THE REFLECTION OF RECENT OTTOMAN HISTORY IN THE WORKS OF BOSNIAN AUTHOR ABDUREZAK HIVZI BJELEVAC

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 126 - 141, 31.12.2024

Edina Nurikic

https://doi.org/10.53711/balkanistik.1596867

Öz

This article will examine the social and historical context of two novels by Bosnian writer Abdurezak Hivzi Bjelevac: Under Another Sun and Minka, focusing on the period of Sultan Abdulhamid II and one of the important political movements of that time, the Young Turk Movement. The article will analyze how these works address the societal and women’s emancipation issues. The novel Under Another Sun is an autobiographical work in which the author Bjelevac conveys his impressions of the social and political developments of the time, which he gained during his education at Galatasaray High School in Istanbul. He also portrays the dynamics within the Young Turk Movement, which he personally supported, and the struggle against the ruling government through the eyes of the novel’s main character, offering a subjective and ideological perspective from an outsider’s point of view. The novel Minka focuses on a Bosnian young woman named Minka, who, in the second part of the novel, battles to exist as a woman and gain her freedom in society, first in Bosnia and later in Istanbul. In Istanbul, Minka, as a member of the Young Turk Movement, finds herself amidst numerous social and political upheavals, including the events of March 31. In this novel, the author provides significant observations and insights into the historical atmosphere of the period. Bjelevac’s perspective on the historical events he personally witnessed will be analyzed as an ideological backdrop within the framework of the theory of New Historicism. The relevant historical texts and literary works will be examined through a comparative method.

Anahtar Kelimeler

Abdurezak Hivzi Bjelevac, historical novel, New Historicism, Sultan Abdulhamid II, ideology, women’s emancipation

BOŞNAK YAZAR ABDUREZAK HIVZI BJELEVAC’IN ESERLERİNDE YAKIN DÖNEM OSMANLI TARİHİNİN YANSIMALARI

Öz

Bu makalede Boşnak yazar Abdurezak Hivzi Bjelevac’ın Başka Bir Güneş'in Altında (Pod drugim suncem) ve Minka romanlarının toplumsal ve tarihi fonunu oluşturan II. Abdülhamid dönemi ve dönemin önemli siyasi hareketlerinden biri olan Jön Türk Hareketi’nin, genel itibariyle toplum ve kadının özgürleşmesinin ele alınış şekli incelenecektir. Başka Bir Güneş'in Altında romanı otobiyografık unsurlara sahip bir eser olarak yazar Bjelevac’ın İstanbul’da Galatasaray Lisesi’ndeki eğitimi sırasında dönemin sosyal ve siyasi gelişmeleri hakkında edindiği izlenimleri, şahsen desteklediği Jön Türk Hareketi içindeki dinamikleri ve mevcut iktidara karşı yapılan mücadeleyi romanın ana karakteri aracılığıyla dışarıdan gelen bir yabancı gözüyle, öznel ve ideolojik bir bakış açısıyla aktarmaktadır. Minka romanı Minka lakaplı Boşnak bir genç kadının Bosna’da, romanın ikinci bölümünde ise İstanbul’da bir kadın olarak toplumda var olma ve özgürlüğünü kazanma mücadelesine odaklanmaktadır. Minka’nın İstanbul’da Jön Türk Hareketi’nin üyesi olarak kendisini 31 Mart Olayı dâhil pek çok toplumsal ve siyasi çalkantının içinde bulmasıyla yazar bu romanında da dönemin tarihi atmosferine dair önemli gözlemler ve tespitler ortaya koyar. Bjelevac’ın bizzat şahitlik ettiği tarihi olaylara bir yabancı ve dışarıdan bir göz olarak getirdiği bakış açısının ideolojik arka planı Yeni Tarihselcilik kuramı çerçevesinde, ilgili tarihi metinler ile söz konusu edebi metinleri karşılaştırma yöntemiyle irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Abdurezak Hivzi Bjelevac, Tarihi roman, Yeni Tarihselcilik, II. Abdülhamid, ideoloji, kadın özgürleşmesi

Kaynakça

• Althusser, L. (2009). Ideologija i državni ideološki aparati. Karpos.
• Akşin, S. (1980). 100 soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. Gerçek Yayınevi.
• Bjelevac, A. H. (2010). Minka. Svjetlost.
• Bjelevac, A. H. (1998). Pod drugim suncem. BH Most.
• Çavuş, R. (2002). Edebiyat incelemelerinde tarihe yeni bir dönüş. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 42, 121-133.
• Đuvić, M. (2006). Minka - Roman o njenoj revoluciji. Diwan, 17-18, 107-116.
• Erdemir, K. G. (2018). Yeni tarihselci söylem işığında bir disiplin olarak edebiyat. Folklor/Edebiyat, 24, 95. http://dx.doi.org/10.22559/folklor.197
• Gündüz, M. (2008). II. Abdülhamid dönemi eğitim ve ideolojisi üzerine araştırmalar. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 12, 243-286.
• Hanioğlu, M. Ş. (2001). Jön Türkler. İslam Ansiklopedisi, (C.23, s. 584-587). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Idrizović, M. (1978). A. H. Bjelevac – Život i književno djelo. Svjetlost.
• Lešić, Z. (2003). Nova Čitanja – Poststrukturalistička čitanka. Buybook.
• Tekşan, M. (2020). Yeni tarihselcilik kuramı ve Louis De Bernieres’in Kanatsız Kuşlar romanı üzerine bir inceleme. Turkish Studies Language and Literature, 15, 2065-2092. DOI: 10.47845/TurkishStudies.47077
• Žujo-Marić, L. (2020). A city on the shores of Marmara in the Novel Of Abdurezak Hivzi Bjelevac. Istraživanja, 15, 187-200.