HZ. PEYGAMBER’İN BİR ŞİKÂYETİ: KUR’ÂN’IN MEHCÛR BIRAKILMASI

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 71 - 94, 30.06.2017

Numan Çakır

Öz

Allahu Teâlâ, Kur’ân’ı okunup anlaşılması, tefekkür edilip öğüt alınması ve yaşanması

için göndermiştir. Müslümanlar, Kur’ân’ın nazil olmaya başladığı ilk zamanlardan

itibaren onu okuyup anlayarak emir ve tavsiyelerini yerine getirmeye gayret

ederken; inkârcılar ona muhalefet edip karşı çıkmışlardır. Kur’ân’a muhalefet

edenlerin başında Kureyş müşrikleri gelmektedir. Furkân Suresi’nin 30. âyetinde

Hz. Peygamber’in kavminin Kur’ân’ı mehcûr/terk edilmiş bırakmasını Allah’a

şikâyet etmesi anlatılmaktadır. Bu ayetle ilgili cevaplandırılması gereken birçok

soru vardır. Mesela Hz. Peygamber bu şikâyeti ne zaman yapmıştır? Kur’ân’ın

mehcûr bırakılması ne demektir? Kur’ân’ı mehcûr bırakan sadece Kureyş müşrikleri

midir? Bu gün Müslümanlar da Kur’ân’ı mehcûr bırakmışlar mıdır? Bu makalede

bu ve benzeri sorulara cevap vereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân’ı terk etme, uzaklaşma

Kaynakça

• Âlûsî, Ebu’l‐Fadl Şihâbüddîn Seyyid Mahmûd, Rûhu’l-meânî, Beyrût: Dâru İhyâi’t‐Türâsi’l‐Arabî, ts. Beğavî, Hüseyin b. Mesud, Meâlimü’t-tenzîl, Riyad: Daru Taybe, 1998. Beydâvî, Nasıruddin Ebu’l‐Hayr Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envâru’t- tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, Beyrût: Dâru İhyâi’t‐Türâsi’l‐Arabî, ts. Dâmeğânî, Hüseyin b. Muhammed, Kâmûsu’l-Kur’ân, Beyrût: Dâru’lİlm li’l‐Melâyin, 1983. Demir, Ömer, “Salih Amelin Düşünsel Arka Planı Olarak Ayet Okuryazarlığı”, Ekev Dergisi, yıl: 17, sayı: 56 (Yaz 2013), s. 69‐82. Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf Endülüsî, el-Bahru’l-muhît, tahk: Adil Ahmed Abdulmevcud, Ali Muhammed Muavvaz, Beyrût: Dâru’l‐Kütübi’l‐ İlmiyye, 1993. Ebu’s‐Suûd b. Muhammed İmadî Hanefî, İrşâdu’l-akli’s-selîm, tahk: Abdulkadir Ahmed Ata, Riyad: Mektebetür‐Riyadi’l‐Hadise, ts. Ebu Ubeyde Mamer b. Müsenna Teymî, Mecâzu’l-Kur’ân, Kâhire: Mektebetü’l‐ Hancî, ts. Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, yy.: Eser Neşriyat, ts. Esed, Muhammed, The Mesaj of the Qur’an, İstanbul: İşaret Yayıncılık, 2006. Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehzîbu’l-lüğa, Kâhire: Dâru’l‐ Mısrıyye, ts. Ferâhîdî, Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-Ayn, tahk: Abdulhamîd Hindavî, Beyrût: Dâru’l‐Kütübi’l‐İlmiyye, 2003. Ferrâ, Ebu Zekeriyya Yahya b. Ziyad, Meâni’l-Kur’ân, Beyrût: Alemü’l‐ Kütüb, 3. bs., 1983. 92 Yrd. Doç. Dr. Numan ÇAKIR Karaman, Hayrettin, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadrettin Gümüş, Kur’ân Yolu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2006. İbn Âşûr, Muhammed Tahir, Tefsîru’t-tahrîr ve’t-tenvîr, Tunus: Dâru’t‐ Tûnusiyye li’n‐Neşr, 1984. İbn Atıyye, Kadı Ebû Muhammed Abdulhak b. Ğalib Endülüsî, el-Muharreru’l- vecîz fi tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz, tahk: Abdusselam Abdüşşafi Muhammed, Beyrût: Dâru’l‐Kütübi’l‐İlmiyye, 2001. İbnü’l‐Cevzî, Ebu’l‐Ferec Cemalüddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Zâdu’l-mesîr, Beyrût: el‐Mektebü’l‐İslâmî, 3. bs., 1984. İbn Ebu Hatim Râzî, Abdurrahman b. Muhammed b. İdris, Tefsîru’l- Kur’âni’l-Azîm, tahk: Es’ad Muhammed Tayyib, Mekke: Mektebetü Nizar Mustafa el‐Baz, 1997. İbn Faris, Ebu’l‐Hüseyin Ahmed, Mu‘cemu mekâyîsi’l-lüğa, tahk: Abdusselam Muhammed Hârûn, yy.: Dâru’l‐Fikr, 1979. İbn Kayyim Cevziyye, Ebû Abdullah Muhammed b. Ebubekr b. Eyyub, el-Fevâid, tahk: Muhammed Üzeyr Şems, yy.: Daru Alemi’l‐Fevâid, ts. İbn Kesîr, Ebu’l‐Fida İsmail b. Amr, Tefsîru’l-Kur’ân’i’l-Azîm, tahk: Sami b. Muhammed es‐Selame, Riyad: Dâru’t‐Tayyibe, 2. bs., 1999. İbn Manzûr, Ebu’l‐Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem, Lisânu’l- Arab, tahk: Âmir Ahmed Haydar, Beyrût: Dâru Sadır, ts. Kâsımî, Muhammed Cemaleddin, Mehâsinü’t-te’vîl, tahk: Muhammed Fuad Abdulbaki, Kâhire: Dâru İhyai’l‐Kütübi’l‐Arabiyye, 1957. Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebubekir, el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân, tahk: A. b. Abdulmuhsin Türkî, Beyrût: Müessesetü’r‐Risâle, 2006. Kuşeyrî, Ebu’l‐Kasım Abdulkerim b. Hevazin, Letâifu’l-işârât, Beyrût: Dâru’l‐Kütübi’l‐İlmiyye, 2. bs., 2007. Mevdûdî, Ebû’l‐A’la, Tefhîmu’l-Kur’ân, çev: Muhammed Han Kayani v.dğr., İstanbul: İnsan Yay., ts. Meydânî, Abdurrahman Hasan Habenneke, Meâricu’t-tefekkür ve dekâiku’t- tedebbür, Dımaşk: Dâru’l‐Kalem, 2000. Muhammed Hasan Hasan Cebel, el-Mucemu’l-iştikaki’l-muassal li elfâzi’l- Kur’âni’l-Kerîm, Kahire: Mektebetü’l‐Âdâb, 2010. Mukatil b. Süleyman, Tefsîru Mukatil b. Süleyman, tahk: Abdullah Mahmûd Şehhate, Beyrût: Dâru İhyâi’t‐Türâsi’l‐Arabî, 2002. HZ. PEYGAMBER’İN BİR ŞİKÂYETİ: KUR’ÂN’IN MEHCÛR BIRAKILMASI 93 Mütercim Asım Efendi, Kamus Tercümesi, İstanbul: Matbaatu’l‐Osmaniye, 1878. Nâsırî, Muhammed Mekkî, et-Teysîr fi ehâdîsi’t-tefsîr, Beyrût: Dâru Garbi’l‐İslâmî, 1985. Nesefî, Ebu’l‐Berekat Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, Medâriku’t-tenzîl, tahk: Yusuf Ali Bedevî, Beyrût: Dâru Kelimi’t‐Tayyib, 1998. Nîsâbûrî, Nizameddin Hasan b. Muhammed b. Hüseyn, Ğarâibu’l-Kur’ân ve regâibu’l-Furkân, tahk: Şeyh Zekeriyya Umeyra, Beyrût: Dâru’l‐Kütübi’lİlmiyye, 1996. Râgıb el‐İsfahânî, Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal, Müfredâtu elfâzi’l- Kur’ân, tahk: Safvan Adnan Davudî, Dımaşk: Dâru’l‐Kalem, 2002. Râzî, Muhammed b. Ebî Bekir b. Abdulkadir, Muhtâru’s-sıhâh, Beyrût: Mektebetü Lübnan, 1986. Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer b. Hüseyin Taberistanî, et-Tefsiru’l- kebîr, Beyrût: Dâru’l‐Fikr, 1981. Saîd Havvâ, el-Esâs fi’t-tefsîr, Kâhire: Dâru’s‐Selâm, 1985. Sa’lebî, Ebû İshak Ahmed, el-Keşf ve’l-beyân, tahk: Ebû Muhammed b. Âşûr, Beyrût: Dâru İhyai’t‐Türâsi’l‐Arabî, 2002. Semerkandî, Ebu’l‐Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim, Bahru’l- ulûm, tahk: Ali Muhammed Muavviz, Adil Ahmed Abdulmevcud, Zekeriyya Abdulmecid en‐Nevtî, Beyrût: Dâru’l‐Kütübi’l‐İlmiyye, 1993. Seyyid Kutub, Fî zılâli’l-Kur’ân, Kâhire: Dâru’ş‐Şurûk, 32. bs., 2003. Suyûtî, Abdurrahman Celaleddin, ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîri’l-me’sûr, tahk: Abdussened Hasan Yemame, Kâhire: Merkezu Hicr, 2003. Şa‘râvî, Muhammed Mütevellî, Tefsîru’ş-Şa’ravî, yy.: Dâru Ahbari’l‐Yevm, 1991. Şehhâte, Abdullah Mahmûd, Ehdâfu külli sûre ve makâsıduhâ fi’l- Kur’âni’l-Kerîm, yy.: Hey’etu’l‐Mısrıyyetü’l‐Amme li’l‐Kitab, 1976. Şınkıtî, Muhammed Emin b. Muhammed Muhtâr Cekenî, Advâu’l-beyân fi idahi’l-Kur’ân bi’l-Kur’ân, yy.: Dâru’l‐Âlemi’l‐Fevâid, ts. Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, tahk: Abdullah b. Abdülmuhsin Türkî, Kâhire: Dâru Hicr, 2001. Vâhidî, Ebu’l‐Hasan Ali b. Ahmed, Tefsîru’l-basît, tahk: Süleyman b. İbrahim Husayn, Riyad: Camiatu İmam Muhammed b. Suud İslamiyye, 1994. 94 Yrd. Doç. Dr. Numan ÇAKIR Zeccâc, Ebu İshak İbrahim b. Serî, Meâni’l-Kur’ân ve i’rabuhu, tahk: Abdülcelîl Abduh Şelebî, Beyrût: Alemü’l‐Kütüb, 1988. Zemahşerî, Ebu’l‐Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf, Beyrût: Dâru’l‐Kütübi’l‐İlmiyye, 2003.