OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA GÖREVDE YÜKSELME MAKALELERİNE BİR ÖRNEK

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 4, 33 - 50, 30.12.2016

İsmail Bayer Necattin Hanay

Öz

Osmanlı İmparatorluğunda şeyhülislama sunulan makale formatındaki kısa risaleler görevde

yükselme kabilinden olan bazı atamalarda önemli bir rol oynamaktaydı. Elinizdeki çalışma

Hafız Mehmed Emin Efendi’nin bu amaçla Şeyhülislam Abdullah Efendi’ye sunduğu Ta‘lika

‘alâ itiraz-ı Kemal Paşazâde ‘alâ’l-Beyzâvî fî tefsîri âyetin min sûreti’l-A‘raf adlı ismiyle kayıtlı

risalesinin neşrini ve esere dair kısa bir incelemeyi içermektedir. Mezkûr risale, günümüzdeki

akademik kariyer için gerekli olan makalelerin Osmanlı İmparatorluğundaki karşılığına

denk geldiği için yapılacak karşılaştırmalar hakkında okuyuculara belli bir fikir verecektir.

Tefsire dair iki tespitin yapıldığı eser, dini metinlerdeki görüşlerin dikkatle okunmasının

gereğini bir kez daha gözler önüne sermektedir

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Mehmed Efendi

Kaynakça

• el-Mushafü’ş-Şerîf el-mensûb ilâ Usmân b. Affân, thk. Tayyar Altıkulaç, IRCICA, İstanbul 2007. Âlûsî, Ebu’l-Fadl Şihâbuddîn es-Seyyid Mahmûd el-Bağdâdî, Rûhu’l-Meânî, IXXX, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût, ts. Bayer, İsmail, “Tefsir Hatimelerinde Tefsir ve Müfessir”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25(2016/2), ss.155-163. Beydâvî, Abdullâh b. Umar eş-Şîrâzî eş-Şâfîî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, (Mecmau’t-Tefâsîr) içinde, I-VI, Çağrı Yayınları. Ebû Amr Osmân b. Saîd, el-Mukni’ fî Resmi Mesâhifi’l-Emsâr, thk. M. Es-Sâdık Kamhâvî, Mektebetu’l-Kulliyyâti’l-Ezheriyye, Kahire. Hamevî, Yâkût, Mu’cemu’l-udebâ irşâdü’l-erîb ilâ ma’rifeti’l-edîb, thk. İhsân Abbâs, I-VIII, Beyrût: Dâru’l-Ğarb el-İslâmî, 1993. İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, I-XXX, ed-Dâru’t-Tûnusiyye li’n-Neşr, Tûnus, 1984. Mushafu’l-İmâm (Taşkent Mushafı). Seâlibî, Abdurrahmân b. Muhammed b. Mahlûf el-Mâlikî, el-Cevâhiru’l-Hisân fî Tefsîri’l-Kur’ân I-V, thk. Alî Muhammed, Âdil Ahmed, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1. Baskı, Beyrût,1997. Seâlibî, Abdurrahmân b. Muhammed b. Mahlûf el-Mâlikî, el-Cevâhiru’l-Hisân fî Tefsîri’l-Kur’ân I-V, thk. Alî Muhammed, Âdil Ahmed, Dâruİhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1. Baskı, Beyrût,1997. Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed, Fethu’l-Kadîr, I-V, thk. Abdurrahmân Umeyra, Dâru’l-Vefâ, ts. Zemahşerî, el-Keşşâf an Hakâik-i Gavâmidi’t-Tenzîli ve Uyûni’l-Ekâvîli fî Vucûhi’t- Te’vîl, I-VI, thk. Âdil Ahmed, Ali Muhammed, Mektebetu’l-Ubeykân, 1. Baskı, er-Riyâd, 1998. Zemahşerî, el-Keşşâf an Hakâik-i Gavâmidi’t-Tenz