Öz
Ahmed Ziyâüddîn Gümüşhânevî’nin (ö. 1893) Doğu Karadeniz Bölgesi’ne bırakmış olduğu en büyük ilim hazineleri arasında yer alan dört adet kütüphaneden bir tanesi Bayburt iline vakfedilmiş kütüphanedir. Diğer üçünün kurulmuş olduğu Of, Rize ve İstanbul kütüphanelerinin akıbetinde olduğu gibi, Bayburt’ta kurdurmuş olduğu ve vakfiyelerde hakkında bilgi bulunan kütüphanesinden günümüzde, bizlerin eline çok fazla eser ulaşmamıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar’ın doğu bölgelerini işgali esnasında bugün Gürcistan’ın başkenti olan Tiflis bölgesine kaçırılmış olduğu, dönemin doğu orduları komutanı Kâzım Karabekir Paşa’ya Ferşad Efendi (ö. 1929) tarafından yazılan bir name ile kayıtlanmıştır. Bu bilgi dışında çok fazla bilgiye sahip olunmayan kütüphanede mevcut olan eserlerin tefsir ilmiyle alakalı olanları bu makale ile ilk kez gün yüzüne çıkarılmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abay, Muhammed. “Osmanlı Döneminde Yazılan Tefsir ile İlgili Eserler Bibliyografyası”. Divan Dergisi 1 (1999), 249-303.
- Akpınar, Ali. “Tefsîru’l-Celâleyn”. 40/294-295. İstanbul: İSAM Yayınları, 2011.
- Algar, Hamid. “Hâlidiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/295-296. İstanbul: İSAM Yayınları, 1997.
- Algar, Hamid. “Nakşibendiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/335-342. İstanbul: İSAM Yayınları, 2006.
- Alikılıç, Dündar. “Ahmed Ziyâüddîn Gümüşhânevî’nin Kurduğu Kütüphaneler ve Bu Kütüphanelere Bağışladığı Kitaplar”. Gümüşhane Tarihi. 371-385. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2016.
- Arpa, Recep. “Tibyân Tefsiri”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/127-128. İstanbul: İSAM Yayınları, 2012.
- Aslan, Ahmet. “Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevî Tekkesi’nin Dünü ve Bugünü”. 905-910. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2013.
- Baş, Erdoğan. “Şeyhzâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/97-98. İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.
- Çetin, Abdurrahman. “Vâhidî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/438-439. İstanbul: İSAM Yayınları, 2012.
- Gündüz, İrfan. “Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/276-277. İstanbul: İSAM Yayınları, 1996.
- Gündüz, İrfan. “Ahmed Ziyâuddîn Gümüşhânevî’nin hayatı, eserleri ve tesirleri”. 17-49. İstanbul: Seha Yayınları, 1992.
- Gündüz, İrfan. Gümüşhânevî Ahmed Ziyâüddîn (k.s.) hayatı-eserleri-tarikat anlayışı ve halidiyye tarikatı. İstanbul: Seha Yayınları, 1984.
- Hammâmî, Ebü’l-Hasan Ali b. İsmail. Tefsîru Yâsîn li Hammâmî. thk. Mehmed Hayri el-Üsküdarî. İstanbul: Maarif Nezareti, 1901.
- İpşirli, Mehmet. “Avârız Vakfı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4/109. İstanbul: İSAM Yayınları, 1991.
- Karaismailoğlu, Adnan. “Hüseyin Vâiz-i Kâşifî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/16-18. İstanbul: İSAM Yayınları, 1999.
- Kılıçaslan, Mehmet. “Tefsîru ve’d-Duhâ li’l-Hammâmî Adlı Eseri Bağlamında Muhammed Tevfîk Bosnevî’nin Tefsir Metodu”. Tasavvur Dergisi 8/1 (2022), 185-214.
- Koca, Ferhat. “Molla Hüsrev”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/254-252. Ankara: İSAM Yayınları, 2020.
- Mustafa Fevzi. Hediyyetü’l-Halidîn fî Menâkıb-ı Kutbü’l-Ârifîn Mevlana Ahmed Ziyaüddin b. Mustafa el-Gümüşhanevî, 1313.
- Osmanzâde Hüseyin Vassâf. Sefîne-i evliyâ. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2011.
- Varlı, Abdussamet. Fahreddin Râzî’nin Tefsirinde Anthropomorfist Yaklaşımlara Reddiyeleri. Bayburt: Bayburt Üniversitesi, Doktora Tezi, 2018.
- Yavuz, Yusuf Şevki. “Ferşad Efendi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/413-414. İstanbul: İSAM Yayınları, 1995.
- Yusuf, Sağır. “Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevî’nin Kurduğu Kütüphaneler”. l. Uluslararası Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevî Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2013.
- “Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi”. Evliyalar Ansiklopedisi. 12/356. İstanbul: Berekat Yayınları, 1993.
- “VGMA (Vakfiye)”, 26 Ekim 1281. Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivi.
- “VGMA (Vakfiye)”, 27 Mayıs 1287. Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Ekim 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Sayı: 16 |
