THE PLACE OF LOCAL ADMINISTRATION COMPANIES WITHIN LOCAL PUBLIC INSTITUTIONS: A REVIEW WITHIN THE SCOPE OF ARTICLE 123 OF THE CONSTITUTION

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2 - Cumhuriyetin 100. Yılına Armağan, 627 - 645, 11.01.2024

Berk Yılmaz

Öz

The concept of local administration companies includes companies subject to the provisions of the Turkish Commercial Code, established by the special provincial administration, municipality and metropolitan municipality in accordance with their own laws. The legal status of these companies has been debated for a long time. Some opinions are that these companies are private legal person, while others are that they are public legal person. With the Constitutional amendment made in 2017, these discussions gained a different dimension. In this study, firstly, the concept of public legal personality is examined according to its establishment and types. Subsequently, it was tried to determine whether local administration companies are public legal person and whether they will be counted as local public institution based on this result.

Anahtar Kelimeler

Public Legal Personelity, Local Administrations, Local Public Institutions, Local Administration Companies

MAHALLİ İDARE ŞİRKETLERİNİN MAHALLİ KAMU KURUMLARI İÇERİSİNDEKİ YERİ: ANAYASA’NIN 123/3. MADDESİ KAPSAMINDA BİR İNCELEME

Öz

Mahalli idare şirketleri kavramı, il özel idaresi, belediye ve büyükşehir belediyesi tarafından kendi kanunları uyarınca kurulan Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi şirketleri kapsamaktadır. Bu şirketlerin hukuki statüleri öteden beri tartışılmaktadır. Bazı görüşler bu şirketlerin özel hukuk tüzel kişisi, bazıları ise kamu tüzel kişisi olduğu yönündedir. 2017 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile birlikte bu tartışmalar farklı bir boyut kazanmıştır. Bu çalışmada ilk olarak kamu tüzel kişiliği kavramı, kuruluş ve türlerine göre incelenmektedir. Devamında mahalli idare şirketlerinin kamu tüzel kişisi olup olmadığı ve bu sonuca göre mahalli kamu kurumu olarak sayılıp sayılmayacakları belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Tüzel Kişiliği, Mahalli İdareler, Mahalli Kamu Kurumları, Mahalli İdare Şirketleri

Kaynakça

• AĞAR, Serkan: “Kamu Kurumları (Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları) Teorisi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y. 2006, S. 65, s. 277-310.
• AKİPEK, Jale / AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya: Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., On Altıncı Baskı, 2020.
• AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNER, Murat / KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, On Altıncı Baskı, 2023.
• ATAY, Ender Ethem: İdare Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, Sekizinci Baskı, 2022.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: “Hukukumuzda Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı ve Kıstasları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Y. 2016, C. 1, S. 7, s. 373-398.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri, Ankara, Adalet Yayınevi, Dokuzuncu Baskı, 2021.
• DEMİRTAŞ, Ayşe Nur: “Türkiye’de Belediye Şirketleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 2021, C. 1, S. 8, 2-2, s. 1-19.
• DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan: Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, İstanbul, Filiz Kitabevi, Yirmi İkinci Baskı, 2021.
• DURAN, Lütfi: İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1982.
• GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku Cilt I, Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Üçüncü Baskı, 2019.
• GÖZLER, Kemal: Mahalli İdareler Hukuku, Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Birinci Baskı, 2018.
• GÜNDAY, Metin: İdare Hukuku, Ankara, İmaj Yayınevi, On Birinci Baskı, 2017.
• GÜVEN, Kudret: Türk Hukukunun Genel Esasları (Hukuk Başlangıcı), Ankara, Savaş Yayınevi, Birinci Baskı, 2021.
• İSBİR, Begüm: Kamu Tüzel Kişiliği, Ankara, Turhan Kitabevi, Birinci Baskı, 2017.
• KARAHANOĞULLARI, Onur: “Belediye Personelinin Hukuki Yapısına İlişkin Gözlemler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 1998, C. 47, S. 1, s. 279-318.
• KARAHANOĞULLARI, Onur: İdare Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, Birinci Bası, 2022.
• MALBELEĞİ, Nida: “Belediye İktisadi Teşebbüsleri Üzerine Bir İnceleme”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Y. 2019, C. 18, S. 1, s. 31-60.
• ONAR, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, 1967.
• ORAK, Cem Çağatay: “Kamu Kurumları ve Uzmanlık İlkesi (Kuram ve Uygulamaya İlişkin Gözlemler)”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 4, Y. 2012, s. 291-328.
• SANCAKDAR, Oğuz / ÖNÜT, Lale Burcu / US DOĞAN, Eser / KASAPOĞLU TURHAN, Mine / SEYHAN, Serkan: İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, İzmir, Seçkin Yayıncılık, Onuncu Baskı, 2021.
• SEVGİLİ GENÇAY, Fatma Didem: “Belediye Şirketlerinin Hukuki Statüsü”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 134, Y. 2018, s. 153-176.
• TAN, Turgut: İdare Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, Güncelleştirilmiş Üçüncü Bası, 2014.
• ULUSOY, Ali: Yeni Türk İdare Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları, Üçüncü Baskı, 2020.
• YILDIZ, Muhammed Emin: “Felsefi Perspektiften Hukuksal Bir Retorike Bakış: Belediye Şirketleri Ve İdarenin Kanuniliği İlkesi”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Y. 2020, S. 2, s. 321-352.
• ZABUNOĞLU, Yahya Kazım: İdare Hukuku Cilt 1, Ankara, Yetkin Yayınları, Birinci Baskı, 2012.
• https://dergipark.org.tr
• https://www.kazanci.com.tr
• https://www.mevzuat.gov.tr
• https://sozluk.gov.tr
• http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr