THE PROBLEM OF EXCLUSIVE JURISDICTION IN THE RECOGNITION AND ENFORCEMENT OF FOREIGN COURT DECISIONS RELATING TO INDUSTRIAL PROPERTY RIGHTS

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 20, 04.03.2025

Sema Çörtoğlu Koca

Öz

Nowadays, the number of disputes regarding cross-border violations of industrial property rights is increasing. After the violation of industrial property rights occurs in one country, it is possible for its effects to show in another country or even in more than one country. For example, copying the design of an Italian bag manufacturer in Greece, producing it and then selling it in Turkey and many other countries through a website, or violating the patent license agreement between a German technology company and a Turkish company. In case of violation of industrial property rights, a lawsuit can be filed in Turkey, and in some cases, a lawsuit can be filed abroad. In order for the decisions given by foreign state courts to gain definitive evidence or final judgment effect and be enforced in Turkey, these decisions must render the recognition and enforcement conditions.
The article is about discussing the problem of exclusive jurisdiction encountered in the recognition and enforcement of decisions made by foreign state courts regarding industrial property rights in Turkey, within the framework of judicial decisions. In our study, it will be evaluated whether the jurisdiction rules in the Industrial Property Code can be described as exclusive jurisdiction rules. Then, whether it is possible to recognize and enforce foreign court decisions in Turkey in terms of cases related to industrial property rights such as invalidation, revocation and compensation cases will be examined within the framework of judicial decisions.

Anahtar Kelimeler

Industrial property rights, recognition and enforcement, exclusive jurisdiction, the Code on Private International Law and Procedural Law, Industrial Property Code

SINAİ MÜLKİYET HAKLARINA İLİŞKİN YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNDE MÜNHASIR YETKİ SORUNU

Öz

Günümüzde, sınai mülkiyet haklarının sınır ötesi ihlallerine ilişkin uyuşmazlıkların sayısı giderek artmaktadır. Sınai mülkiyet haklarının ihlali bir ülkede gerçekleştikten sonra etkilerinin bir başka ülkede hatta birden fazla ülkede göstermesi de mümkündür. Örneğin, İtalyan bir çanta üreticisinin tasarımının Yunanistan’da kopyalanarak, üretilmesi ardından bir internet sitesi aracılığı ile Türkiye’de ve birçok ülkede satılması ya da Alman teknoloji şirketi ile Türk şirketi arasında yapılan patent lisans sözleşmesinin ihlal edilmesi. Sınai mülkiyet haklarının ihlali halinde Türkiye’de dava açılabileceği gibi, bazı durumlarda da yurt dışında dava açılabilmektedir. Yabancı devlet mahkemelerince verilen kararların Türkiye’de kesin delil veya kesin hüküm etkisi kazanması ve icra edilebilmesi için bu kararların tanıma ve tenfiz şartlarını yerine getirmesi gerekir.
Makale, yabancı devlet mahkemelerinin sınai mülkiyet haklarına ilişkin vermiş olduğu kararların Türkiye’de tanınması ve tenfizinde karşılaşılan münhasır yetki probleminin yargı kararları çerçevesinde tartışılmasına ilişkindir. Çalışmamızda, Sınai Mülkiyet Kanunu’nda yer alan yetki kurallarının münhasır yetki kuralları olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği değerlendirildikten sonra sınai mülkiyet haklarına ilişkin yeniden inceleme ve değerlendirme kurulu kararlarının iptali davası, hükümsüzlük davası ve tazminat davası gibi davalar bakımından yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınmasının ve tenfizinin mümkün olup olmadığı yargı kararları çerçevesinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Sınai mülkiyet hakları, tanıma ve tenfiz, münhasır yetki, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK), Sınai Mülkiyet Kanunu

Kaynakça

• AKDUMAN, Ebru: “Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, Sa.163, Mart 2020, s. 466-480.
• BAJPAI, Prableen: “Apple and Samsung’s Complicated Relationship”, 28.12.2015, <https://www.nasdaq.com/ articles/apple-and-samsungs-complicated- relationship-2015-12-28>, 16.01.2025.
• BBC NEWS: “Apple ve Samsung Yedi Yıl Süren Davanın Sonunda Anlaştı”, 28.06.2018, <https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44638491>, 16.01.2025.
• ÇALIŞKAN, Yusuf: Uluslararası Fikri Mülkiyet Hukukunda Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmaları: WIPO Tahkimi ve Dünya Ticaret Örgütü, İstanbul 2008.
• ÇELİKEL, Aysel/ERDEM, Bahadır B. : Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2021.
• ÇÖRTOĞLU KOCA, Sema: Fikri Mülkiyet Haklarından Doğan Uyuşmazlıklarda Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisi, Ankara 2023.
• DARDAĞAN, Esra: Milletlerarası Usul Hukukunda “Aşkın Yetki” Kavramı, Ankara 2005.
• DEMİR GÖKYAYLA, Cemile: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizde Kamu Düzeni, Ankara 2001.
• DEMİRKOL, Berk: Milletlerarası Yetki Andlaşmaları, İstanbul 2018.
• DOĞAN, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, Ankara 2022.
• EKŞİ, Nuray: Milletlerarası Ticaret Hukuku, İstanbul 2015.
• EKŞİ, Nuray: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, İstanbul 2013.
• ERDEM, Bahadır B. : Fikrî Hukukta Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, İstanbul 2003.
• ESEN, Emre: “Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Münhasır Yetki Kavramı”, MHB, Y. 22, 2002, s. 183-206.
• GÜNGÖR, Gülin: Türk Milletlerarası Özel Hukuku, 4. Bası, Ankara 2023.
• NOMER, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, İstanbul 2017.
• ÖZBAKAN, Işıl: Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Ankara 1987.
• ÖZEL, Sibel/ ERKAN, Mustafa/ PÜRSELİM, Hatice Selin/KARACA, Hüseyin Akif: Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2022.
• SARGIN, Fügen: İnternet Aracılığıyla Gerçekleşen Marka İhlâlleri Hakkında Milletlerarası Yetkiyi Haiz Mahkemeler ve Uygulanacak Hukuk, Ankara 2005.
• ŞANLI, Cemal/ ESEN, Emre/ ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2024.
• TARMAN, Zeynep Derya: “Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Bazı Tespitler, Public and Private International Law Bulletin, Cilt: 37, Sayı: 2, s. 798–820.
• Mahkeme kararları
• İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 44. Hukuk Dairesi, E. 2020/1339, K. 2022/1753, T. 15.12.2022.
• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2017/11-52, K. 2021/671, T. 3.6.2021. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, E. 2021/1358, K. 2022/2968, T. 31.05.2022.
• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2014/17914, K. 2015/2986, T. 5.3.2015.
• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2014/1376, K. 2014/4242, T. 6.3.2014.
• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2014/1417, K. 2014/8769, T. 8.5.2014.
• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2013/3662, K. 2013/19524, T. 4.11.2013.
• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2022/3126, K. 2023/6729, T. 22.11.2023.