Döviz Kuru ve Enflasyonun Hisse Senedi Getirisi Üzerindeki Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 15 - 24, 27.06.2024

Mehmet Coşkuner , Ali Özer

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de döviz kuru ve enflasyonun hisse senedi getirisi üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır. Bu kapsamda 2010:1- 2021:12 zaman dilimine ait aylık veriler kullanılmıştır. Çalışmada zaman serileri analizleri kullanılarak döviz fiyat hareketleri, tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) ve Bist100 endeksi değişkenleri analiz edilmiştir. Değişkenler arasında uzun dönemde ilişki olup olmadığına bakmak için Johensen Eş Bütünleşme testi yapılmıştır. Yapılan test sonucunda değişkenler arsında dört ilişki olduğu tespit edilmiştir. Eş bütünleşme testinden sonra Bist 100 etkileyen etmenleri tespit etmek için Granger Nedensellik analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda ise Bist 100 ile Dolar kuru arasında ve Bist 100 ile Enflasyon arasında nedensellik tespit edilmiştir. Nedensellik analizinden sonra Bist 100 etkileyen değişkenleri tespit etmek için EKK testi yapılmıştır. Analiz sonucunda ise doların Bist100 üzerinde %1 düzeyde anlamlı etkililiğe ve enflasyonun Bist100 üzerinde %10 anlamlılık düzeyinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar altında yapılan çalışmanın literatüre katkı sağlaması açısından önem kazanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru, Enflasyon, Hisse Senedi Getirisi

The Effect of Exchange Rate and Inflation on Stock Returns

Öz

The aim of this study is to investigate the effects of exchange rate and inflation on stock returns in Turkey. In this context, monthly data belonging to the time period 2010:1- 2021:12 were used. In the study, currency price movements, consumer price index (CPI) and Bist100 index variables were analyzed by using time series analysis. The Johensen Co-Integration test was conducted to see if there is a long-term relationship between the variables. As a result of the test, it was determined that there were four relationships between the variables. After the cointegration test, Granger Causality analysis was performed to determine the factors affecting the Bist 100. As a result of the analysis, causality was determined between Bist 100 and Dollar rate and between Bist 100 and Inflation. After the causality analysis, the EKK test was performed to determine the variables affecting the Bist 100. As a result of the analysis, it has been determined that the dollar has a significant effect of 1% on Bist100 and inflation has a significant effect of 10% on Bist100. The study carried out under these results gains importance in terms of contributing to the literature.

Anahtar Kelimeler

Exchange Rate, Stock Return, Inflation

Kaynakça

• Aggarwal, R. (1981). “Exchange Rates and Stock Prices: A Study of U.S. Capital Market under Floating Exchange Rates”, Akron Business and Economic Review, 7-12
• Akdağ, S., & YILDIRIM, H. (2019). Dolar kuru ile seçilmiş bist sektör endeksleri arasindaki ilişki: Asimetrik nedensellik analizi. Akademik Hassasiyetler, 6(12), 409-425.
• Attari, M. I. J. and Safdar, L. (2013). The relationship between macroeconomic volatility and the stock market volatility: Empirical evidence from Pakistan. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), 7(2), 309-320. Retrieved from https://www.econstor.eu/
• Ayvaz, Ö. (2006). Döviz Kuru ve Hisse Senetleri Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 1-14.
• Belen, M., & Karamelikli, H. (2016). Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: ARDL Yaklaşımı. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1). ss.34-42.
• Berument, H. (2002). Döviz Kuru Hareketleri Ve Enflasyon Dinamiği: Türkiye Örneği. Bilkent Üniversitesi Yayınları.
• Boudoukh, J. and Richardson, M. (1993). “Stock Returns and Inflation: A Long-horizon Perspective”, American Economic Review, (83), 1346-1355.
• Choudhry Taufiq (2001). “Inflation and Rates of Return on Stocks: Evidence from High Inflation Countries”, Journal of International Finance Markets, Institutions and Money, (11), 75–96.
• Crosby Mark, (2001). “Stocks Returns and Inflation”, Australian Economic Papers, Blackwell Publishing, Vol: 40 (2), June 2001, pp: 156–165.
• DURMU, Ö. Ü. S., YILMAZ, Ö. G. T., & Dilek ġAHĠN, Ö. Ü. MAKRO EKONOMĠK GÖSTERGELERĠN ENDEKS GETĠRĠLERĠ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠSĠ: BĠST ÖRNEĞĠ.
• Erdoğan, S. (2019). Futbol kulüplerinin transfer açıklamalarının hisse senedi getirisine etkisinin ölçülmesi: Borsa İstanbulda bir uygulama (Master's thesis, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Evbayiro-Osagie, E. I. ve Emeni, F. K. (2015). “Inflatıon Rates, Financial Openness, Exchange Rates andStock Market Returns Volatility In Nigeria.” Ican Journal Of Accounting & Finance, 4(1), 125-140.
• Fama, E. 1965. Behavioral of stock market prices. The Journal of Business 38(1): 34-105.
• Fama, E. 1970. Efficient Capital Markets: A Review Of Theory and Empirical Work. Journal of Finance 25: 383-417.
• Fama, E. F. (1981). Stock returns, real activity, inflation, and money. The American economic review, 71(4), 545-565. Retrieved from https://www.jstor.org/
• Firth Michael (1979). “The Relationship Between Stock Market Returns and Rates of Inflation”, The Journal of Finance, 34(3), 743-749.
• Galagher L. A. and Taylor, M. P. (2002). “The Stock Return-Inflation Puzzle Revisited”, Economics Letters, 75(2). 147–156.
• Hatemi-J, A. and Irandoust, M. (2002). “On the Causality between Exchange Rates and Stock Prices: A Note”, Bulletin of Economic Research, 54(2), 197-203.
• HEALY, Paul M. ve PALEPU, Krishna G. (1993), “The Effects Of Firms’ Financial Disclosure Strategies on Stock Prices”, American Accounting Association Accounting Horizons, 7 (1), 1-11.
• Horasan, M. (2008). “Enflasyonun Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: İMKB 100 Endeksi Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 427-435.
• ILGIN, K. S., & SARI, S. S. (2020). Döviz Kuru, Faiz Oranı ve Enflasyon İle BİST Tüm ve BİST Sektörel Endeksler Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 5(3), 485-510.
• KILIÇ, R., & DİLBER, C. (2017). Türkiye’deki Enflasyon ve Dolar Kuru Volatilitesinin BİST-100 Endeksi Oynaklığı Üzerindeki Etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 164-174.
• KILIÇ, R., & DİLBER, C. (2017). Türkiye’deki Enflasyon ve Dolar Kuru Volatilitesinin BİST-100 Endeksi Oynaklığı Üzerindeki Etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 164-174.
• Nelson, Charles R. (1976). “Inflation and Rates of Return on Common Stocks”, The Journal of Finance, 31(2), 471-483.
• Obben, J., Pech, A., & Shakur, S. (2006). Analysis of the relationship between the share market performance and exchange rates in New Zealand: A cointegrating VAR approach. New Zealand Economic Papers, 40(2), 147- 180.
• Okka, Osman (2009). Analitik Finansal Yönetim: Teori ve Problemler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ozair, Amber (2006). “Causality Between Stock Prices and Exchange Rates: A Case of The United States”, Master of Science Thesis, Florida Atlantic University, Florida.
• Schmukler, S. L., Zoido, P. ve Halac, M. (2003). Financial Globalization, Crises, and Contagion. Globalization World Bank Policy Research Report.
• Sharma, G. D. and Mahendru, M. (2010). Impact of macro-economic variables on stock prices in India. Global Journal of Management and Business Research, 10(7), 1-18. Retrieved from https://papers.ssrn.com/
• Soyaslan, E. (2019). Döviz kuru ile BIST turizm endeksi arasındaki ilişkinin analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12, 772-793.
• Tekin, B., & Hatipoğlu, M. (2017). The effects of VIX index, exchange rate & oil prices on the BIST 100 Index: A quantile regression approach. Tekin, B, Hatipoğlu, M.(2017). The Effects of VIX Index, Exchange Rate & Oil Prices on the BIST, 100, 627-634.
• Tevfik, Arman T. ve G. Tevfik (1996). Menkul Değer Yatırımlarına Giriş. İstanbul: Ekonomik Araştırmalar Merkezi Yayınlar
• Tian, G. G., & Ma, S. (2010). The relationship between stock returns and the foreign exchange rate: The ARDL approach. Journal of the Asia Pacific Economy, 15(4), 490-508.
• Tuna, İ. (2019). Altın Fiyatları, Döviz Kuru ve Faiz Oranlarının BIST Bankacılık Endeksine (XBANK) Etkisi. Finans Sempozyumu. Antalya. Unro Lee, “ A Test of the Proxy-Effect Hypothesis: Evidence from the Pasific Basin Countries”, Quarterly Journal of Business and Economies, Vol:37, June 22 1998, pp:1–6. Yamana, S., & Korkmazb, T. (2020). Döviz Kurları ile BİST Turizm Endeksi Getirileri Arasındaki Volatilite Yayılım Etkisinin Belirlenmesi1. Business and Economics Research Journal, 11(3), 681-702.
• YILDIRIM, S., Serdar, Ö. G. E. L., & ALHAJRABEE, O. Enflasyon ve Faiz Oranlarının Hisse Senedi Getirilerine Etkisinin Araştırılması: BİST Mali Endeksi Üzerinde Ampirik Uygulama. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17), 185-191.
• Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2012). Döviz Kuru ve Enflasyonun Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkisi. (Turkish). Ekev Academic Review, 16(51), 393-410.