KLASİK EDEBİYAT ŞAİRİ EDİNCİKLİ RAVZÎ’NİN ŞİİRİNDE “SAĞDIÇ”LIK GELENEĞİ (BCS'21)

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: BCS 21 ÖZEL SAYI, 1 - 9, 31.12.2021

Adnan Uzun

https://doi.org/10.38120/banusad.1018046

Öz

Sağdıçlık kavramı evlilik geleneklerimiz arasında önemli yer tutar. Sağdıçlık geleneğinin başlangıcı hakkında kesin bir fikir yürütmek zordur. Ancak en eski yazılı kaynaklarımız arasında yer alan Kaşgarlı Mahmut’un Divanü Lûgati’t-Türk adlı eserinde ve Dede Korkut Hikâyeleri’nde “sağdıç” kelimesiyle karşılaşıyoruz. Bu da geleneğin köklü bir geçmişe sahip olduğunu gösteriyor.
Sağdıçların düğündeki işlevleri; sağdıç olan kişilerin düğün esnasında her türlü hizmette yer aldığı görülmektedir. Gelinin sağdıçları, çeyizin serilmesi, gelinin hazırlanması, oyun oynanması, kına yakılması, kına yakıldıktan sonraki uygulamalar, düğün evine hizmet gibi konularda gelinin yanındadırlar. Erkeğin sağdıçları da, damadın hazırlanması, oyun oynama, çeyiz ve gelinin alınması, gelinin sağdıçlarına ve diğer kişilere bahşiş verilmesi, düğün yemeğinin hazırlanması, gerdek gecesi ve daha birçok konuda damadın yanında yer almaktadırlar. Sağdıçlık geleneği toplumumuzda bölgeden bölgeye, şehirden şehre bazı farklılıklar gösterse de günümüzde yaşamaya devam etmektedir.
Sağdıç kavramının Klasik edebiyatımızın XVI. Yüzyıl temsilcilerinden Edincikli Ravzî’nin şiirlerinde dört gazel şeklinde karşımıza çıkıyor.

Anahtar Kelimeler

Edincikli Ravzî, Sağdıç, Güyegü, Damat, Klasik edebiyat

Kaynakça

• Referans1 Ayaz, B. (2013) “Balıkesir Yöresinde Kan Bağı Ve Evlilik Dışı Akrabalık İlişkileri Üzerine Bir Değerlendirme”, Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Referans2 Ergin, M. (2004) “Dede Korkut Kitabı I” 5. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Referans3 İnan, A. (1998) “Adaş ve Sağdıç Kelimelerinin En Eski Anlamları, Makaleler ve İncelemeler”, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans4 “Kaşgarlı Mahmut, Divanü Lûgati’t-Türk” (1985) (çeviren: Besim Atalay), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları 523.
• Referans5 Kayabaşı, R. G. (2018) “Bahşiş Yörüklerinde Evlilik ile İlgili Âdet ve İnanmalar” (DOI: 10.22559/folklor.299 folklor/edebiyat, cilt:24, sayı:94, /2 Folkway and Beliefs About Marriage in Bahşiş Yoruks)
• Referans6 Koşay, H. Z. (1944) “Türkiye Düğünleri Üzerine Mukayeseli Malzeme” Ankara: Maarif Matbaası.
• Referans7 Ravzî, “Divan” (2017) (Hazırlayan: Dr. Yaşar AYDEMİR) Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları www.kulturturizm.gov.trhttp://ekitap.kulturturizm.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.09.2021)
• Referans8 “Tarsus Alan Araştırmaları” (1998) Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Referans9 “Türkçe Sözlük” (1998) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.