From Being Pasha to be Poşa the Culture of Bayburt Poşas

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 14, 31 - 51, 05.11.2024

Tuğba Akkoyun , Turgay Kabak

Öz

Bayburt, which connects the Eastern Black Sea Region and the Northeastern Anatolia Region and is located on the historical Silk Road, has an extremely important place in the Turkish cultural basin with its cultural depth. Being both at the crossing point of historical trade routes and neighboring two different regions made it one of the first places where Turks settled in Anatolia. It cannot be said that sufficient studies have been done so far on this province, which has many unique cultural elements, especially being located in the geography of Dede Korkut, one of the symbolic names of Turkish culture. Cultural research studies still have a long way to go. Many cultural values of Bayburt waiting to be shared with the scientific world should be brought to light. One of these values is the Poşa, which is the subject of this research. The Poşa is known as a semi-nomadic group that lives mainly in the Eastern and Northeastern Anatolia regions of Turkey and makes their living by making sieves and sieves. The existence of the Poşa population is also known in the Bayburt province located in the Eastern Black Sea Region. Although they are one of the most successful examples in Turkey in terms of adapting to the cultural structure of the city they live in as an ethnic group, no scientific study has yet been conducted on the Bayburt Poşa, who have managed to preserve their unique cultural texture and original colors. This prevents the city culture from being revealed, examined and introduced with all its colors and characteristics. The aim of this study is to eliminate this deficiency.

Anahtar Kelimeler

Folk culture, Oral culture, Poşa, Bayburt Poşas, Social harmony

Proje Numarası

2022/69002-12

Paşalıktan Poşalığa Bayburt Poşalarının Kültürü

Öz

Doğu Karadeniz Bölgesi ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ni birbirine bağlayan ve tarihî İpek Yolu üzerinde yer alan Bayburt, kültürel derinliği ile Türk kültür havzası içerisinde son derece önemli bir yere sahiptir. Hem tarihî ticaret yollarının geçiş noktasında bulunması hem de iki farklı bölgeye komşu olması onu Türklerin Anadolu'da yerleştikleri ilk yerlerden biri yapmıştır. Başta Türk kültürünün simge isimlerinden birisi olan Dede Korkut’un coğrafyasında yer alması olmak üzere kendine has pek çok kültürel unsuru barındıran bu il ile ilgili bugüne kadar yeterli çalışma yapıldığı söylenemez. Kültürel araştırma çalışmalarının daha kat etmesi gereken bir yol vardır. Bayburt'un bilim dünyası ile paylaşılmayı bekleyen pek çok kültürel değeri gün ışığına çıkarılmalıdır. Bu değerlerden biri de bu araştırmanın konusu olan Poşalardır. Poşalar, Türkiye'nin ağırlıklı olarak Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu Bölgeleri’nde yaşayan ve geçimlerini elek, kalbur yaparak sağlayan yarı göçebe bir grup olarak bilinir. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Bayburt ilinde de Poşa nüfusunun varlığı bilinmektedir. Bir etnik grup olarak yaşadığı şehrin kültürel yapısına ayak uydurma konusunda Türkiye'deki en başarılı örneklerden olsa da kendilerine has kültürel dokularını ve özgün renklerini korumayı başaran Bayburt Poşaları üzerine henüz bilimsel bir çalışma yapılmamıştır. Bu da şehir kültürünün bütün renkleri ve özellikleriyle ortaya konulup incelenmesini ve tanıtılmasını engellemektedir. Bu çalışmanın amacı da bu eksikliği gidermektedir.

Anahtar Kelimeler

Halk kültürü, Sözlü kültür, Poşa, Bayburt Poşaları, Sosyal uyum

Destekleyen Kurum

Bayburt Üniversitesi

Proje Numarası

2022/69002-12

Kaynakça

• ALANGU, T. 2020. Türkiye Folkloru El Kitabı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ÇETİN, E. 2014. “Çankırı Poşalarında Sosyal ve Dini Hayat”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18 (3): 85-102.
• GÜVENÇ, B. (2019). Kültürün ABC'si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• GEZON, L., & KOTTAK, C. (2020). Kültür (2. Basımdan Çeviri). Çev. Ed. Akile Gürsoy. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• KOTTAK, C. (2021). Kültürel Antropoloji (16. Basımdan Çeviri). Çev. Ed. Akile Gürsoy. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• ÖZGER, Y. (2007). Akkoyunlu Dönemi Eseri Olarak Bilinen Bir Osmanlı Camii (Bayburt Hınzeverek/Çatalçeşme Köyü Camii). OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 21:69-80.
• SAYGIN, S., & HASTA, D. (2018). Göç, Kültürleşme ve Uyum. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 10 (3): 312-333.