Türkiye’de 1992 Yılında Kurulan Devlet Üniversitelerinin Etkinlik Ölçümü: Veri Zarflama Analizi Uygulaması

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 21 - 40, 30.06.2021

İbrahim Harmankaya , Mehmet Pekmezci Ahmet Ergülen

Öz

Ülkemizde 1992 yılı Yükseköğretimin yapısının gelişimi açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. 1992 yılında ülkemizin her coğrafi bölgesinden; 1’i vakıf, 23’ü devlet üniversitesi olmak üzere 24 üniversite Yükseköğretim yapısı içerisinde yerini almıştır. Çalışmada Türkiye’de 1992 yılında 23 devlet üniversitesini ele alarak, aynı tarihte ancak farklı coğrafi bölgelerde, farklı şehirlerde kurulmuş bu üniversitelerimizin kullanmış oldukları girdi ve çıktı değerleriyle birbirlerine kıyasla ne derece etkin çalıştıkları veri zarflama analizi tekniği ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda sekiz üniversite etkin çıkmamıştır. Bu üniversitelerin göreceli etkinlik analizleri gerçekleştirilmiş hangi girdi ve çıktı değerleri bağlamında etkin olmadığı, etkin hale gelebilmek için izlenmesi gereken yollar ile ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Etkin ve mevcut etkinlik düzeyini koruyabilmek için atıl kapasite ortaya çıkmış, atıl kapasiteye ait değerlendirmeler yapılmış, artan-azalan-sabit getiri durumları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

veri zarflama analizi, etkinlik ölçümü, eğitim, üniversiteler

Efficiency Measurement Of State Universities Established In Turkey In Year 1992: Application Of Data Envelopment Analysis Method

Öz

In our country, 1992 has a very important position with regards to the development of the structure of Higher Education. In 1992, 24 universities including 1 foundation university and 23 public universities from each geographical region of our country were included in the structure of Higher Education. İn this study, considering the 23 public universities founded in 1992 in Turkey on the same date but in different geographic regions and different cities, it has been attempted to determine with data envelopment analysis method to what extent these universities worked efficiently compared to each other with the input and output vales they used. As a result of the study, eight university were no effective. This üniversities relative efficiency analysis of these universities have been performed and evaluations have been made regarding the ways in which they are not effective in terms of input and output values and the ways required to be efficient. Effective and unutilized capacity has emerged to protect the current level of efficiency, assessments pertaining to the unutilized capacity would be made, growing-decraisng-constant profits status was examined.

Anahtar Kelimeler

data envelopment analysis, event - effectiveness -measurement, education, üniversities

Kaynakça

• (2017). Ağustos 10, 2017 tarihinde Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi: https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Afyon Kocatepe Üniversitesi. (2016, Şubat). Afyon Kocatepe Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Afyon Kocatepe Üniversitesi: https://aku.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Akal, Z. (2011). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi. Ankara, Türkiye: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 473.
• Aydın Adnan Menderes Üniversitesi. (2016). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi: https://www.adu.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Bakırcı, F. (2006). Üretimde Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama. Ankara: Atlas Yayınları.
• Balıkesir Üniversitesi. (2016, Şubat). Balıkesir Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Balıkesir Üniversitesi: http://www.balikesir.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Baş, İ. M., & Artar, A. (1990). İşletmelerde Verimlilik Denetimi: Ölçme ve Değerlendirme Modelleri. Ankara, Türkiye: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları Yayın no: 435.
• Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi. (2016). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi: http://www.ibu.edu.tr/tr adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Büyükkılıç, D. (2004). Kâr Amacı Gütmeyen Örgütlerde Verimlilik. Ankara, Türkiye: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları Yayın No: 680.
• Coğrafya Harita. (2017, 05 22). Türkiye Coğrafi Bölgeler Haritası. www.cografyaharita.com: http://cografyaharita.com/haritalarim/4mturkiye_cografi_bolgeleri_haritasi.png adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. (2016, Mayıs 02). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Web Sayfası: https://www.comu.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Demirci, A. (2018). Teori ve Uygulamalarla Veri Zarflama Analizi. Ankara, Türkiye: Gazi Kitabevi.
• Dinçer, S. E. (2011). Stratejik Planlama ve Veri Zarflama Analizinde Etkinlik Ölçümü. İstanbul, Türkiye: Der Yayınları.
• Doğan, Z. (2010). 1992 Yılında Kurulan Devlet Üniversitelerinin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi İle Araştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Bolu, Türkiye.
• Erbaşı, A.(2008). Belediyelerde Kurumsal Performans Yönetimi. Konya, Türkiye: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gökgöz, F. (2009). Veri Zarflama Analizi ve Finans Alanına Uygulanması. Ankara, Türkiye: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 597.
• Gülcü, A., Tutar, H., & Yeşilyurt, C. (2004). Sağlık Sektöründe Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Göreceli Verimlilik Analizi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Halaç, O. (2001). Kantiatif Karar Verme Teknikleri. İstanbul, Türkiye: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Harran Üniversitesi. (2016, Şubat). Harran Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Harran Üniversitesi: https://www.harran.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi. (2016, Şubat). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi: http://www.mku.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• İşbilen Yücel, L. (2017). Veri Zarflama Analizi Frontier Analyst ve Windeap ile Portföy Etkinlik Ölçümü Örneği ve Çeşitli Uygulamalar. İstanbul, Türkiye: Der Kitabevi Yayınevi ve Dağıtım.
• Kafkas Üniversitesi. (2016, Şubat). Kafkas Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Kafkas Üniversitesi: https://www.kafkas.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Kahramanmaraş Sütçi İmam Üniversitesi. (2016, Şubat). Kahramanmaraş Sütçi İmam Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Kahramanmaraş Sütçi İmam Üniversitesi: http://www.ksu.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Karahan, A., & Özgür, E. (2011). Hastanalerde Performans Yönetim Sistemi ve Veri Zarflama Analizi. Ankara, Türkiye: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kecek, G. (2010). Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama Örneği. Ankara, Türkiye: Siyasal Yayın-Dağıtım.
• Kırıkkale Üniversitesi. (2016, Şubat). Kırıkkale Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Kırıkkale Üniversitesi: https://kku.edu.tr/Anasayfa adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Kocaeli Üniversitesi. (2016, Şubat). Kocaeli Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Kocaeli Üniversitesi: http://www.kocaeli.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Kutlar, A., & Bakırcı, F. (2018). Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama DEA-Solver Win4DEAP Malmquist Endeksi . Ankara, Türkiye: Orion Kitabevi.
• Kütahya Dumlupınar Üniversitesi. (2016, Mayıs). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Web Sayfası: http://www.dumlupinar.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Manisa Celal Bayar Üniversitesi. (2016, Şubat). Manisa Celal Bayar Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Manisa Celal Bayar Üniversitesi: https://www.mcbu.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Mersin Üniversitesi. (2016, Şubat). Mersin Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Mersin Üniversitesi: http://www.mersin.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. (2016, Şubat). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi: http://www.mersin.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi. (2016, Şubat). Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi: http://www.ohu.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü University Ranking by Academic Performance . (2016, Ağustos). Tüm Üniversitelerin Genel Puan Tablosu. University Ranking by Academic Performance : http://tr.urapcenter.org/2016/2016_t9.php adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Özden, Ü. H. (2008). Veri Zarflama Analizi (VZA) İle Türkiye'deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167-185.
• Paksoy, S. (2017). Çok Kriterli Karar Vermede Güncel Yaklaşımlar. Adana, Türkiye: Karahan Kitabevi.
• Pamukkale Üniversitesi. (2016, Şubat). Pamukkale Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Pamukkale Üniversitesi: http://www.pau.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Sakarya Üniversitesi. (2016, Şubat). Sakarya Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Sakarya Üniversitesi: http://www.sakarya.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Savaş, F. (2015). Veri Zarflama Analizi. B. F. Yıldırım, & E. Önder içinde, Operasyonel, Yönetsel, ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (s. 201-227). Bursa, Türkiye: Dora Basım Yayın Dağıtım.
• Süleyman Demirel Üniversitesi. (2016, Şubat). Süleyman Demirel Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Süleyman Demirel Üniversitesi: https://w3.sdu.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi. (2016, Şubat). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi: https://www.gop.edu.tr/Default.aspx?d=tr-TR adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)
• Ulucan, A. (2000). İSO 500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları İle Değerlendirmeler. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 57(2), 185-202.
• Uzgören, E., & Şahin, G. (2013). Dumlupınar Üniversitesi Meslek Yüksekokulları'nın Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçümü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(18), 91-110.
• Yavuz, İ. (2001). Sağlık Sektöründe Etkinlik Ölçümü (Veri Zarflama Analizine Dayalı Bir Uygulama). Ankara, Türkiye: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 654.
• Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi. (2016). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi 2015 Yılı İdare Faaliyet Raporu. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi: https://w3.beun.edu.tr/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 22.05.2017)