Kentsel dönüşüm sürecine yönelik anahtar bir çerçeve ve Konya deneyimi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 507 - 533, 10.04.2020

Nurullah Osmanlı , Kübra Koçer Neslihan Serdaroğlu Sağ

https://doi.org/10.25092/baunfbed.718183

Öz

Günümüze kadar kentsel bozulma sorunlarını çözmek için kentlere özgü birbirinden farklı kentsel dönüşüm süreçleri yaşanmıştır. Kamu sektörü tarafından uygulanan kentsel dönüşüm projeleri çoğunluğu oluştursa da kentsel dönüşüm çabalarının sürdürülebilirliğini sağlamak için toplum ve özel sektörün sürece dâhil edildiği ortaklık modelleri ile daha başarılı bir süreç yaşanabileceği kabul edilmektedir. Dünya örnekleri kentsel dönüşüm için kullanılan politika, düzenleyici araçlar, halk katılımı ve yönetim yapısı bakımından farklılık gösterse de ortak nokta olarak kentsel alanların yenilenmesi, yeniden canlandırılması, kültürel bağlamlarını devam ettiren kimlikli ve yaşanabilir mekânlar haline getirilmesi çabaları olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma, kentsel dönüşüm projelerinin tasarlanması ve uygulanmasına yönelik farklı örnekleri değerlendirerek, kent yöneticileri ve plancıları için kentsel dönüşüm sürecinin kavranmasına yönelik pratik bir araç oluşturmak üzerine kurgulanmıştır. Makale iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm kentsel dönüşüm sürecini kapsam belirleme, planlama, finansman ve uygulama olmak üzere 4 aşama ile dünya örnekleri üzerinden tariflemektedir. Bu araştırmalar sonucunda kentsel dönüşüm sürecinde nasıl bir yol izlenebildiğine yönelik çıkarımlar oluşturulmuştur. İkinci bölümde ise ilk bölümde aktarılan aşamalar, Konya Kenti tarihi kent merkezi kentsel dönüşüm sürecinde ele alınarak deneyimler tartışılmıştır. Sonuç olarak, Konya kentsel dönüşüm deneyiminde kendine ait bir süreç oluşturduğu ve uygulama ve finansman aşamalarında eksikliklerin olduğu tespit edilmiş ve buna yönelik öneriler aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel dönüşüm süreci, planlama, finansman, uygulama, Konya

A key framework for urban regeneration process and Konya experience

Öz

Different urban regeneration processes have been designed to solve urban deterioration problems. Although the urban regeneration projects implemented by public sector in general constitute a majority, it is accepted that a more successful process can be experienced with the association of public and private sector in order to ensure the sustainability of urban regeneration efforts. The common of world examples are the efforts to make the urban areas renew, revitalize and become habitable areas that continue their cultural contexts. This paper was designed to provide a practical tool for urban managers and planners by evaluating different examples of urban regeneration projects’ design and implementation. The article consists of two parts. The first section describes the process of urban regeneration through four stages, including scope, planning, financing and implementation. In second part, the urban regeneration process of the historical city center of Konya was discussed by four stages. It has been determined that Konya constitutes its own process in urban transformation experience and there are deficiencies in implementation and financing stages and suggestions are provided for this.

Anahtar Kelimeler

Urban regeneration process, planning, financing, implementation, Konya

Kaynakça

• Couch, C., Urban renewal: Theory and practice, Macmillan International Higher Education, London, (1990).
• Chaline, C. and H. Coccossis, Guidelines for urban regeneration in the Mediterranean region, UNEP, Priority Actions Programma, Regional Activity Centre, Split, (2004).
• İlkme, M., Kentsel dönüşüm ve Bursa raporu, TMMOB Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi, (2008).
• Akkar, Z.M., Kentsel dönüșüm üzerine Batı’daki kavramlar, tanımlar, süreçler ve Türkiye, Planlama, 2, 29-38, (2006).
• Amado, M.P. vd., Regeneration of informal areas: An integrated approach, Cities, 58, 59-69, (2016).
• Donaldson, R. ve D. Du Plessis, The urban renewal programme as an area-based approach to renew townships: The experience from Khayelitsha's Central Business District, Cape Town, Habitat International, 39, 295-301, (2013).
• Lichfield, D., Organisation and management, in P. Roberts and H. Sykes, Urban regeneration, SAGE, London. p. 228-255, London, (2000).
• Roberts, P., The evolution, definition and purpose of urban regeneration, in P. Roberts and H. Sykes, Urban regeneration, SAGE, 9-36, London, (2000).
• Amirtahmasebi, R., vd., Regenerating Urban Land Regenerating Urban Land, Dünya Bankası, Washington, 3-86, (2016).
• https://urban-regeneration.worldbank.org/, (21.12.2018).
• Amirtahmasebi, R., vd., Shanghai: Regenerating a Historic Neighborhood through Commercial Development, in R. Amirtahmasebi, et al. Regenerating Urban Land Regenerating Urban Land, Dünya Bankası, Washington, 221-252, (2016).
• Adair, A., et al., The financing of urban regeneration. Land Use Policy, 17, 2, 147-156, (2000).
• Amirtahmasebi, R., vd., Johannesburg: Aligning Diverse Prophecies for Revitalizing a Declining Inner City, in R. Amirtahmasebi, et al. Regenerating Urban Land Regenerating Urban Land, Dünya Bankası, Washington, 385-420, (2016).
• Falco, E., Transferable development rights in regeneration schemes for historic city centres. Legislation in the Umbria Region, Italian Journal of Planning Practice, 2, 2, 4-14, (2014).
• Cameron, S., Gentrification, housing redifferentiation and urban regeneration:'going for growth'in Newcastle upon Tyne, Urban Studies, 40, 12, 2367-2382 (2003).
• Erdem, R. vd., Konya tarihi kent merkezi kentsel koruma ve dönüşüm strateji raporu, Konya Büyükşehir Belediyesi, (2016).
• Konya Büyükşehir Belediyesi, (2018).
• Yenice, M.S., Konya kentinin planlama tarihi ve mekansal gelişimi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28, 4, 343-350, (2012).
• Mengilli-Işıldak, F., Koruma Alanlarında imar hakları transferi ve ABD modeli, Kültür ve Turizm Bakanlığı Uzmanlık Tezi, (2012).
• Şehircilik şurası komisyon raporları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2017).
• Konya dış kale surları raporu, Konya Büyükşehir Belediyesi, (2015).
• Ekizer, D.E. vd., Asayiş ve trafik olaylarina ait bilgilerin mekânsal analizler ile değerlendirmesi- Konya örneği, TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, Antalya, (2011).
• Gül, M., Antalya kent merkezi kültür ve turizm gelişim bölgesinde yer alan sit alanları ve bu alanlarda Antalya Büyükşehir Belediyesince başlatılan çalışmalara ilişkin genel bir değerlendirme, Planlama, 4, 38, 121-145, (2006).