Dini Cemaatlerin Demokrasi Algısı Üzerine Mukayeseli Bir Çalişma; Nur Hareketi Ve Müslüman Kardeşler

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 66 - 86, 30.06.2020

Mahmut Bozan

https://doi.org/10.46452/baksoder.710575

Cited By: 2

Öz

Osmanlı Devleti 1. Dünya Harbi sonunda dağılmış ve Devletin iki temel Müslüman unsuru olan Türkler ve Araplar ayrılmışlardır. Bu ayrılış daha sonra rejim faklılaşması ve diğer sebeplerle kısmi bir yabancılaşmaya dönüşmüştür. Türkiye’nin Avrupa ulus-devlet modeline uygun batılı bir kimlik benimsemesi ve İslâm dünyasına arkasını dönmesi, başta Mısır olmak üzere bazı Arap devletlerinin otoriter Baas milliyetçiğini esas alması ayrışmayı daha da derinleştirmiştir. Devlet politikalarında batı temelli ve sosyal ağırlıklı modernleşme hareketlerinin toplumda tam bir karşılığı olmadığı için ikinci bir ayrışma da halk ile devlet arasında yaşanmaya başlamıştır. Bunun sonucunda hem Türkiye’de, hem de Arap ülkelerinde meşruiyetini halktan almayan, batı destekli ve güce dayalı otoriter rejimler ortaya çıkmıştır. Batılı ülkelerin bu rejimlere destek vermesinin esas sebebi şüphesiz siyasi, askeri ve daha önemlisi iktisadi menfaatleri ve sömürge siyasetleridir.
Devletler düzeyinde bu politikalar güdülürken, halklar ise tevarüs ettiği tarihi kimliği ve beslendiği inanç değerleri esas alarak daha farklı bir gelişim çizgisi takip etmiştir. Bu konuda ülkeden ülkeye farklılıklar olmakla birlikte Türk ve Arap toplum yapısında iki hareket oldukça dikkat çekmektedir. Bunlardan birisi Araplardaki İhvan-ı Müslim’in, diğeri ise Türkiye’deki Nur Cemaatidir. Bu çalışmada bu iki hareketin temel dinamikleri, benzerlik ve farklılıkları ile siyasi yapının dönüşümüne katkıları mukayeseli olarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İhvanı Müslimin, Nur Cemaati

Kaynakça

• Ataman, M. & Kuşcu, Y. (2012). Suudi Arabistan’daki Siyasal Ve Toplumsal Hareketlerin Gelişimini Etkileyen Faktörler, Alternatif Politika, Cilt. 4, Sayı. 1, s. 1-26. Ayhan, V. (2009). “HAMAS: Filistin Direnişinde Politik İslam” Ortadoğu Etütleri, Cilt 1, Sayı 1, s. 99-134. Çakmak, C. (2007). Müslüman Kardeşler Bir Sivil Toplum Örgütü Mü? Akademik Orta Doğu, Cilt 2, Sayı 1. Davutoğlu, A. (1995). “Bediüzzaman Ve 20. Yüzyılda İslâm Dünyasının Siyasası,” 3. Uluslararası Bediüzzaman Said Nursi Sempozyumu, 24-26 Eylül, 1995, İstanbul. Ganim, İ.B. (1997). Hasen Ahmed Abdurrahmân el-Bennâ, TDV İslâm Ansiklopedisi içinde, Cilt: 16; s. 307-310. İnayet, H. (2008). Çağdaş İslami Siyasi Düşünce, Cömert, Y.Z. (Çev.). Ankara: Hece Yayınları. Kırkıncı, M. (2010). İhvan-ı Müslimin İleri Gelenleri İle Görüşme, http://www.mehmedkirkinci.com/ Kırkıncı, M. (1985). Darü’l Harb Nedir? İstanbul: Cihan Yayınları. Kutay, C. (1980). Çağımızda Bir Asrı Saadet Müslümanı: Bediüzzaman Said Nursi, İstanbul: Yeni Asya Yayınları. Mardin, Ş. (1992). Bediüzzaman Said Nursi Olayı; Modern Türkiye’de Din ve Toplumsal Değişim, Çulhaoğlu M. (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. Meriç, C. (1978). Mağaradakiler, İstanbul: Ötüken Neşriyat Mürsel, S. (1976). Devlet Felsefesi, İstanbul: Yeni Asya Yayınları. Nursi, B. S. (19601). Hutbe-i Şamiye, İstanbul: Sinan Matbaası. Nursi, B. S. (19602). Divanı Harbi Örfi, Hakikat, 26 Şubat 1324, Dini Ceride No:70. İstanbul: Sinan Matbaası. Nursi, B. S. (19603), Emirdağ Lahikası-2, İstanbul: Sinan Matbaası. Nursi, B. S. (1991), Münazarat, İstanbul: Yeni Asya Neşriyat. Nursi, B. S. (1994). Tarihçe-i Hayat, İstanbul: Yeni Asya Neşriyat. Nursi, B. S. (2006). Sünuhat, Tuluat, İşarat, İstanbul: rnk Neşriyat. Şapka İktisası Hakkında Kanun, Resmî Ceride ile neşir ve ilâm: 22.12.1341, Sayı: 230, No: 871. Tığlı, İ. (2011). Mısır’da Sosyal Hareketler Kifaye Hareketi ve Müslüman Kardeşler, Dünya Bülteni Araştırma Masası, İstanbul. Türk Demokrasi Vakfı (1992). Demokrasi Nedir? Köker L. (Çev.). Ankara: Yetkin Basımevi. Yeni Türk Ansiklopedisi (1985), Bediüzzaman Said Nursi, 9. Cilt, s. 3345-3351, Ötüken Neşriyat, İstanbul.