TRANSLATIONS FROM TURKISH LITERATURE IN BOSNIA-HERZEGOVINA PRESS

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 27, 27.06.2022

Sibel Bayram

https://doi.org/10.53711/balkanistik.1064150

Öz

Translation was born as a result of the effort of human beings to know the world outside their own. Translation is a field related to the transfer of cultural signs, behaviors, habits, values, everything related to human life, beyond a transfer from a foreign language to the native language. It is the sharing of experiences, inventions and other nations’ ways of thinking. When we look at the history of humanity, we see that all innovations and enlightenments started with translation, and nations take advantage of each other. When the source text is passed to the target text, the doors of a new world are opened. Literature in Istanbul has been the main resource of literature in Bosnia and Herzegovina, which has been under Ottoman rule for centuries, and numerous translations have been made from Turkish to Bosnian language. Translations made over the centuries, have had different purposes and results, bringing not only innovation but also cultural change and influence. Bosnian intellectuals who went to Istanbul during the Ottoman period learned Turkish and wrote poems with the style of Divan poetry. With the development of press life in the Austro-Hungarian period, translations from Turkish literature increased and they were published in the newspapers of this period. In this study, translations from Turkish literature in Bosnia-Herzegovina newspapers and magazines published during the Austro-Hungarian period are determined, and the effects of Turkish literature on Bosnian Literature are revealed.

Anahtar Kelimeler

Translation, Bosnia-Herzegovina Newspapers, Turkish Poetry, Turkish Novel and Story, Turkish Theatre

BOSNA-HERSEK BASININDA TÜRK EDEBİYATINDAN TERCÜMELER

Öz

İnsanoğlunun kendi çevresinin dışındaki dünyayı bilme çabasının sonucunda, çeviri doğmuştur. Çeviri, farklı bir dilden tanıdık bir dile yapılan bir aktarımın ötesinde kültürel göstergelerin, davranışların, alışkanlıkların, değerlerin, insan hayatıyla ilgili her şeyin aktarımıyla ilgili bir alandır. Farklı milletlerin tecrübelerinin, buluşlarının, düşünüş biçimlerinin paylaşılmasıdır. İnsanlık tarihine bakıldığında bütün yeniliklerin, aydınlanmaların çeviri ile başlamış olduğunu, milletlerin birbirinden beslendiğini görürüz. Merkez metinden, erek metine geçildiğinde yeni bir dünyanın da kapıları aralanır. Yüzyıllar boyunca Osmanlı hâkimiyeti altında kalan Bosna-Hersek topraklarında da İstanbul’daki edebiyat başlıca beslenme kaynağı olmuş, sayısız çeviriler yapılmıştır. Yüzyıllar boyunca yapılan çevirilerin farklı amaç ve sonuçları olmuş, bu çeviriler sadece yeniliği değil, kültürel değişimi, etkilenmeyi de beraberinde getirmiştir. Osmanlı döneminde İstanbul’a giden Boşnak aydınlar Türkçeyi öğrenmiş, divan şiiri tarzında şiirler yazmışlardır. Avusturya-Macaristan döneminde de gelişen basın hayatıyla birlikte Türk edebiyatından yapılan tercümeler artmış, bu dönemdeki gazetelerde yayımlanmışlardır. Bu çalışmada Avusturya-Macaristan döneminde basılan Bosna-Hersek gazete ve dergilerindeki Türk edebiyatından yapılmış tercümeler tespit edilecek, Türk edebiyatının Bosna Edebiyatı üzerindeki etkisi ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tercüme, Bosna-Hersek Gazeteleri, Türk Şiiri, Türk Roman ve Hikâyesi, Türk Tiyatrosu

Kaynakça

• BAYRAM, Sibel (2016), “Bosna-Hersek’te Türkçe Basın: Tarik”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (45), 58-61.
• Bosna-Hersek Süreli Yayınlarında Türk Edebiyatı (1895-1942) (2017), Azra Ibrulj, Eldina Memić (Ed.), Saraybosna: Yunus Emre Enstitüsü Yayınları.
• DAŞCIOĞLU, Yılmaz (2006), “Balkanlarda Yeni Türk Edebiyatı Literatürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4 (7), 429-477.
• GÖKTÜRK, Akşit (1994), Çeviri: Dillerin Dili, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KABUKCİK, Sevinç (2013), Çevirinin Toplumsal Boyutunun Çeviri Kurami ve Çevirmen Pratiğine Yön Verici Etkisi: Çeviriye Toplumsal Bakış ve Çeviri Sosyolojisi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çeviribilim Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Sakarya.
• KAYA, Fahri (1997), Boşnak Edebiyatı Antolojisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.