NOTERLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU VE HUKUKİ SORUMLULUĞUNA KARŞI GÜVENCE

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2 - Cumhuriyetin 100. Yılına Armağan, 233 - 254, 11.01.2024

Ahmet Cemil Ünal

Öz

Görevleri, çeşitli belgelere resmiyet kazandırmak ve kanunların öngördüğü diğer işleri yapmak olan noterin, bu işlemler dolayısıyla oluşacak zararlardan sorumlu tutulması da doğaldır. Sorumluluk alanı özellikle noterler bakımından geniş tutulmuş ve noterliğin bir güven kurumu olduğu kabullenilerek, noterin hatası anlayışla karşılanmamıştır. Ortaya çıkan olayların tümünden, en küçük kusurdan, en basit ihmal ve tedbirsizlikten, kendisi bizzat yapmış olsun olmasın sorumlu tutulmuştur. Noterler açısından güvencenin önemi, ödemek zorunda kalacağı tazminat miktarını ekonomik olarak çok zor durumda kalarak karşılayabilmesi veya bu tazminat miktarını şahsi malvarlığı ile karşılayamaması durumlarında ortaya çıkmaktadır. Noterler kusur şartının aranmadığı, ağırlaştırılmış bir hukuki sorumlulukla karşı karşıyadır. Bu sorumluluğun belirli bir tutar olarak ulaşabileceği bir üst sınırında belirlenmesi mümkün değildir. Çünkü sorumluluk, yapılan işlemlerden kaynaklandığına göre, bu işlem nedeniyle meydana gelen zarar ne kadar büyükse noteri sorumluluğu da aynı oranda büyük olacaktır. Bu durum karşısında hem noterlere hem de zarar görenlere güvence sağlanması gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Zarar, İlliyet Bağı, Riziko, Sigorta

LEGAL LIABILITY OF NOTARY PUBLICS AND ASSURANCE AGAINST LEGAL LIABILITY

Öz

It is natural that the notary, whose duties include making various documents official and performing other duties prescribed by law, is held responsible for any damages that may occur as a result of these transactions. The area of responsibility has been kept wide, especially for notaries, and it has been accepted that the notary public is an institution of trust, and the notary's mistake has not been met with understanding. He was held responsible for all the events that occurred, even the smallest fault, the simplest negligence and imprudence, whether or not he/she personally committed them. The importance of assurance for notaries emerges when they are unable to cover the amount of compensation they will have to pay in a very difficult economic situation or when they cannot cover this amount of compensation with their personal assets. Notaries face an aggravated legal liability for which no fault is required. It is not possible to set an upper limit that this liability can reach as a certain amount. Because liability arises from the transactions made, the greater the damage caused by this transaction, the greater the notary's liability will be. In the face of this situation, it is necessary to provide assurance to both the notaries and the injured.

Anahtar Kelimeler

Legal Liability of Notary Publics, Damage, Causality, Risk, Insurance

Kaynakça

• AKİL, Cenk: Noterin İlgilileri Aydınlatma Yükümlülüğü, Ankara Barosu Dergisi, Ankara 2012, S.3.
• ANTALYA, Osman Gökhan, Marmara Hukuk Yorumu Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. V/1, 2, 2. Baskı, Ankara 2019.
• ARIKAN, A. Saadet: Elektronik Ticaret, Hukuk ve Noterler, Noterlik Hukuku Sempozyumu 7, Ankara 2001.
• ASLAN DÜZGÜN, Ülgen: Noterlerin Mesleki Sorumluluk Sigortası, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2013, C.17, S.1-2
• ARSLAN, Ramazan / TANRIVER, Süha: Yargı Örgütü Hukuku, B.2, Ankara 2001.
• ATABEK, Reşat: Noter Mali Sorumluluk Sigortası, TNBHD., S.3, Ankara 1974. (NMSS 1)
• ATABEK, Reşat: Noter Mali Sorumluluk Sigortası, TNBHD., S.4, Ankara 1974. (NMSS 2)
• CAN, Mertol: Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına Genel Bir Bakış, BTHAE., Ankara 2006.
• DELİDUMAN, Seyithan: Noterlik ve Hukukumuzdaki Önemi, TNBHD., Ankara 2003.
• DOĞU, Engin: Noterlerin Hukuki Sorumluluğu ve Güvence, Yargıtay Dergisi, S.3, Ankara 1979. (Yargıtay)
• DOĞU, Engin: Noterlerin Hukuki Sorumluluğu ve Güvence, TNBHD., S.24, Ankara 1979. (TNBHD)
• ERDOĞDU BİLGİLİ, Bahar: Noterin Hukuki Statüsü ve Hukuki Sorumluluğu Sorunu, YBHD 2023, C.8, S.1. HAFIZOĞULLARI, Zeki: Noterlerin Hukuk Düzenindeki Yeri ve Sorumlulukları, Noterlik Hukuku Sempozyumu 1-2, NOTEV, Ankara 1997.
• İNAN, Atilla: Kusursuz Sorumluluk Örneği Olarak Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Sayıştay Dergisi, S.36.
• KARTAL, Bilal: Noterlerin Hukuki Sorumluluğu ve Kusursuz Sorumluluk, Yargıtay Dergisi, C.24, S.3, Ankara 1998.
• KICALIOĞLU, Mustafa: Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Ankara Noter Odası, 17-19 Mart 2006 Abant Sempozyumu. KILIÇOĞLU, Ahmet: Noterlerin Hukuksal Sorumluluğu, Ankara Noter Odası, 17-19 Mart 2006 Abant Sempozyumu.
• MERİÇ, Nihat: 1512 Sayılı Noterlik Yasasının 162. maddesi ile İlgili Düşünceler, TNBHD., S.83, Ankara 1994.
• NART, Serdar: Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.11, Özel Sayı.
• ÖZEN, Muharrem: 5237 Sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu Bağlamında Noterlerin Cezai Sorumluluğu, Ankara Noter Odası, 17-19 Mart 2006 Abant Sempozyumu. PULAŞLI, Hasan: Türk ve Alman Hukuklarında Noterin Hukuki Sorumluluğu, TNBHD., S.39, Ankara 1983.
• ŞENOCAK, Kemal: Mesleki Sorumluluk Sigortası, Ankara 2000.
• ŞİŞMAN, Güneş: Noter ve Noterlik Nedir, TNBHD., S.110, Ankara 2001.
• TANRIVER, Süha: Avrupa Birliği Ülkelerinde Noterlik ve Noterlik Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağının Getirdikleri, Kuru’ya Armağan, TBB., Ankara 2004. (Armağan)
• TANRIVER, Süha: Avrupa Birliği Ülkelerinde Noterlik ve Noterlik Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağının Getirdikleri, Noterlik Hukuku Sempozyumu 8-9-10, NOTEV, Ankara 2005. (Sempozyum)
• TANRIVER, Süha / ERGÜNE, Mehmet Serkan: Noterlerin Taşınmaz Satış Sözleşmesi Düzenlemesine İlişkin Hukuki Esaslar, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2023, C.72, S.1.
• TEKBEN, Tuğçe: Noterin Hukuki Statüsü ve Noterlik Kanunu’nun 162. Maddesi Uyarınca Sorumluluğu Üzerine Bir İnceleme, İzmir Barosu Dergisi, İzmir 2021, C.66, S.3, s.27.
• TOPÇUOĞLU, Metin: Noter ile İş Sahibi (İlgili) Arasındaki İlişkinin Niteliği, BATİDER., C.20, S.4, Ankara 2000.
• ULUKAPI, Ömer: Noterin Hukuki Sorumluluğu, Noterlik Hukuku Sempozyumu 1-2, NOTEV, Ankara 1997. (Sempozyum)
• ULUKAPI, Ömer: Noterlik Mesleği, Noterin Hak ve Yükümlülükleri, Konya 2003.
• ULUKAPI, Ömer: Noterlik Mesleğine Hakim Olan İlkeler, Kuru’ya Armağan, TBB., Ankara 2004. (Armağan)
• ULUKAPI, Ömer: Yargıtay Kararları Işığında Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Konya 2013, C.21, S.1.
• ULUKAPI, Ömer /ATALI, Murat: Noterlik Hukuku, B.2, Konya 2001.
• ÜNAL, Mehmet: Noterlik Yasasının 162. maddesi (Noterin Hukuki Sorumluluğu), TNBHD., S.10, Ankara 1999.
• YILMAZ, Ejder: Hukuk Sözlüğü, B.9, Ankara 2005.