Bireysel Yatırımcıların Risk Alma Eğilimine Etki Eden Sosyo-Ekonomik ve Demografik Faktörlerin Analizi

Yıl 2011, Cilt: 5 Sayı: 2, 135 - 157, 01.12.2011

Mehmet Saraç Mehmet Burak Kahyaoğlu

Öz

2008 yılında başlayan finansal kriz, küresel piyasaların risk iştahındaki dalgalanmanın boyutlarını göstermesi açısından, son derece dikkat çekici olmuştur. Yatırımcıların risk tercihlerindeki bu ani ve toplu kaymalar, dikkatleri yeniden yatırım kararlarının temel kriterlerinden biri olan risk kavramına çekmiştir. Kişilik özellikleri ve sosyo-ekonomik faktörler ile psikolojik faktörler yatırımcıların algıladıkları risk üzerinde etkili olarak üstlendikleri risk seviyesini belirlemektedir. Bu çalışmanın amacı, İMKB’de işlem yapan bireysel yatırımcıların risk alma eğilimi üzerinde etkili olan sosyo-ekonomik ve demografik faktörlerin incelenmesidir. Bu kapsamda yapılan analizde, bazı sosyo-ekonomik ve demografik gruplar arasında risk alma eğilimi açısından anlamlı farklılıkların olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Yatırımcı Davranışı, Risk Algısı, Risk Toleransı

The Analysis of Socio-Economic and Demographic Factors Effecting the Risk Taking Behaviour of Individual Investors

Öz

The Analysis of Socio-Economic and Demographic Factors Effecting the Risk Taking Behaviour of Individual Investors The 2008 financial crisis are quite noteworthy in terms of exposing the volatility in the risk appetite of the global markets. The instantaneous and collective movements of the investors’ risk preferences have attracted the attentions to the concept of risk, which is one of the fundamental criteria of the investment decisions. Personal characteristics, socio-economic and psychological factors determine the risk level that investors take by effecting their risk perceptions. The purpose of this paper is to investigate the socio-economic and demographic factors that affect the risk taking attitude of the individual investors in Istanbul Stock Exchange. The findings show that there are significant differences between some socioeconomic and demographic groups in terms of risk taking attitude

Anahtar Kelimeler

Investor Behavior, Risk Perception, Risk Tolerance.

Kaynakça

• 1. Akay, A. (2003). Otomobil Pazarında Tüketici Davranışları: Satın Alma Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Tespitine Yönelik Ampirik Bir Araştırma. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 2. Anbar, A., Eker, M. (2009). Bireysel Yatırımcıların Finansal Risk Algılamalarını Etkileyen Demografik ve Sosyo-ekonomik Faktörle. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9), 129-150.
• 3. Bajtelsmit, V. L. (1999). Evidence of Risk Aversion in the Health and Retirement Study. March 1, 1-18.
• 4. Barak, O. (2008). Davranışsal Finans: Teori ve Uygulama. Ankara:Gazi. 5. Bellante, D. ve C. A. Gren (2004), “Relative Risk Aversion mong the Elderly”, Review of Financial Economics, Vol. 13, pp. 269–281.
• 6. Brown, S., Dietrich, M., Ortiz, A., Taylor, K. (2008). Self- Employment and Risk Preference. Sheffield Economic Research Paper Series. February, 1-29.
• 7. Brown, Sarah ve Karl Taylor (2007), “Education, Risk Preference and Wages”, Manuscript, Departmant of Economics, University of Sheffield, January, pp.1- 27
• 8. Ceyhan, G. (2008). Yaşam Biçimlerinin Finansal Risk Toleransına Olan Etkileri Üzerine Bir Uygulama. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• 9. Coleman, Susan (2003), “Women and Risk: An Analysis of Attitudes and Investment Behavior”, Ed.: Janet L. Dye ve Denise Woodbury, Academy of Accounting and Financial Studies Journal, Vol. 7, Issue 2, pp. 99-115.
• 10. Deniz, A. (2007). Kişilik Özellikleri İle Algılanan Risk Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• 11. Doğukanlı, H., Önal, Y.B. (2000). Adana İli Kapsamında Hisse Senedi Yatırımcıları Profilinin ve Hisse Senedine Yatırım Kararlarında Etkili Olan Faktörlerin Araştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6 (6), 185-209.
• 12. Döm, S. (2003). Yatırımcı Psikolojisi. İstanbul:Değişim.
• 13. Emektar, B. (2007). Pay Senedi Piyasasında Bireysel Yatırımcı Davranışlarını Belirleyen Güdüler ve İMKB’de Bir Uygulama. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• 14. Grable, J. E. (2000). Financial Risk Tolerance and Additional Factors that Affect Risk Taking in Everyday Money Matters. Journal Of Business and Psychology, 14 (4), 25-63.
• 15. Grable, J. E. ve Joo, S.H. (1999). Factors Related to Risk Tolerance: A Further Examination. Consumer Interests Annual, 45, 53-58.
• 16. Grable, J. E., Joo, S.H. (2004). Environmental and Biopsychosocial Factors Associated with Financial Risk Tolerance. Financial Counseling and Planning, 15 (1), 73-82.
• 17. Grable, J. E., Joo, S.H. (2000). A Cross-Disciplinary Examination of Financial Risk Tolerance. Consumer Interests Annual, 46, 1-7.
• 18. Grable, J. E., Lytton, R.H. (1998). Investor Risk Tolerance: Testing the Efficacy of Demographics as Differentiating and Classifying Factors. Financial Counseling and Planning, 9 (1), 61-73.
• 19. Grable, J. E., Lytton, R.H. (1999). Assessing Financial Risk Tolerance: Do Demographic, Socioeconomic and Attitudinal Factors Work?. Family Relations and Human Development /Family Economics and Resource Management Biennial, 1-9.
• 20. Gutter, Michael S. ve A. Fontes (2006), “Racial Differences in Risky Asset Ownership: A Two-Stage Model of the Investment Decision-Making Process”, Financial Counseling and Planning, Vol. 17, Issue 2, pp. 64-78.
• 21. Gürsoy, Ş. T., Çiçekçioğlu, M., Börekçi, N., Soyer, M.T., Öcek, Z. (2008). İzmir Karşıyaka Belediye Çalışanlarında Çevresel Risk Algılama Düzeyi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (1), 20-27.
• 22. Hallahan, T. A., Robert W. F., McKenzie, M.D. (2004). An Empirical Investigation of Personal Financial Risk Tolerance. Financial Services Review, 13, 57–78.
• 23. Hanna, Sherman D. ve S. Lindamood (2005), “Risk Tolerance of Married Couples” Presented at the Academy of Financial Services Meeting, October, pp.1-28.
• 24. Harranta, V., Vaillant, N.G. (2008). Are Women Less Risk Averse Than Men? The Effect Of Impending Death on Risk-Taking Behavior. Evolution and Human Behavior, 29, 396–401.
• 25. Hawley, C. B., Fujii, E.T. (1993). An Empirical Analysis of Preferences for Financial Risk: Further Evidence on the Friedman-Savage Model. Journal of Post Keynesian Economics, 16 (2), 197-204.
• 26. Hilferding, R. (1981). Finans Kapital. Yılmaz Öner (Çev.). İstanbul:Belge. 27. Jianakoplos, N. A., Bernasek, A. (1998). Are Women More Risk Averse?. Economic Inquiry, 36, October, 620-630.
• 28. Karan, M. B. (2004). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara:Gazi
• 29. Kotler, P. (2000). Marketing Management. New Jersey: Prentice Hall
• 30. Küçüksille, E. (2004). Optimal Portföy Oluşturmaya Davranışsal Bir Yaklaşım. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• 31. Mowen, C. J. (1993). Consumer Behaviour. New York: Mucmillan
• 32. Sağlık, F. (2009). Seçilmiş Global Risk Seviyesi Göstergeleri İle İMKB Endeksleri Arasındaki Korelasyon İlişkisinin İncelenmesi. (Basılmamış Yüsek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 33. Sevim, A., ve Temizel, F. (2009). İnternet ve Hisse Senedi Yatırımcısı. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 42, 135-143.
• 34. Şenkesen, E. (2009). Davranışsal Finans ve Yatırımcı Duyarlılığının Tahvil Verimi Üzerindeki Etkisi:İMKB Tahvil ve Bono Piyasasında Bir Uygulama. (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Ensitüsü, İstanbul.
• 35. Usul, H., Bekçi, İ., Eroğlu, A.H. (2002). Bireysel Yatırımcıların Hisse Senedi Edinimine Etki Eden Sosyo-Ekonomik Etkenler. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19, 135-150.
• 36. Yao, R., Hanna, S.D. (2005). The Effect of Gender and Marital Status on Financial Risk Tolerance. Journal of Personal Finance, 4, (1), 66 85.
• 37. Yılmaz, N. (2009). Yatırımcı Davranışını Etkileyen Faktörlerle Yatırım Kararları Arasındaki İlişki: Bireysel-Kurumsal Yatırımcı Farklılaşması. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.