el-Cerh ve’t-ta’dîl. Beyrût: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1952.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî. Tehzîbü’t-Tehzîb. Hindistan: Matbaatü Dâireti’l-Meârif, 1326.
• İbnü’l-Cevzî, Abdurrahmân b. Ali. el-Mevżûʿât mine’l-eḥâdîs̱i’l-merfûʿât. nşr. Nureddin Boyacılar. Riyad: 1418/1997.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Abdullâh b. Mesleme el-Ka’nebî rivâyeti). thk. Abdülmecîd Türkî. Beyrût: Dârü’l- Garbi’l-İslâmî, 1999.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Abdullâh b. Vehb rivâyeti). thk. Mikloş Muranyi. Beyrût: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, 2002.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Abdurrahmân b. Kâsım rivâyeti). thk. Muhammed b. Alevî. Abu Dabi: el- Mecmeu’s-Sekafî, 2004.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Ali b. Ziyâd el-Absî rivâyeti). thk. Muhammed el-Şâzelî en-Nüfeyr. Beyrût: Dârü’l- Garbi’l-İslâmî, 1980.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Ebû Mus’âb ez-Zührî rivâyeti). thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf ve Mahmûd Muhammed Halîl. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1998.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî rivâyeti). thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf. Kâhire: Lecnetü İhyâi’t-Türâs, 1994.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Süveyd b. Saîd el-Hadesânî rivâyeti). thk. Abdülmecîd Türkî. Beyrût: Dârü’l-Garbi’l- İslâmî, 1994.
• Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî rivâyeti). thk. Muhammed Fuâd Abdülbaki. Kâhire: Dârü’l- Hadîs, 2005.
• Mizzî, Yûsuf b. Abdurrahmân. Tehzîbü’l-Kemâl fî esmâi’r-ricâl. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1980.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Ṣaḥîḥü Müslim. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2011.
• Nu‘mânî, M. Abdürreşîd. el-İmâm İbn Mâce ve kitâbühû es-Sünen. nşr. Abdülfettâh Ebû Gudde. Beyrut: Mektebetü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1419.
• Sifil, Ebubekir. Muvatta Nüshaları Muhteva Analizi. İstanbul: Rihle Kitap, 2017.
• Süyûtî, Abdurrahmân b. Ebî Bekr. Tedrîbu’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-Nevâvî. thk. Ahmed Ömer Hâşim. Beyrût, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1996.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. Sünenü’t-Tirmizî. Mısır: Mustafâ el-Bâb el-Halebî, 1975.
• Yıldırım, Ahmet. Dârimî ve Sünen’i. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1990.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed. el-Kâşif fî ma’rifeti men lehû rivâyetun fi’l-kütübi’s- sitte, thk. Muhammed Avvâme. Cidde: Dâru’l-Kıble, 1992.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed. Siyerü a’lâmi’n-nübelâ. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1985.