ANALYZING THE SIFATS IN ROALD DAHL'S NOVEL “CHARLIE'S CHOCOLATE FACTORY” IN TERMS OF TASK AND MEANING FEATURES

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 202 - 219

Seyhan Kiliç Kerim Tuzcu

https://doi.org/10.46452/baksoder.1589439

Öz

Adjectives are among the basic building blocks that nourish the expressive power and richness of any language. Considered one of the lifeblood of language, adjectives add depth and clarity to abstract or concrete nouns, enabling them to be visualized in the mind of the reader or listener. Without adjectives, the world would remain a distorted and vague description. Adjectives not only describe objects, but also play an important role in expressing emotions and feelings. In short, adjectives seem to allow writers and speakers to convey their emotional tone and intentions more effectively. In this study, the adjectives used in Roald Dahl's Charlie's Chocolate Factory, one of the most important works of children's literature, are analyzed in terms of how they affect the richness of language and the power of expression. It is clear that Dahl's skillful use of adjectives plays an important role in his success in creating his fantastic world and colorful characters. Within the scope of the study, the adjectives in the work were grouped under two main sections as qualifying and denoting adjectives. As a result of the analysis, a total of 393 qualifying adjectives and 253 indicative adjectives were identified. Indicative adjectives are divided into three categories as sign, number and undocumented adjectives. Interestingly, no interrogative adjectives were found in the work. These findings show how effectively adjectives are used in Charlie's Chocolate Factory to increase linguistic richness and expressive power. The use of adjectives is of great importance in the vividness of the magical world and unforgettable characters created by Dahl.

Anahtar Kelimeler

Charlie's Chocolate Factory, Task, Word Type, Adjectives, Turkish

ROALD DAHL’İN “CHARLİE’NİN ÇİKOLATA FABRİKASI” ADLI ROMANINDA GEÇEN SIFATLARIN GÖREV VE ANLAM ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Sıfatlar, herhangi bir dilin anlatım gücünü ve zenginliğini besleyen temel yapı taşları arasında yer alır. Dilin can damarlarından biri sayılan sıfatlar, soyut veya somut isimlere derinlik ve netlik katarak, onları okuyucunun veya dinleyicinin zihninde canlandırılmasını sağlar. Sıfatlar olmadan, dünya boz ve belirsiz bir tasvirden ibaret kalacaktır. Sıfatlar, sadece nesneleri tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda duyguları ve hisleri de ifade etmede önemli bir rol oynar. Kısacası, sıfatlar, yazarların ve konuşmacıların duygusal tonlarını ve niyetlerini daha etkili bir şekilde aktarmalarına imkân tanıdığı görülmektedir. Bu çalışmada, Roald Dahl'ın çocuk edebiyatı eserlerinin en önemlisi sayılabilecek Charlie’nin Çikolata Fabrikası adlı eserinde kullanılan sıfatlar, dilin zenginliğini ve anlatım gücünü nasıl etkilediği bağlamında incelenmiştir. Dahl'ın fantastik dünyasını ve renkli karakterlerini oluşturmadaki başarısının ardında, ustaca kullandığı sıfatların önemli bir payı olduğu açıktır. Çalışma kapsamında, eserde geçen sıfatlar, niteleme ve belirtme sıfatları olarak iki ana bölüm altında toplanmıştır. Çözümlemeler sonucunda, eserde toplam 393 niteleme sıfatı ve 253 belirtme sıfatı tespit edilmiştir. Belirtme sıfatları kendi içinde işaret, sayı ve belgisiz sıfatlar olarak üçe ayrılmıştır. İlginç bir şekilde, eserde herhangi bir soru sıfatına rastlanmamıştır. Bu bulgular, Charlie’nin Çikolata Fabrikası adlı eserde sıfatların dilsel zenginliği ve anlatım gücünü artırmada ne kadar etkili bir şekilde kullanıldığını göstermektedir. Dahl'ın meydana getirdiği büyülü dünyanın ve unutulmaz karakterlerin canlılığında, sıfatların kullanımının büyük önemi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Charlie'nin Çikolata Fabrikası, Görev, Kelime Türü, Sıfatlar, Türkiye Türkçesi

Kaynakça

• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Akerson Erkman, F., & Ozil, Ş. (1998). Türkçede niteleme sıfat işlevli yan tümceler. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 22. Simurg Yayınları.
• Aksan, D. (1976). Sözcük türleri. TDK Yayınları.
• Aksan, D. (2005). Türkçenin zenginlikleri incelikleri. Bilgi Yayınevi.
• Arizpe, E., Farrell, M., & McAdam, J. (2013). Opening the classroom door to children's literature. In K. Hall, T. Cremer, B. Comber, & L. C. Moll (Eds.), International handbook of research on children's literacy, learning and culture (pp. 241-257). Wiley and Sons.
• Aykaç, M., & Çakır İlhan, A. (2014). Çocuk edebiyatı metinleriyle kurgulanan yaratıcı drama etkinliklerinin konuşma becerilerine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 47, 216-217.
• Bilgin, M. (2006). Anlamdan anlatıma Türkçemiz. Anı Yayınları.
• Campagnaro, M., Daly, N., & Short, K. G. (2021). Teaching children's literature in the university: New perspectives and challenges for the future. Journal of Literary Education, 4, 1-5.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
• Çalışkan, M. (2012). Türkçede sıfatlar. ABC Yayıncılık.
• Çorbacı, E. (2012). Babürname’de sıfatlar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Dahl, R. (2023). Charlie’nin çikolata fabrikası (74. baskı). Can (Çocuk) Sanat Yayınları.
• Dilidüzgün, Ş. (2020). Süreç ve tür odaklı okuma ve yazma eğitimi. Anı Yayıncılık.
• Ergin, M. (2013). Türk dil bilgisi. Bayrak Basım.
• Gültekin, A. (2006). Çocuk ve gençlik edebiyatı eğitimi neden gerekli. Varlık, 1189, 27-31.
• Kıncal, R. Y. (2013). Eğitim bilimine giriş. Nobel Yayın Dağıtım.
• Korkmaz, Z. (2019). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. TDK Yayınları.
• Levent, G. (2010). Çocuk edebiyatı çevirilerinde karşılaşılan sorunlar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/7200
• Mallan, K. (2017). Children's literature in education. In Oxford Research Encyclopedia of Education. Oxford University Press.
• Sever, S. (2019). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayınları.
• Sınar, A. (2006). Türkiye’de çocuk edebiyatı çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4(7), 175-225.
• Strouse, G. A., Nyhout, A., & Ganea, P. A. (2018). The role of book features in young children's transfer of information from picture books to real-world contexts. Frontiers in Psychology, 9, 50.
• Tekler, H. (2020). Atebetü’l-Hakâyık’ta sıfatlar. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (2), 220-244.
• Usanmaz, C. (2013, 27 Ağustos). Yetişkinler için Roald Dahl. Sabit Fikir. http://www.sabitfikir.com/dosyalar/yetiskinler-icin-roalddahl
• Yalçın, A., & Aytaş, G. (2018). Çocuk edebiyatı. Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.