ÜLKELERİN ZENGİNLEŞME HİPOTEZLERİ ÇERÇEVESİNDE OSMANLI İMPARATORLUĞU’NUN ÇÖKÜŞÜ HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 3, 1 - 26, 27.09.2016

Şahin Yeşilyurt

https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455280

Öz

Günümüzde, devletlerin mevcut zenginlik ve yoksulluk durumlarına, geçmişte yaşamış oldukları tecrübelerine ve bu tecrübelerin sonuçlarına duyulan ilgi artarak devam etmektedir. Tarihsel süreç içerisinde yaşanan bu tecrübeleri incelemek ve mevcut zenginlikleri açıklamak amacıyla coğrafya, kültür, cehalet ve sömürücü/kapsayıcı kurumlar hipotezi gibi bir takım hipotezler ileri sürülmüştür. Çalışmada, bu hipotezler kapsamında Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışı hakkında yapılan açıklamalar ele alınmıştır. Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışını açıklamada, coğrafya hipotezinin barındırmış olduğu varsayımların, Osmanlı İmparatorluğunu inceleme olanağı vermemesinden dolayı değerlendirme dışı bırakılmış; geriye kalan hipotezlerden sömürücü/kapsayıcı kurumlar hipotezi ile cehalet hipotezi kapsamında yapılan değerlendirmelerin yerinde olduğu, ancak kültür hipotezinin söz konusu durumu açıklamada yetersiz olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Zenginlik ve Yoksulluk, İktisat Tarihi, Sanayi Devrimi, Osmanlı İmparatorluğu

Kaynakça

• Acemoğlu, D. and Robinson J. A. (2014) Ulusların Düşüşü: Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri. Çev: Faruk Rasim Velioğlu, İstanbul: Doğan Kitap
• Age of the Sage ,age-of-the-sage.org, 11.12.2015 tarihi itibariyle
• Banerjee, A. V. And Duflo, E. (2011) Poor Economics: A Radical Rethinking of the Way to Fight Global Poverty. New York: Public Affairs
• Brynjolfsson, E. and Mcafee, A. (2014) The Second Machine Age:Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies. London: W. W. Norton & Company
• Cipolla, C. M., (1993) Before the Industrial Revolution: EuropeanSociety and Economy 1000-1700. London: Third Edition, Routledge
• Diamon, J. (1999) Guns, Germs, and Steel: The Fates of Human Societies. New York: W. W. Norton & Company
• Faroqhi, S. (2013) Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. Çev.: Ercan Ertürk, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
• Fase, M. M. G. (2005) “Notes and Commnications on Economics and Religion”, De Economist, 153 (1), 85-106
• Genç, M. (2013) Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi. İstanbul: 9. Baskı, Ötüken Neşriyat
• Genç, M. ve Özvar, E. (2006). Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler 1. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi
• Güran, T. (2011) İktisat Tarihi. İstanbul: Der Yayınları
• İnalcık, H. (2000) Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. Cilt 1 (1300-1600). Editör, Halil İnalcık ve Donald Quataert. Çeviren, Halil Berktay. İstanbul: Eren Yayıncılık
• İnalcık, H. (2015) Devlet-i ‘Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar Klasik Dönem (1302-1606) Siyasal, Kurumsal ve
• Ekonomik Gelişim. 55. Basım. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Kodaman, B. (2007) “Osmanlı Devleti’nin Yükseliş ve Çöküş Sebeplerine Genel Bakış”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 1-24.
• Kuran, T. (2012) Yollar Ayrılırken Ortadoğu’nun Geri Kalma Sürecinde İslam Hukukunun Rolü Çev: Nurettin Elhüseyni, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Landes, D. S. (1999) The Wealth and Poverty of Nations: Why Some Are So Rich and Some So Poor. New York-London: W. W. Norton & Company
• Mardin, Ş. (1985) “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e İktisadi Düşüncenin Gelişmesi (1838-1918)”. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi içinde. Cilt 3, 618-634. İstanbul: İletişim Yayınları
• Nelson, R. H. (1998) “Economic Religion Versus Christian Values”, Journal of Markets and Morality, 2, 142-157.
• Ortaylı, İ. (2008) Tarihimiz ve Biz. İstanbul: Timaş Yayınları
• Ortaylı, İ. (2009) İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul: Timaş Yayınları
• Özveren, E. (2000) Akdeniz’de Bir Doğu. Ankara: Dost Yayınları
• Pamuk, Ş. (2006) “Estimating Economic Growth in the Middle East since 1820”, The Journal of Economic History, 66 (3).
• Robbins, L. (1932) An Essay on the Nature Significance of Economic Science. London: Macmillan & Co.
• Sachs, J. D. (2005) The End of Poverty: Economic Possibilities for Our Time. U.S.A.: Penguin Press
• Savaş, V. F. (1999) İktisatın Tarihi. 3. Baskı, Ankara: Siyasal kitabevi
• Skousen, M. (2001) The Making Modern Economics:The Lives and Ideas of the Great Thinkers. London
• Şeker, M. (2007) “Osmanlı Devletinde Mali Bunalım ve İlk Dış Borçlanma”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8 (2), 115-134
• Tabakoğlu, A. (1996) “Osmanlı İktisat Sistemi”, Osmanlı Ansiklopedisi Tarih/Medeniyet/Kültür. İstanbul: İz Yayıncılık
• Tawney, R. H. (1926) Religion and the Rise of Capitalism, Harmondsworth. Penguin
• Ülgener, S. F. (2006a) İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası. İstanbul: Derin Yayınları
• Ülgener, S. F. (2006b) Zihniyet ve Din İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı. İstanbul: Derin Yayınları
• Waterman, A. M. C. (1996) “In What Sense, if Any, is Economics Distinctfrom Religion and Why Does it Matter”, Forum for Social Economics, 25 (2), 9-14.
• Weber, M. (2005) The Protestant Ethic and Spirit of Capitalism. London-New York: Roudledge Classics
• Wilson, R. (1997) Economics, Ethics and Religion: Jewish, Christian and Muslim Economic Though. London: Macmilan
• World Development Indicators, data.worldbank.org, 10.12.2015 tarihi itibariyle