BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA HİLÂL-İ AHMER CEMİYETİ’NİN ESİR OSMANLI ASKERLERİNE YAPTIĞI YARDIMLAR: BOLU ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 253 - 269, 28.03.2019

Cemal Sezer

https://doi.org/10.11616/basbed.v19i43676.502070

Öz

Birinci
Dünya Savaşı’nda esir düşen Osmanlı askerlerine Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin
savaş sırasında ve sonrasında yardım faaliyetleri olmuştur. Tarafsız ülkelerin
Kızılhaç teşkilatlarının da katkılarıyla yapılan yardımlardan bazıları; esirlere
para, yiyecek ve giyecek dağıtmak, esir ailelerinin gönderdikleri havaleleri ya
da ücretini ödedikleri yardım paketlerini esirlere ulaştırmak, mektup ve
kartpostallar aracılığıyla esirlerin aileleriyle haberleşmesini sağlamaktır.
Cemiyetin gerçekleştirdiği yardımlardan Bolulu esir askerler de faydalanmıştır.
Bu çalışmada; Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin Bolulu esirlere yaptığı yardım
faaliyetleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Bolu, Esir

Kaynakça

• 1-Arşiv Kaynakları
• Kızılay Arşivi (KA)
• nr. 562/2; nr. 600/285; nr. 600/320; nr. 600/391; nr. 600/398; nr. 600/408; nr. 600/432; nr. 665/225; nr. 674/73; nr. 677/165; nr. 683/34; nr. 768/102; nr. 768/182; nr. 768/210; nr. 793/57; nr. 793/105; nr. 793/265; nr. 817/52; nr. 835/2; nr. 933/24; nr. 933/321; nr. 954/281; nr. 1028/77; nr. 1028/94; nr. 1028/104; nr. 1429/56.
• 2- Rapor, Kitap ve Makaleler
• Akçuraoğlu Yusuf: Birinci Dünya Savaşı Sonunda İskandinavya’dan Sibirya’ya Hilâl-i Ahmer Hizmetinde. (2009), Haz. Seçil Karal Akgün ve Murat Uluğtekin, Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları.
• Akgün, Karal, S. ve Uluğtekin M. (2000), Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a, Cilt: I, Ankara: Beyda Basımevi.
• Akgün, Karal, S. ve Uluğtekin M. (2001), Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a, Cilt: II, Ankara: Türk Hava Kurumu Basımevi.
• Armaoğlu, F. (Basım Yılı Yok), 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi (Cilt 1-2: 1914-1995), 12. Baskı, Ankara: Alkım Yayınevi.
• Bayur, Y. H. (1991), Türk İnkılâbı Tarihi 1914-1918 Genel Savaşı, Cilt: III /I, Ankara: TTK Yayınları.
• Dr. Besim Ömer. Hanımefendilere Hilâl-i Ahmer’e Dair Konferans, (2009), Haz. İsmail Hacıfettahoğlu, Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları.
• Doktor Besim Ömer. Doktor Besim Ömer ve Dokuzuncu Washington Konferansı, (2016), Haz. Levent Düzcü ve Cemal Sezer, Ankara: TürkKızılayı Yayınları.
• Çapa, M. (1990), “Balkan Savaşında Kızılay (Osmanlı Hilâl-i Ahmer) Cemiyeti”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), (1), s. 89-115.
• Çapa, M. (2010), Kızılay [Hilâl-i Ahmer] Cemiyeti (1914-1925), Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları.
• Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Hilal-i Ahmer İcraat Raporları 1914-1928, (Basım Yılı Yok), Yay. Haz. Murat Uluğtekin ve M. Gül Uluğtekin, Ed. Ceren Aygül, Ankara: Pulat Basımevi.
• Özdemir, N. (2012), “Milli Mücadele Döneminde Bolu Hilal-i Ahmer Cemiyeti”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2), s. 83-106.
• Özdemir, N. ve Tunçkol M. (2016), “Ahmet İzzet Boz Bengüboz ve Fotoğraf Koleksiyonu”, Bengüboz, Anadolu’dan Bir Tanık: Bengüboz’un Objektifinden Mudurnu’da Erken Cumhuriyet Dönemi, Ed. Ayşe Ege Yıldırım, Ankara: Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları ve Uygulama ve Araştırma Merkezi (Vekam), s. 31-54.
• Sezer, C. ve Metin Ö. (2016), Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin Balkan Savaşlarında Muhacirlere Yardımları, Ankara: TürkKızılayı Yayınları.
• Sezer, C. (2019), Trablusgarp Savaşı’nda Hilâl-i Ahmer Cemiyeti (1911-1912), İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Taşkıran, C. (2011), Ana Ben Ölmedim I. Dünya Savaşı’nda Türk Esirleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Türkiye Kızılay Derneği 73 yıllık hayatı 1877-1949 (1950), Ankara: Yayın Evi Yok.
• Uçarol, R. (2010), Siyasi Tarih [1789-2010], İstanbul: Der Yayınları: 391.