DEĞERLERİN BİREYLERARASI SAPMA DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: AKADEMİSYENLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 169 - 192, 16.10.2018

Kubilay Özyer , Osman Yalap Fatih Sobacı

https://doi.org/10.11616/asbed.vi.470741

Cited By: 1

Öz

Değerler,
bireylerin hayatına ve bakış açısına yön veren, daha ziyade manevi, birer yön
levhası olarak işlev görmektedir. Değerlerin örgütleri verimlilik ve rekabet
üstünlüğü gibi konularda sekteye uğratan olumsuzlukların çözümünde önemli rol
oynayacağı düşünülmektedir. Bu olumsuzlukların en önemlilerinden biri bireylerarası
sapma davranışları olarak değerlendirilebilir. Bu kapsamda çalışmanın amacı,
değerler ile bireylerarası sapma davranışları arasındaki ilişkileri ortaya
koymaktır. Bir üniversitede görev yapmakta olan 105 öğretim elemanından
toplanan verilerin analizinde fark testleri ile korelasyon ve regresyon
analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçları akademisyenlerin değer
algılamaları ile bireylerarası sapma davranışları arasında orta düzeyde,
negatif ve anlamlı bir ilişki olduğunu; ayrıca değerler algısının,
bireylerarası sapma davranışları üzerinde negatif etkiye sahip olduğunu ortaya
koymuştur. Çalışmanın, ulusal literatürde değerler ile bireylerarası sapma
davranışları arasındaki ilişkileri bir arada inceleyen ilk çalışma olması
sebebiyle literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bireylerarası Sapma Davranışları, Değerler, Regresyon, Korelasyon

Kaynakça

• Aktay, Ali ve Ekşi, Halil (2009). Yönetici ve Öğretmenlerin Değer Tercihleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. “İş Ahlakı Dergisi” 2(3): 19-65.
• Altunışık, Remzi, Coşkun, Recai, Bayraktaroğlu, Serkan, & Yıldırım, Engin (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.134-135.
• Arbak, Yasemin, Ayşe Yasemin Şanlı ve Ulaş Çakar (2004). İşyerinde Sapkın Davranış: Akademik Personel Üzerinde Yerel Bir Tanım ve Tipoloji Çalışması. “Yönetim Araştırmaları Dergisi” 4(1): 5-24.
• Arıkan, Selma Çetinaslan, Çalışkan, Sezer Cihan ve Bal, Esra Atilla (2013). “İşkolikliğin Bireysel Öncelleri Üzerine Bir Araştırma: Kişilik, Değerler ve Kariyer Hedeflerinin İşkoliklik Üzerindeki Etkisi”. 1. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Aquino, Karl, Bella L. Galperin ve Rebecca J. Bennett (2004). Social Status and Aggressiveness as Moderators of the Relationship between Interactional Justice and Workplace Deviance. “Journal of Applied Social Psychology” 34(5): 1001-1029.
• Bennett, Rebecca J. ve Sandra L. Robinson (2000). Development of a Measure of Workplace Deviance. “Journal of Applied Psychology” 85(3): 349-360.
• Brown, Michael E. ve Linda K. Trevino (2006). Socialized Charismatic Leadership, Values Congruence, and Deviance in Work Groups. “Journal of Applied Psychology” 91(4): 954-962.
• Çalışkan, Hüseyin ve Çağla Karademir (2014). Değer Yönelimleri Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması. “Journal of Values Education” 12 (28): 47-68.
• Çalışkur, Ayşem. ve Aslan, A.Esra (2013). Rokeach Değerler Envanteri Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. “Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi” 16 (29): 81-105.
• Demir, Mahmut (2010). Örgütsel Sapma Davranışının Kontrolünde Duygusal Zekânın Rolü: Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. “Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi” 26(1): 196-207.
• Dunlop, Patrick D. ve Kibeom Lee (2004). Workplace Deviance, Organizational Citizenship Behavior, and Business Unit Performance: The Bad Apples Do Spoil The Whole Barrel. “Journal of Organizational Behavior” 25(1): 67-80.
• Dilmaç, Bülent, Metin Deniz ve M. Engin Deniz (2009). Üniversite Öğrencilerinin Öz-Anlayışları ile Değer Tercihlerinin İncelenmesi. “Değerler Eğitimi Dergisi” 7(18): 9-24.
• Erdemir, Erkan (2013). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve Etik. İşletme İçine Yönelik İş Ahlakı Konuları. Ed. Ö. Torlak, F. Dalyan, “T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını” No: 2605, Eskişehir, 122-140.
• Galperin, L.Bella ve Burke, J.Ronald (2006). Uncovering the Relationship between Workaholism and Workplace Destructive and Constructive Deviance: An Exploratory Study. “International Journal of Human Resource Management” 17(2): 331-347.
• Gümüş, Ö. Demir (2009). Kültür, Değerler, Kişilik ve Siyasal İdeoloji Arasındaki İlişkiler: Kültürlerarası Bir Karşılaştırma (Türkiye-ABD), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji (Sosyal Psikoloji) Anabilim Dalı, Ankara.
• Halstead, J. Mark ve Monica J. Taylor (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research. “Cambridge Journal of Education” 30(2): 169-202.
• Işık, Necip ve Yıldız, Nihal (2015). İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin Değer Algıları ile Kişilerarası Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi “Researcher: Social Science Studies” 2 (3): 1-16.
• İyigün, N. Öykü ve Canan Çetin. (2012). Psikolojik Kontratın Örgütsel Sapma Üzerindeki Etkisi ve İlaç Sektöründe Bir Araştırma. “Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi” 10(37): 15-29.
• Judge, Timothy A., Brent A. Scott ve Remus Ilies (2006). Hostility, Job Attitudes, and Workplace Deviance: Test of a Multilevel Model. “Journal of Applied Psychology” 91(1): 126-138.
• Liao, Hui, Aparna Joshi ve Aichia Chuang (2004). Sticking out Like A Sore Thumb: Employee Dissimilarity and Deviance at Work. “Personnel Psychology/Blackwell Publıshıng, Inc”. (57): 969-1000.
• Morsümbül, Şebnem (2014). Değerlerin Kuşaklar Arası Değişimi: Ankara Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı. Doktora Tezi, Ankara.
• Nasurdin, Aizzat Mohd, Noor Hazlina Ahmad ve Amin Arwani Razalli (2014). Politics, Justice, Stress, and Deviant Behaviour in Organizations: An Empirical Analysis. “International Journal of Business and Society” 15(2): 235-254.
• Koruklu, Yalçın ve Özdemir Nermin. (2011). Üniversite Öğrencilerinde Değerler ve Mutluluk Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. “YYÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi” 8(1): 190-210.
• Özkalp, Enver, Varoğlu, Abdülkadir, Varoğlu, Demet, Kırel, A.Çiğdem, Acar, Pınar (2013). Örgütsel Davranış, Ed. Kırel, A.Ç., Ağlargöz, O. “T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını” No: 2847. Eskişehir, 94-95.
• Özyer, Kubilay ve Gültekin, Zümral (2014). Çalışanların Ücret Tatmin Düzeyleri Örgütten Sapma Davranışlarını Etkiler mi?: Bir Alan Araştırması. 2. Örgütsel Davranış Kongresi Kayseri. Melikşah Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• Peterson, Dane K. (2002). Deviant Workplace Behaviour and the Organization’s Ethical Climate. “Journal of Business and Psychology” 17(1): 47-61.
• Robinson, Sandra L. ve Rebecca J. Bennett. (1995). A Typology of Deviant Workplace Behaviors: A Multidimensional Scaling Study. “Academy of Management Journal” 38(2): 555- 572.
• Roccas, Sonia, Sagiv, Lilach, Schwartz, Shalom H. ve Knafo, Ariel (2002). The Big Five Personality Factors and Personal Values. “Personality and Social Psychology Bulletin” 28(6): 789-801.
• Sagiv, L. ve Schwartz, Shalom H. (2000). Value Priorities and Subjective Well-being: Direct Relations and Congruity Effects. “European Journal of Social Psychology” 30(2): 177-198.
• Schwartz, Shalom H. (1992). Universals in the Content and Structure of Values: Theory ad Empirical Tests in 20 Countries. “Advances in Experimental Social Psychology” 25: 1-66.
• Schwartz, Shalom H. (1994). Are there Universal Aspects in the Structure And Contents of Human Values?. “Journal of Social Issues” 50(4): 19-45.
• Schwartz, Shalom H. (2003). A Proposal for Measuring Value Orientations Across Nations. “Questionnaire Package of the European Social Survey” 259-290.
• Schwartz, Shalom H. (2005). Basic Human Values: Their Content and Structure across Cultures. “Valores e trabalho (Values and work). Brasilia, Editora Universidade de Brasilia” 1-38.
• Schwartz, Shalom H. ve Sagie, Galit (2000). Value Consensus and Importance: A Cross-national Study. “Journal of Cross-cultural Psychology” 31(4): 465-497.
• Serin, Mehmet Koray ve Bekir, Buluç (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Değer Algıları ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. “Kastamonu Eğitim Dergisi” 22(1): 273-290.
• Shamsudin, Faridahwati M., Chandrakantan Subramaniam ve Subramaniam Sri R. (2014). The Influence of HR Practices and Job Satisfaction on Interpersonal Deviance in the Workplace. “Journal of Management & Organization” 20 (5): 691-709.
• Shao, Ping, Christian J. Resick ve Michael B. Hargis (2011). Helping and Harming Others in the Workplace: The Roles of Personal Values and Abusive Supervision. “Human Relations” 64(8): 1051-1078.
• Sığrı, Ünsal, Akif Tabak ve Ümit Ercan (2009). Kültürel Değerlerin Yönetsel Kapsamda Analizi: Türk Bankacılık Sektörü Uygulaması. “Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi” 1(2): 1-14.
• Sulaiman, Mohamed ve Omar Khalid Bhatti (2013). Workplace Deviance and Spirituality in Muslim Organizations. “Asian Social Science” 9(10): 237-246.
• Sunday, Akikibofori Jacob (2013). Work Place Deviant Behaviour: A Case Study of Intels Nigeria Limited. “Research on Humanities and Social Sciences” 3(22): 49-56.
• Taylı, Aslı (2014). Sosyal Sorumluluğun İlişkili Olduğu Yaşam Değerleri. “Akademik Bakış Dergisi” (42): 1-16.
• Telef, Bülent Baki, Ersin Uzman ve Enes Ergün (2013). Öğretmen Adaylarında Psikolojik İyi Oluş ve Değerler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. “Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic” 8(12): 1297-1307.
• Verplanken, Bas ve Rob W. Holland (2002). Motivated Decision Making: Effects of Activation and Self-centrality of Values on Choices and Behavior. “Journal of Personality and Social Psychology” 82(3): 434-447.
• Yıldız, Sebahattin ve Hüsnü, Kapu (2012). Üniversite Öğrencilerinin Bireysel Değerleri ile Girişimcilik Eğilimleri Arasındaki İlişki: Kafkas Üniversitesi’nde Bir Araştırma. “KAÜ-İİBF Dergisi” 3(3): 39-66.