ADJECTIVES IN BULGARIAN

Yıl 2019, Cilt: 01 Sayı: 01, 1 - 26, 30.06.2019

Serkan Cömertel

Öz

BULGARCADA SIFATLAR

Öz

Bulgar morfolojisinde ikinci konuyu sıfatlar (прилагателно име) oluşturmaktadır. Sıfatların görevi, isimleri (съществително име) nitelemek ve belirtmektir. Bulgarcada sıfatlar, isimlerin özelliklerine göre şekillenir ve böylece, isimlere tam anlamıyla uyumludurlar. Sıfatlar öncelikle isimlerin teklik (единствено число) ve çokluk (множествено число) özelliklerine göre biçimlenmektedir. İsim teklikte eril (мъжки род), dişil (женски род) ya da orta cins (среден род) olsa da, çoğullaştığında tek bir kullanım söz konusudur. Sıfat da çoğul olmak zorundadır. İsim tekilse üç kullanım karşımıza çıkmaktadır. İsim teklikte eril, dişil ya da orta cins olabilir. Bu durumda, sıfat da ismin gramatik cinsiyet kategorisine göre şekillenmektedir. Zaten biçimlenme dışında, sıfatın kullanılabilmesi ismin, yani varlığın olmasıyla ilgilidir. İsimler tek başlarına var olabilirken, niteleme ve belirtme görevini üstlenen sıfatlar tek başlarına var olamazlar. Bu görevlerini yerine getirebilmeleri için isimlere ihtiyaç duyarlar. İsimler gibi sıfatlar da belirlilik morfemleri ile kullanılmaktadır. Sıfatlar sadece isimlerin değil, fiillerin de konusudur. Çünkü, Bulgarcada isimlerin gramatik cinsiyet kategorisi ve teklik, çokluk biçimleri yeterince öğrenilmeden, sıfatların öğrenilmesi ya da sıfatların ve dolayısıyla isimler ve fiiller konuları yeterince öğrenilmeden sıfat-fiil (причастие) konusunun öğrenilmesi imkânsızdır. Çalışmamızda, Bulgarcadaki sıfatlar, anlam ve biçimlenme özellikleriyle kategorize edilme, derecelendirme, belirlilik morfemi alma ve sıfat-fiiller oluşturma açılarından incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Bulgarcada sıfatlar, gramatik cinsiyet kategorisi, sıfatların anlamsal ve biçimsel olarak kategorize edilmesi, üstünlük derecesi, en üstünlük derecesi, belirlilik morfemleri, sıfat-fiiller

Kaynakça

• Barbolova, Z. (1997). Sıvremenen Bılgarski Ezik- Morfologiya. Sofya.
• Boyaciev, T., Kutsarov, İ. ve Pençev, Y. (1999). Sıvremenen Bılgarski Ezik. Sofya: İzdatelska Kışta ‘Petır Beron’.
• Cömertel, S. (2018). Bulgarca Fiillerin Çekim Sistemi. Edirne: Ceren Yayıncılık.
• Gencan, T. N. (2007). Dilbilgisi. Ankara: Tek Ağaç Eylül Yayıncılık.
• Karaağaç, G. (2013). Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2014). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi (4. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Paşov, P. (1999). Bılgarska Gramatika. Plovdiv: İzdatelska Kışta ‘Hermes’.
• Paşova, M. (2014). Gramatika na Sıvremenniya Bılgarski Ezik. Sofya: İzdatelstvo ‘İztok-Zapad’.
• Pelin, E. (1965). Razkazi / Sılza Mladenova. Sofya: Bılgarski Pisatel.
• Pelin, E. (2003). Bir Türk Kadını Uğruna (T. Acaroğlu, Çev.). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Petrova, S., Tsankova, P., Kurteva, E., Tomova, K. ve İliev, İ. (2004). Uçete Bılgarski Ezik (Nivo 1) Sofiyski Universitet ‘Sv. Kliment Ohridski’ Departament za Ezikovo Obuçenie -(İÇS). Sofya: İzdatelstvo ‘D-r İvan Bogorov’.
• Stambolieva, M. (2008). Building up Aspect: A Study of Aspect and Related Categories in Bulgarian, with Parallels in English and French (Contemporary Studies in Descriptive Linguistics). Peter Lang AG-International Academic Publishers.
• Stoyanov, S. (1977). Gramatika na Bılgarskiya Knijoven Ezik - Fonetika i Morfologiya (2. Baskı). Sofya: İzdatelstvo Nauka i İzkustvo.
• Süleymanoğlu Yenisoy, H. M., Süleymanoğlu, E. (2014). Modern Bulgar Dili (1. Baskı). Ankara: Hatiboğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. Şti.