Türev Ürün Kullanımının Piyasa Değerine Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 2, 189 - 215, 22.09.2022

Lokman Kantar Murat Düzer

https://doi.org/10.46520/bddkdergisi.1178339

Cited By: 2

Öz

Borsa İstanbul’da işlem gören sekiz mevduat bankasının (yerli ve yabancı) 2007Q1-
2021Q4 dönemleri arasındaki piyasa değeri ile türev ürün kullanımı arasındaki ilişki panel
nedensellik yöntemi ile incelenmiştir. Ayrıca piyasa değerini etkileyen faktörler panel veri
analizi yöntemleri ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre piyasa
değeri ile alım satım amaçlı türev ürün kullanımı arasında iki yönlü nedensellik ilişkisi
bulunurken, piyasa değeri ile risk yönetim amaçlı türev ürün kullanımı arasında herhangi
bir nedensellik ilişkisi bulunmamıştır. Piyasa değerini etkileyen faktörlerden ise alım satım
amaçlı türev ürün kullanımı ile takipteki krediler / toplam krediler oranı piyasa değerini
negatif etkilerken, varlık büyüklüğü ile sermaye yeterlik oranı değişkenleri piyasa değerini pozitif yönde etkilemiştir.

Anahtar Kelimeler

Piyasa değeri, Türev ürünler, Panel nedensellik

The Effect of Derivative Product Use on Market Value: An Application in the Banking Sector

Öz

Kaynakça

• 1. Akarsu, Y. ve Alacahan, N. D.. (2020). Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların türev ürün kullanımını etkileyen faktörler: Doğrusal model uygulaması. Kesit Akademi Dergisi, 6 (25), 246-258.
• 2. Akbulut, Ş.. (2018). Türev ürünler ve Türk bankacılık sektörü uygulamaları. İstanbul Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• 3. Akkaya, M. ve Torun, S.. (2020). Türk bankacılık sektöründe türev ürünlerin kullanımı ve etkileri. Bankacılar Dergisi, 31 (115), 38-49.
• 4. Aksoy, E. E.. (2021). Türev araç kullanımını etkileyen finansal faktörlerin tespiti: Borsa İstanbul uygulaması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 39 (1), 1-14.
• 5. Alakuşu, B. ve Koy, A.. (2020). Swap transactions and profitability relationship: An empirical research on the Turkish banking sector. PressAcademia Procedia (PAP), 12, 72-74.
• 6. Anbar, A. ve Alper, D.. (2011). Bankaların türev ürün kullanım yoğunluğunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan 2011, 77-94.
• 7. Bartram, S. M., Brown, G. W. ve Conrad, J. (2011).. The effects of derivatives on firm risk and value. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 46 (4), 967-999.
• 8. Cyree, K. B., Huang, P. ve Lindley, J. T. (2012).. The economic consequences of banks’ derivatives use in good times and bad times. Journal of Financial Services Research, 41 (3), 121-144.
• 9. Forlani, D. ve Mullins, J. W. (2000).. Perceived risks and choices in entreprenaurs’ new venture decisions. Journal of Business Venturing, 15, 305–322.
• 10. Goddard, J., Molyneux, P. ve Wilson, J. O. S. (2004).. The profitability of European banks: A cross-sectional and dynamic panel analysis. The Manchester School, 72 (3), 363-381.
• 11. Gup, B. E.. (2011). Banking and Financial Institutions. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• 12. Güçver, C.. (2011). Türk bankacılık sisteminde türev ürün kullanımı ile bankaya özgü değişkenler ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü Tartışma Metinleri, WPS NO/ 08 / 2015-10.
• 13. Gül, Z. ve Reis, Ş. G.. (2021). Finansal türevlerin kullanımı banka riski üzerindeki etkisi: Geçiş ülkeler örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 369-385.
• 14. Hull, J. C.. (2015). Options, Futures and Other Derivatives (Ninth Edition). United States of America: Pearson Education, Inc.
• 15. Kaygusuzoğlu, M.. (2011). Finansal türev ürünlerden forward sözleşmeleri ve muhasebe işlemleri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (2), 137-149.
• 16. Keffala, M. R., Peretti, C. ve Chan, C. Y.. (2013). Effect of the use of derivative instruments on stock returns: Evidence from banks in emerging and recently developed countries. LSAF working paper number 2013.20.
• 17. Keleş, H.. (2018). Türev ürün kullanımının Türk bankacılık sektörünün etkinliği ile ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 18. Kwong, L. C.. (2016). How corporate derivatives use impact firm performance? Pacific-Basin Finance Journal, 40 (2016), 102-114.
• 19. Li, L. ve Yu, Z.. (2010). The ımpact of derivatives activity on commercial banks: Evidence from U.S. Bank holding companies. Asia-Pacific Financial Markets, 17(3), 303-322.
• 20. MacCarthy, J.. (2017). The effect of financial derivatives on the financial performance of firms in the financial sector in Ghana. European Journal of Business and Management, 9 (34), 90-96.
• 21. Oktar, S. ve Yüksel, S.. (2016). Bankaların türev ürün kullanımını etkileyen faktörler: Mars yöntemi ile bir inceleme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 53 (620), 31-46.
• 22. Osayi, V. I., Kasimu, A. ve Nkwonta, H. C.. (2018). Financial market derivatives and the performance of deposit money banks in Nigeria. International Journal of Economics, Commerce and Management, 6 (11), 382-396.
• 23. Rivas, A., Ozuna, T. ve Policastro, F.. (2006). Does the use of derivatives ıncrease bank efficiency? Evidence from Latin American Banks. International Business & Economics Research Journal, 5 (11), 47-56.
• 24. Rao, G. S.. (2012). Derivative in risk management. International Journal of Advanced Research in Management and Social Sciences, 1 (4), 55-60.
• 25. Sayılgan, G. ve Yıldırım, O.. (2009). Determinants of profitability in Turkish banking sector: 2002-2007. International Research Journal of Finance and Economics, 28 (2009), 207-214.
• 26. Selvi, Y. ve Türel, A.. (2010). Derivatives usage in risk management by Turkish non-financial firms and banks: A comparative study. Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 12 (2), 663-671.
• 27. Sinkey, J. F. ve Carter, A. D.. (2000). Evidence on the financial characteristics of banks that do and do not use derivatives. The Quarterly Review of Economics and Finance, 40 (2000), 431–449.
• 28. Şahin, E. E. ve Aktan, C.. (2020). Bilanço dışı işlemler ile karlılık ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin mars metodu ile belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19. Uluslararası İşletmecilik Kongresi Özel Sayısı, 40-54.
• 29. Şimşek, K. Ç.. (2015). Türk bankacılık sektörü kur riski yönetiminde türev ürünler: Döviz swap işlemleri ile makroekonomik faktörler arasındaki ilişki. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 50 (2), 72-101.
• 30. Şirvan, N. ve Alp, Ö. S.. (2017). Türev piyasa araçlarının Türk bankacılık sektöründe riske olan etkileri. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (1), 130-157.
• 31. Tanrıöven, C. ve Yenice, S.. (2014). Bankaların türev araç kullanımlarının risklilik ve karlılık üzerine etkisi - Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 / 3 (2014), 25-46.
• 32. Taştemel, G.. (2020). Türkiye’deki bankaların türev ürün kullanım yoğunluğu. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 15 (1), 37-60.
• 33. Tatoğlu, F.. (2018). Panel Zaman Serileri Analizi, Beta Yayınevi
• 34. Titova, Y., Penika, H. ve Gomayun, N.. (2020). The impact of hedging and trading derivatives on value, performance and risk of European banks. Empirical Economics (2020) 58, 535–565.
• 35. Tuzcu, S. E. (2015).. The effect of derivatives activity on bank profitability before and during the subprime mortgage crisis: Evidence from Türkiye. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 29-56.
• 36. Türkiye Bankalar Birliği Veri Sistemi, (2022). Erişim adresi: http://verisistemi. tbb.org.tr/
• 37. Yaslıdağ, B.. (2021). Türev piyasalar ve türev araçlar. Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
• 38. Yenisu, E., Tıraş, Z. ve Saygın, O.. (2021). Bankaların türev ürün kullanımını belirleyen finansal ve makroekonomik faktörler. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (3), 530-544.
• 39. Yılmaz, E. ve Aslan, T.. (2016). Finansal risklerin yönetilmesinde türev ürünlerin kullanımı: Borsa İstanbul (Bist) 100 Endeksi’ndeki şirketler üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8/1 (2016), 663-678.