ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL SESSİZLİK İLE İŞ YAŞAMINDA YALNIZLIK DÜZEYLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 2, 139 - 156, 01.06.2012

Şenay Sezgin Nartgün Sibel Demirer

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerinin örgütsel sessizlik ve iş yaşamında yalnızlık düzeylerine yönelik görüşlerini tespit ederek, iki değişkene yönelik görüşleri arasında anlamlı ilişkinin olup olmadığı belirlemektir. Bu bağlamda veri toplama aracı olarak İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği (İYYÖ) ve Örgütsel Sessizlik Ölçeği kullanılmıştır. İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği (İYYÖ), çalışanların iş yaşamlarında yaşadıkları yalnızlığı ölçmek amacıyla Wright, Burt ve Strongman (2006) tarafından geliştirilmiş, Doğan, Çetin, Zungur (2009) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Öğretmenlerin örgütsel sessizliğine yönelik davranışlarını ölçmek amacıyla Dyne, Ang & Botero (2003) tarafından geliştirilen ölçeği Yanık (2012) Türkçeye uyarlamış Örgütsel Sessizlik Ölçeği (ÖSÖ) olarak adlandırmıştır. Araştırma 2012–2013 eğitim öğretim yılında Bolu ili Merkez Anadolu liselerinde görev yapan 102 öğretmene uygulanmıştır. Araştırmaya ilişkin bulgulardan bazıları şunlardır: Cinsiyet değişkeni her iki ölçekte de fark oluşturmamıştır. Okuldaki çalışma süresi sessizliği ve yalnızlığı etkileyen bir değişken olarak görülmemiştir. Öğretmenlerin örgütsel sessizlik ölçeğinin uysal boyutu ile savunmacı sessizlik alt boyutları ve iş yaşamında yalnız ölçeğinin alt boyutları olan duygusal yoksunluk ve sosyal arkadaşlık boyutları arasında orta düzeyde pozitif ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sessizlik, Örgütsel Yalnızlık, Öğretmen

TEACHERS’ OPINIONS REGARDING THEIR ORGANIZATIONAL SILENCE AND LONELINESS LEVELS IN THE WORKPLACE

Öz

The aim of this study is to determine whether there is a meaningful relation between two variables by detecting teachers’ opinions regarding their organizational silence and loneliness levels in the workplace. Loneliness Scale at Work and Organizational Silence Scale were used as a mean of data collection. Loneliness Scale at Work was developed by Wright, Burt ve Strongman (2006) and adapted into Turkish by Doğan, Çetin, Zungur (2009). Organizational Silence Scale was developed by Dyne, Ang & Botero (2003) and adapted into Turkish by Yanık (2012). The research was practiced upon 102 teachers working at Anatolian High Schools in Bolu province in 2012-2013 school year. Some of the findings are as follows: No significant gender differences were found in both scales. Working hours at school was not found as a variable that affects the silence and the loneliness. A positive moderate correlation was found between submissive, defensive silences -which are sub-dimensions of Organizational Silence Scale- and emotional deprivation and social friendship which are sub-dimensions of Loneliness Scale at Work.

Anahtar Kelimeler

Organizational Silence, Organizational Loneliness, Teacher

Kaynakça

• Alparslan, A.M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranışları arasındaki etkileşim: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğretim elemanları üzerinde bir araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Alparslan, A.M. ve Kayalar, M. (2012). Örgütsel sessizlik: Sessizlik davranışları ve örgütsel ve bireysel etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6),136-147
• Altınok, V. ve Yılmaz, E. (2009). Okul yöneticilerinin yalnızlık ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 158 (59), 451–469
• Argon, T., Nartgün, Ş. S. ve Göksoy, S. (2012).“Eğitim müfettişlerinin iş yaşamında yalnızlık ve işgören performansına yönelik görüşleri”. (Sunulmuş Bildiri) IV. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, Muğla.
• Barçın, N.(2012). İşletmelerde örgütsel sessizliğin örgütsel bağlılık ve iş tatminine etkisi üzerine bir araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bildik, B. (2009). Liderlik tarzları, örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Botero, I. C., L. V. Dyne, (2009). Employee voice behavior: Interactive effects of LMX and power distance in the United States and Colombia. Management Communication Quarterly, 23(1), 84-104.
• Boz, H.A. (1999). Kitle iletişim araçları ve suskunluk sarmalı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32 (1), 41-48.
• Çakıcı, A.(2007). Örgütlerde sessizlik: Sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 145-162.
• Çakıcı, A.(2008). Örgütlerde sessiz kalınan konular, sessizliğin nedenleri ve algılanan sonuçları üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 117-134.
• Clapham, S. E. ve Cooper, R. W. (2005). Factors of employees’ effective voice in corporate governance. Journal of Management and Governance, 9(34), 287–313.
• Doğan, T., Çetin, B. & Sungur, M.Z. (2009). İş yaşamında yalnızlık ölçeği türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 271-277
• Dyne,L.V., Ang, S. & Botero, I.C.(2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies 40(6), 1359-1392.
• Erdoğan, E. (2011). Etkili liderlik örgütsel sessizlik ve performans ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Erenler, E. (2010). Çalışanlarda sessizlik davranışının bazı kişisel ve örgütsel özelliklerle ilişkisi: Turizm sektöründe bir alan araştırması, (Yayımlanmamış Doktora tezi) Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Eroğlu, A.H., Adıgüzel O. ve Öztürk U.C.(2011). Sessizlik girdabı ve bağlılık ikilemi: İşgören sessizliği ile örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 97-124.
• Erol, G. (2012). Liderlik tarzları ve örgütsel sessizlik ilişkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi) Balıkesir Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
• İrvan, S. (1997). Suskunluk sarmalı kuramı ve Elisabeth Noella-Neumann’ın özgeçmişi, Istabul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (6), 421-450
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 50-64.
• Kaplan, M. S. (2011). Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlık duygularının okullardaki örgütsel güven düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Mercan, N., Oyur, E., Alamur, B., Gül, S. Ve Bengül, S. (2012). İşyeri yalnızlığı ve sosyal fobi arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 213-226.
• Morrison, E. W., ve Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25, 706-725.
• Özdemir, L. ve Uğur, S.S. (2013). Çalışanların “Örgütsel Ses Ve Sessizlik” algılamalarının demografik nitelikler açısından değerlendirilmesi: kamu ve özel sektörde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 257–281.
• Önderoğlu, S.(2010). Örgütsel adalet algısı, iş aile çatışması ve algılanan örgütsel destek arasındaki bağlantılar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özcan, N. (2011). Mobbing ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler: Karaman il özel idaresinde görgül bir çalışma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özcan, N. ve Gül, H. (2011). Mobbing ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler: karaman il özel idaresinde görgül bir çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 107–134.
• Özdemir, L. Ve Sarıoğlu U. S. (2013). Çalışanların Örgütsel Ses Ve Sessizlik Algılamalarının Demografik Nitelikler Açısından Değerlendirilmesi. Kamu ve Özel Sektörde Bir araştırma. İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi/ Journal Of Economıcs And Admınıstratıve Scıences,27(1),257–281.
• Özgan, H. ve Külekçi, E. (2012). Öğretim elemanlarının sessizlik nedenleri ve üniversitelerine etkileri. e-International Journal of Educational Research,4(3), 33–49
• Pinder, C.C. ve Harlos, K.P.(2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, (20), 331–369.
• Premeaux, S. F. ve Bedeian, A. G. ( 2003). Breaking the silence: the moderating effects of selfmonitoring in predicting speaking up in the workplace. Journal Of Management Studies 40(6), 1537–1562.
• Ruppel, C. P., S. J. Harrington, (2000). The relationship of communication, ethical work climate, and trust to commitment and innovation. Journal of Business Ethics, 25(4), 313-328.
• Tunç, T., Kılıç, G., Saraçlı, S. ve Kılıç, İ. (2013). Örgütsel stresin örgütsel sessizlik üzerine etkisi: beş yıldızlı termal otel işletmelerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1), 17-32.
• Wright S.L, Burt,C.D., ve Strongman, K.T..(2006). Loneliness in the workplace: Construct definition and scale development. New Zealand Journal of Psychology, 35(2), 59-68.
• Yanık, C. (2012). Örgütsel sessizlik ile güven arasındaki ilişki ve eğitim örgütlerinde bir araştırma, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaşar, M.R.(2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 237-260.
• Yılmaz, E.ve Altınok, V. (2009). Okul Yöneticilerinin Yalnızlık ve Yaşam Doyum Düzeylerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 15 (59), 451–469