Cinsel İşlev Bozukluklarında Kanıta Dayalı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tedavi Uygulamaları

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 3, 67 - 77, 24.10.2021

Ceyda Su Gündüz Özlem Can Gürkan

https://doi.org/10.53445/batd.868415

Cited By: 2

Öz

Dünya Sağlık Örgütü cinsel sağlığı: “Sadece hastalık, işlev bozukluğu veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal yönden cinsellikle ilgili iyilik hali” olarak tanımlamaktadır. Bireylerin, çiftlerin ve ailelerin genel sağlığı ve refahında önemli bir yere sahip olan cinsel sağlığı etkileyen faktörler arasında cinsel işlev bozuklukları yer almaktadır. Dünyada ve Türkiye’de birçok birey cinsel işlev bozukluklarını yaşamaktadır. Erkeklerde erken boşalma, sertleşme bozukluğu; kadınlarda ise orgazm bozukluğu, cinsel ilgi/uyarılma bozukluğu gibi cinsel işlev bozuklukları bulunmaktadır. Cinsel işlev bozuklukları, çiftlerin ilişki kalitesini olumsuz etkilemekte, hem kadın hem de erkekte anksiyete ve depresyona neden olabilmektedir. Günümüzde, cinsel işlev bozuklukları tedavisinde, medikal tedavinin yanı sıra geleneksel ve tamamlayıcı tedavi uygulamalarının kullanım sıklığı da tıp hekiminden veya batı tıbbından memnun olmama, tıbbi ilaçların yan etkilerinden kaçınma, doğal yöntemleri tercih etme gibi nedenlerden dolayı giderek artmaktadır. Ulusal Tamamlayıcı ve İntegratif Sağlık Merkezi bu yöntemleri doğal ürünler, zihin ve beden uygulamaları ve bu grupların hiçbirine tam olarak uymayan diğer tamamlayıcı sağlık yaklaşımları olarak ayırmıştır. Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde bu geleneksel ve tamamlayıcı tedavi uygulamalarından yararlanılmasına rağmen çok azının etkinliği kanıt düzeyi yüksek çalışmalarda gösterilmiştir. Bu derlemede kadın ve erkeklerde görülen cinsel işlev bozukluklarında yararlanılan geleneksel ve tamamlayıcı tedavi uygulamalarıyla ilgili yapılan çalışmaların kanıt düzeyleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cinsel işlev bozukluğu, erkek cinsel işlev bozuklukları, kadın cinsel işlev bozuklukları, geleneksel ve tamamlayıcı tedavi uygulamaları, kanıta dayalı uygulamalar

Evidence-Based Traditional and Complementary Treatment Practices in Sexual Dysfunction

Öz

World Health Organization defines sexual health as “not only disease, dysfunction or disability but also physical, emotional, mental and social sexual well-being”.Sexual dysfunctions are among the factors affecting sexual health, which has an important role in the general health and well-being of individuals, couples and families. Premature ejaculation, erectile dysfunction in men; women have sexual dysfunction such as orgasm disorder, sexual interest/arousal disorder. Sexual dysfunction negatively affects couples' relationship quality, and can cause anxiety and depression in both men and women. Nowadays, in the treatment of sexual dysfunctions, the frequency of use of traditional and complementary therapies as well as medical treatment is gradually increasing due to dissatisfaction with the medical doctor or western medicine, avoiding the side effects of medical drugs, preferring natural methods. The National Complementary and Integrative Health Center has distinguished these methods as natural products, mind and body practices, and other complementary health approaches that do not fully fit any of these groups. Many individuals in the world and Turkey is in the sexual dysfunction. Although traditional and complementary treatment practices are used in the treatment of sexual dysfunctions, the effectiveness of very few has been shown in studies with high level of evidence. In this review, the evidence on traditional and complementary therapies used in sexual dysfunction in men and women was examined.

Anahtar Kelimeler

Sexual dysfunction, male sexual dysfunctions, female sexual dysfunctions, traditional and complementary treatment practices, evidence-based practices

Kaynakça

• Amerikan Psikiyatri Birliği (2014). Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı. (Çev. E. Köroğlu). Hekimler Yayın Birliği, Ankara. (Eserin orijinali 2013’de yayımlandı). 205-217.
• Bülbül, T. (2017). Cinsel İşlev Bozukluklarında İntegratif Tıp Uygulamaları. Sağlık Bilimleri Dergisi, 26(3), 282-286.
• Chung, H. S., Hwang, I., Oh, K. J., Lee, M. N., & Park, K. (2015). The effect of Korean Red Ginseng on sexual function in premenopausal women: placebo-controlled, double-blind, cross over clinical trial. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 913158.
• Cinsel Eğitim ve Araştırma Derneği-CETAD (2007).Cinsel Yaşam ve Sorunları. CETAD yayını. S:63-77.
• Ciocanel, O., Power, K., & Eriksen, A. (2019). Interventions to treat erectile dysfunction and premature ejaculation: An overview of systematic reviews. Sexual medicine, 7(3), 251-269.
• Cooper, K.,Martyn-St James, M., Kaltenthaler, E., Dickinson, K., Cantrell, A., Ren, S., ... &Hood, C. (2017). Complementary and alternative medicine for management of prematüre ejaculation: a systematic review. Sexual medicine, 5(1), e1-e18.
• Cui, X., Zhou, J., Qin, Z., & Liu, Z. (2016). Acupuncture for erectile dysfunction: a systematic review. BioMed research international, https://doi.org/10.1155/2016/2171923
• Dhikav, V.,Karmarkar, G., Gupta, R., &Verma, M. (2010). Yoga in Female Sexual Functions. JSex Med;7:964–970.
• Dhikav, V., Karmarkar, G., Gupta, M., & Anand, K. S. (2007). Ejaculatory Dısorders: Yoga in Premature Ejaculation: A Comparative Trial with Fluoxetine. The Journal of Sexual Medicine, 4(6), 1726-1732.
• Dording, C. M.,Schettler, P. J., Dalton, E. D., Parkin, S. R., Walker, R. S., Fehling, K. B., ... &Mischoulon, D. (2015). A double-blind placebo-controlled trial of maça root as treatment for antidepressant-induced sexual dysfunction in women. Evidence- Based Complementary and Alternative Medicine, 949036.1-9.
• Durna, G.,Ülbe, S., & Dirik, G. (2020). Kadında Cinsel İşlev Bozukluğunun Tedavisinde Bilinçli Farkındalık Temelli Müdahaleler: Sistematik Bir Derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(4), 1-1.
• Eardley, S.,Bishop, F. L., Prescott, P., Cardini, F., Brinkhaus, B., Santos-Rey, K., ... & Uehleke, B. (2012). A systematic literaturere view of complementary and alternative medicine prevalence in EU. Complementary Medicine Research, 19 (2), 18-28.
• Ege, E., Akın, B., ARSLAN, S. Y., & BİLGİLİ, N. (2010). Sağlıklı kadınlarda cinsel işlev bozukluğu sıklığı ve risk faktörleri. TÜBAV Bilim Dergisi, 3(1), 137-144.
• Erbil, N. (2011). Prevalence and risk factors for female sexual dysfunction among Turkish women attending a maternity and gynecology out patient clinic. Sexuality and Disability, 29(4), 377-386.
• Ernst, E.,Posadzki, P., & Lee, M. S. (2011). Complementary and alternative medicine (CAM) for sexual dysfunction and erectile dysfunction in older men and women: an overview of systematic reviews. Maturitas, 70(1), 37-41.
• Fışkın, G.,& NK, B. (2014). Cinsel işlevin değerlendirilmesi ve hemşirenin rolü. Androloji Bülteni, 56, 73-76.
• Ghorbani, Z., Mirghafourvand, M., Charandabi, S. M. A., & Javadzadeh, Y. (2019). The effect of ginseng on sexual dysfunction in menopausal women: A double-blind, randomized, controlledtrial. Complementary therapies in medicine, 45, 57-64.
• Gölbaşı, Z., Tuğut, N., Erenel, A., & Eroğlu, K. (2014). Jinekoloji polikliniğine başvuran evli kadınlarda cinsel işlev bozukluğu yaygınlığı ve ilişkili bazı faktörler. Cumhuriyet Medical Journal, 36(1), 1-10.
• Günzler, C.,Kriston, L., Agyemang, A., Riemann, D., &Berner, M. M. (2010). Sexuelle Funktionsstörungen bei Herzkranken und die Folgen. Herz, 35(6), 410-419.
• Irani, M.,Ghaffari Sardasht, F., Ghazanfarpour, M., Mansouri, E., Entezari, E., &Khadivzadeh, T. (2018). A Systematic Overview of Reviews on the Efficacy of Complementary and Alternative Medicine in Erectile Dysfunction. Journal of Midwifery and Reproductive Health, 6(4), 1476-1485.
• Joanna Briggs Institue. [Internet]. (2003) www.joannabrggis.edu.au./about.html.
• Kamenov, Z.,Fileva, S., Kalinov, K., & Jannini, E. A. (2017). Evaluation of the efficacy and safety of Tribulus terrestris in male sexual dysfunction—a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Maturitas, 99, 20-26.
• Khamba B, Aucoin M, Lytle M, et al: Efficacy of acupuncture treatment of sexual dysfunction secondary to antidepressants. J Altern Complement Med 2013; 19:862–869 40.
• Kim, H. N.,Ryu, J., Kim, K. S., & Song, S. W. (2013). Effects of yoga on sexual function in women with metabolic syndrome: a randomized controlled trial. The journal of sexual medicine, 10(11), 2741-2751.
• Kocaman, G. (2003). Hemşirelikte Kanıta Dayalı Uygulama. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5(2), 61-69.
• Lee, M. S., Shin, B. C., & Ernst, E. (2009). Acupuncture for treating erectile dysfunction: a systematic review. BJU international, 104(3), 366-370.
• Mamidi, P., & Gupta, K. (2013). Efficacy of certain yogic and naturopathic procedures in premature ejaculation: A pilot study. International journal of yoga, 6(2), 118.
• McCabe, M. P.,Sharlip, I. D., Lewis, R., Atalla, E., Balon, R., Fisher, A. D., ... & Segraves, R. T. (2016). Incidence and prevalence of sexual dysfunction in women and men: a consensus statement from the Fourth International Consultation on Sexual Medicine 2015. The journal of sexual medicine, 13(2), 144-152.
• Molkara, T., Akhlaghi, F., Ramezani, M. A., Salari, R., Vakili, V., Kamalinejad, M., ... &Motavasselian, M. (2018). Effects of a food product (based on Daucuscarota) and education based on traditional Persian medicine on female sexual dysfunction: a randomized clinical trial. Electronic physician, 10(4), 6577.
• NajafNajafi, M.,& Ghazanfarpour, M. (2018). Effect of phytoestrogens on sexualfunction in menopausalwomen: a systematic review and meta-analysis. Climacteric, 21(5), 437-445.
• Najafidoulatabad, S., Mohebbi, Z. &Nooryan K. (2014). Yoga effects on physical activity and sexual satisfaction among Iranian women with multiple sclerosis: a randomized controlled trial. African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines, 11(5), 78-82.
• National Center for Complementary and Integrative Health (Nccıh). https://www.nccih.nih.gov/health/complementary-alternative-or-integrative-health-whats-in-a-name Erişim tarihi: 18.05.2020.
• Oakley SH, Walther-Liu J, Crisp CC, et al: Acupuncture in premenopausal women with hypoactive sexual desire disorder: a prospective cohort pilot study. Sex Med 2016; 4:e176–e181.
• Oral, B., Öztürk, A., Balcı, E., & Sevinç, N. (2016). Aile sağlığı merkezine başvuranların geleneksel/alternatif tıpla ilgili görüşleri ve kullanım durumu. TAF Prev Med Bull, 15(2), 75.
• Ortaç M, Kadıoğlu A, Tribulus Terrestis (TT)’in Erektil Disfonksiyon Tedavisinde Kullanımı, Türk Üroloji Derneği.s. 7.
• Özçelik, G.,& Toprak, D. (2015). Bitkisel tedavi neden tercih ediliyor? Ankara Medical Journal, 15(2).
• Postigo, S., Lima, S.M.R.R., Yamada, S.S., dos Reis, B.F., da Silva, G.M.D., & Aoki, T. (2016). Assessment of the effects of Tribulus terrestris on sexual function of menopausal women. Revista Brasileira de Ginecologia e Obstetrícia/ RBGO Gynecology and Obstetrics, 38(03), 140-146.
• Ramezani, M. A., Ahmadi, K., Ghaemmaghami, A., Marzabadi, E. A., &Pardakhti, F. (2015). Epidemiologyof sexual dysfunction in Iran: A systematic review and meta-analysis. International journal of preventive medicine, 6.
• Running, A., Smith-Gagen, J., Wellhoner, M., & Mars, G. (2012). Acupuncture and female sexual dysfunction: a time-series study of symptom relief. Medical Acupuncture, 24(4), 249-255.
• Sahin, S., Bicer, M., Yenice, M. G., Seker, K. G., Yavuzsan, A. H., & Tugcu, V. (2016). A prospective randomized controlled study to compare acupuncture and dapoxetine for the treatment of premature ejaculation. Urologia internationalis, 97(1), 104-111.
• Shah, G. R.,Chaudhari, M. V., Patankar, S. B., Pensalwar, S. V., Sabale, V. P., & Sonawane, N. A. (2012). Evaluation of a multi-herb supplement for erectile dysfunction: a randomized double-blind, placebo-controlled study. BMC complementary and alternative medicine, 12(1), 155.
• Shin, B. C., Lee, M. S., Yang, E. J., Lim, H. S., & Ernst, E. (2010). Maca (L. meyenii) for improving sexual function: a systematic review. BMC complementary and alternative medicine, 10(1), 44.
• Sunay, D., Sunay, M., Aydoğmuş, Y., Bağbancı, Ş., Arslan, H., Karabulut, A., & Emir, L. (2011). Acupuncture versus paroxetine for the treatment of premature ejaculation: a randomized, placebo-controlled clinical trial. European urology, 59(5), 765-771.
• Thu, H. E.,Mohamed, I. N., Hussain, Z., Jayusman, P. A., & Shuid, A. N. (2017). Eurycoma Longifolia as a potential adoptogen of male sexual health: a systematic review on clinical studies. Chinese journal of natural medicines, 15(1), 71-80.
• Tsai, M. Y.,Liu, C. T., Chang, C. C., Chen, S. Y., & Huang, S. T. (2014). Overview of the relevant literature on the possible role of acupuncture in treating male sexual dysfunction. Acupuncture in Medicine, 32(5), 406-410.
• Turkan, S., Cayan, S., & Kadioglu, A. (2016). Views of Turkish Men Regarding the use of Drugs and Products for Increasing Sexual Performance. Journal Of Clınıcal And Analytıcal Medıcıne, 7(5), 672-675.
• Tütücü, S. (2017). Tıbbın Alternatifi Olmaz. Geleneksel ve Alternatif Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.14.
• Yılmaz, E. ve Kucur, R (2007). Konya il merkezinde yaşayan evli nüfusta cinsel sorunların araştırılması (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi).
• Wolpe, R.E., Zomkowski, K., Silva, F.P., Queiroz, A.P.A., & Sperandio, F.F. (2017). Prevalence of female sexual dysfunction in Brazil: A systematic review. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 211, 26-32.
• World Health Organization. Developing sexual health programmes. WHO/RHR/HRP/10.22, 2010. ( cited 17.05.2020).
• World Health Organization. Sexual health [Internet]. [cited 16.05.2020] Available from: https://www.who.int/health-topics/sexual-health#tab=tab_1.
• World Health Organization.[Internet]. [cited 17.05.2020] Available from https://www.who.int/health-topics/traditional-complementary-and-integrative-medicine#tab=tab_1.