BORSA ENDEKSLERİ İLE ÜLKELERİN SEÇİLMİŞ MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ULUSLARARASI BOYUTTA İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 4, 1 - 30, 30.12.2017

Uğur Uzun , Bener Güngör

Öz

Bu çalışmanın amacı, borsa endeksi ile bazı makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmektir. Bu bağlamda, 50 ülkeyi kapsayan aylık veriler, panel veri analizi kullanılarak test edilmiştir. Ülkeler; gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler olmak üzere 3 gruba ayrılarak analize tabi tutulmuştur. Çalışma kapsamında ülkelerin borsa endeksi ile enflasyon, sanayi üretim endeksi, döviz kuru, faiz oranı ve para arzı makroekonomik değişkenleri kullanılmıştır. Panel nedensellik analizi sonucunda, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde borsa endeksi ve makroekonomik değişkenlerin bazıları arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Az gelişmiş ülkelerde ise, borsa ve faiz oranı arasında çift yönlü, borsa ile sanayi üretim endeksi ve para arzı arasında tek yönlü nedensellik vardır. Borsa ile döviz kuru arasında ise üç ülke grubunda da nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Borsa Endeksi, Makroekonomik Göstergeler, Panel Veri Analizi.

Kaynakça

• Aggarwal, Raj (1981). “Exchange Rates and Stock Prices: A Study of the U.S. Capital Markets Under Floating Exchange Rates”. Akron Business and Economic Review Fall: 7-12.
• Apak, Sudi (1995). Sermaye Piyasaları ve Borsa. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
• Bozoklu, Şeref ve Yılancı, Veli (2013). “Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Gelişmekte Olan Ekonomiler İçin Analiz”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 28(2): 161-187.
• Canbaş, Serpil ve Doğukanlı, Hatice (2007). Finansal Pazarlar: Finansal Kurumlar ve Sermaye Pazarı Analizleri. Genişletilmiş 4. Baskı. Adana: Karahan Kitabevi.
• Ceylan, Ali ve Korkmaz, Turhan (2000). Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Dornbusch, Rudiger ve Fischer, Stanley (1980). “Exchange Rates and the Current Account”. American Economic Review 70(5): 960-971.
• Dritsaki, Melinda (2005). “Linkage Between Stock Market and Macroeconomic Fundamentals: Case Study of Athens Stock Exchange”. Journal of Financial Management & Analysis 18(1): 38-47.
• Duman, Mehmet ve Karamustafa, Osman (2004). “Türkiye'de Hisse Senedi Getirileri, Enflasyon ve Reel Üretim İlişkisi”. Muhasebe Ve Finansman Dergisi 21: 94-100.
• Durukan, M. Banu (1999). "İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi". İMKB Dergisi 3(11): 19-47.
• Elmas, Bekir ve Esen, Ömer (2011). “Hisse Senedi Fiyatları İle Döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi: Farklı Ülke Piyasaları İçin Bir Araştırma”. Muhasebe ve Finansman Dergisi 52: 153-170.
• Frankel, Jeffrey (1983). "Monetary and Portfolio Balance Model of Exchange Rate Determination in Economic Interdependence and Flexible Exchange Rates". Cambridge: MIT Press: 84-115.
• Gan, Christopher vd. (2006). "Macroeconomic Variables And Stock Market Interactions: New Zealand Evidence". Investment Management and Financial Innovations 3(4): 89-101.
• Geske, Robert ve Roll, Richard (1983). "The Fiscal and Monetary Linkage Between Stock Returns and Inflation". The Journal of Finance 38(1): 1-33.
• Granger, Clive W.J. (1969). “Investigating Causal Relations By Econometric Models And Cross-Spectral Methods” Econometrica, 37(3): 424-438. Granger, Clive W.J. ve Newbold, Paul (1974). "Spurious Regressions in Econometrics". Journal of Econometrics 2: 111-120.
• Gujarati, Damodar M. (2009). Temel Ekonometri. Çeviren: G. G. Şeneşen & Ü. Şeneşen. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Halaç, Umut ve Durak, Mustafa Gürol (2013). "İMKB'de İşlem Gören İşletmeler İçin Para Politikası ve Sermaye Yapısı İlişkisi". Ege Akademik Bakış 13(4): 497-504.
• Herve, Drama B.G. vd. (2011). "The Study of Causal Relationship between Stock Market Indices and Macroeconomic Variables in Cote d’Ivoire: Evidence From Error-Correction Models and Granger Causality Test". International Journal of Business and Management 6(12): 146-169.
• Humpe, Andreas ve Macmillan, Peter (2009). "Can Macroeconomic Variables Explain Long-Term Stock Market Movements? A Comparison of the US and Japan". Applied Financial Economics 19: 111-119.
• Husain, Fazal ve Mahmood, Tariq (2001). "The Stock Market and the Economy in Pakistan". Pakistan Development Review 40(2): 107-114.
• Im, Kyun So, Perasan, M.Hashem ve Shin, Yongcheol (2003). “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”. Journal of Econometrics, 115: 53-74.
• Kwon, Chung S. ve Shin, Tai S. (1999). "Cointegration and Causality between Macroeconomics Variables and Stock Market Returns". Global Finance Journal 10(1): 71-81.
• Kumar, Ashish (2011). "An Empirical Analysis of Causal Relationship Between Stock Market and Macroeconomic Variables India". International Journal of Computer Science& Management Studies 11(1): 8-14.
• Levin, Andrew, Lin, Chien-Fu ve Chu, Chia-Shang James (2002). “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-sample Properties”. Journal of Econometrics 108(1): 1-24.
• Maysami, Ramin Cooper ve Koh, Tiong Sim (2000). "A Vector Error Correction Model of the Singapore Stock Market". International Review of Economics and Finance 9: 79-96.
• Mishkin, Frederick S. (1996). "The Channels of Monetary Transmission: Lesson for Monetary Policy". NBER Working Paper, No: 5464: 1-29.
• Mohammed, Sulaiman D. vd. (2009). "Impact of Economics Variables on Stock Prices: Emperical Evidance in Case of KSE". European Journal of Scientific Research 38(1): 96-103.
• Moorkerjee, Rajen ve Yu, Qiao (1997). "Macroeconomic Variables and Stock Prices in a Small Open Economy: The Case of Singapore". Pasific-Basin Finance Journal 5: 377-388.
• Mukherjee, Tarun T. ve Naka, Atsuyuki (1995). "Dynamic Relations Between Macroeconomic Variables and the Japanese Stock Market: An Application of a Vector Error Correction Model". Journal of Financial Research 18(2): 223-237.
• Nasseh, Alireza ve Strauss, Jack (2000). "Stock Prices and Domestic and International Macroeconomic Activity: A Cointegration Approach". The Quarterly Review of Economics and Finance 40(2): 229-245.
• Nishat, Mohammed ve Shaheen, Rozina (2002). "Macroeconomic Factors and Pakistani Equity Market". The Pakistan Development Review 43(4): 619-637.
• Pedroni, Peter (1999). "Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors". Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Special Issue: 653-670.
• Perry, J.William, Keown, Arthur J., Scott JR, David F. ve Martin, John D. (1993). Basic Financial Management (Sixth Edition). ABD: Prentice Hall.
• Sayılgan, Güven ve Süslü, Cemil (2011). "Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme". BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi 5(1): 73-96.
• Tobin, James (1969). "A General Equilibrium Approach To Monetary Theory". Journal of Money, Credit and Banking 1(1): 15-29.
• Van Home, James C. (1989). Fundamentals of Financial Management (Seventh Edition). ABD: Prentice Hall.
• Wongbangpo, Praphan ve Sharma, Subhash C. (2002). "Stock Market and Macroeconomic Fundamental Dynamic Interactions: ASEAN-5 Countries". Journal of Asian Economics 13: 27-51.
• Yılmaz, Ömer, Güngör, Bener ve Kaya, Vedat (2008). "Hisse Senedi Fiyatları ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik". İMKB Dergisi 9(34): 1-16.
• https://unstats.un.org/unsd/mbs/app/mbssearch2.aspx, 20 Ocak 2016’da erişildi.
• http://www.econstats.com/eqty/eq_d_mi_0.htm, 20 Ocak 2016’da erişildi.
• http://ec.europa.eu/eurostat/data/database, 20 Ocak 2016’da erişildi.