Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Dergimizin amacı; İlahiyat alanında ulusal ve uluslararası niteliğe sahip özgün akademik araştırmaları, makale, çeviri makale, kitap kritiği (review) vb. çalışmaları yayımlayarak ilahiyat alanında ilmi müktesebatı geliştirmeye yardımcı olmaktır. Üretilen bilginin yaygınlaşmasını ve herkesin bu bilgiye ulaşılabilmesini hedefleyen dergimiz ücretsiz açık erişime sahiptir. 

Mecmuamız ilahiyat ve sosyal bilimler alanında özgün makale, tercüme ve kitap tanıtımlarına yer vermektedir. 

Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşımasını beklenmektedir.

Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır (Bk. COPE Yönerge Türkçe).

Hakemli dergide bir makalenin yayımlanması uyumlu ve saygı duyulan bilgi ağının gelişmesinde gerekli bir temel yapı taşıdır. Bu, yazarların ve onları destekleyen enstitülerinin çalışmalarının kalitesinin doğrudan yansımasıdır. Hakemli makaleler bilimsel metotları destekler ve şekillendirir. Bu yüzden beklenen etik davranışların standartlarında anlaşmaya varmak yayımlama ile ilgili tüm taraflar, yazar, dergi editörü, hakem ve yayımcı kuruluşlar için önemlidir:

1. Yazarlık

· Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır.

· İntihal ve sahte veriye yer verilmemelidir.

· Aynı araştırmanın birden fazla dergide yayımlanmasına teşebbüs edilmemeli, bilim araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.

Bilim araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

a) İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,

b) Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,

c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,

ç) Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,

d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,

e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dahil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dahil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dahil ettirmek,

f) Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekanları, imkanları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 8).

2. Yazarın Sorumlulukları

· Tüm yazarlar önemli oranda araştırmaya katkıda bulunmalıdır.

· Makaledeki tüm verilerin gerçek ve özgün olduğu beyanı gerekir.

· Tüm yazarlar geri çekmeyi ve hataların düzeltilmesini sağlamak zorundadır.

· Arap dilinde yazılan makaleler, Arapça bir kaynakçaya sahip olacaktır. Ayrıca bu Arapça kaynakçanın Latinize edilip ikinci bir kaynakça oluşturulması zorunludur.

3. Hakemlerin Sorumlulukları

1. Editöryanın göndereceği hakem değerlendirme formunda istenen hususlar yerine getirildiği takdirde hakemlere makale değerlendirme ücreti ödenebilir.

2. Değerlendirme formunda hakemlerin uyması gereken temel iki prensip söz konusudur.

a. Hakem raporundaki istenen maddelere olumlu veya olumsuz cevap vermesi halinde her ikisini de gerekçeli bir şekilde sunmak durumundadır.

b. Olumsuz veya düzeltme istediği durumda mutlaka “alternatif öneriler” sunmak mecburiyetindedir.

3. Hakem, dosya eline ulaştığında acilen dosyanın sağlıklı bir şekilde eline ulaştığını editöryaya bildirmelidir.

4. Hakem, çalışma için öngörülen değerlendirme süresini ve çalışmanın konusunun kendisine uygunluğunu göz önünde bulundurarak editöre çalışmayı değerlendirip değerlendiremeyeceği bilgisini azami bir hafta içinde vermelidir.

5. Bir çalışmanın değerlendirmesi için hakemlere 30 günlük süre verilmektedir. Yazarın hak kaybına uğramaması için hakem, değerlendirme için ek süre isteyemez. Bu süre içerisinde değerlendirme raporunu göndermeyen hakeme ücret ödenmez.

6. Eğer hakem değişik sebeplerden (yazar, kurum, finansör vs.) dolayı adil davranamayacağını düşünürse çalışmayı değerlendiremeyeceğini azami bir hafta içerisinde editöre bildirmelidir.

7. Hakem değerlendirmelerinin eleştirel ve yansız olması beklenmektedir.

8. Hakemlerden sadece metin merkezli bir değerlendirme yapmaları, yazarın/yazarların yetersizlikleri ile ilgili ifadelerden kaçınmaları, şahsiyetlerini zedeleyecek ifadelerden uzak durmaları gerekmektedir.

9. Hakemden sadece değerlendirme kriterlerine evet veya hayır şeklinde cevap vermemesi, olumsuz görüşlerini detaylandırması, gerekçelerini belirtmesi beklenmektedir.

10. Ayrıca editör şu durumlardaki hakemlere de mümkün olduğunca değerlendirme göndermemektedir:

· Yazarın/yazarların daha önce ortak çalışma yayınladığı hakemlere,

· Yazarın/yazarların çalışmalarının ön okumalarında yardımcı olmuş hakemlere,

· Yazarın/yazarların daha önceden sorunu olduğu bilinen hakemlere,

· Çalışmanın yayınlanmasından finansal fayda sağlayacak hakemlere,

· Yazar ile aynı kurumda çalışan (aynı bölümde) hakemlere.

11. İki hakem raporunun bazı noktaları birbiriyle çelişebilir. Bu durumda editör hakemlerle görüşmek suretiyle çözüm üretir.

4. Editöryal Sorumluluklar

· Editörler bir makaleyi kabul etmek ya da reddetmek için tüm sorumluluğa ve yetkiye sahiptir.

· Editörler kabul ettiği ya da reddettiği makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.

· Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.

· Hata bulunduğu zaman düzeltmenin yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.

· Hakemlerin ismini saklı tutmalıdır.

Hakemlik süreci bilimsel yayımlamanın başarısının merkezinde bulunmaktadır. Hakemlik sürecinin korunması ve iyileştirilmesi taahhüdümüzün bir parçasıdır Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin bilim camiasına yayıncılık etiği ile ilgili her durumda yardım etme zorunluluğu vardır.

Okuyucu Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’n de yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiğinde ya da editoryal içerik ile ilgili herhangi bir şikayeti (intihal, yinelenen makaleler vb.) olduğu zaman ilafdergi@bayburt.edu.tr adresine mail atarak şikayette bulunabilir. Şikayetler gelişmemiz için fırsat sağlayacağından şikayetleri memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yapmayı amaçlarız.

5. İntihali Ortaya Çıkarma

Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nde yayınlanmak üzere gönderilen makaleler, en az iki hakem tarafından çift taraflı kör hakemlik değerlendirmesine tabi tutulur. Ayrıca intihal tespitinde kullanılan özel bir program aracılığıyla makalelerin daha önce yayımlanmamış olduğu ve intihal içermediği teyit edilir.