BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ LİTERATÜRÜNDE İŞ DOYUMU ÇALIŞMALARI

Yıl 2018, Sayı: 9, 26 - 51, 04.12.2018

Mehlika Karagözoğlu Aslıyüksek

Öz

Öz

Bu çalışmanın amacı, Bilgi ve
Belge Yönetimi ulusal literatüründeki iş doyumu araştırmalarının
incelenmesidir. Çalışmada, iş doyumu kavramına yönelik tarihsel bir
değerlendirme yapılmış ve detaylı bir literatür analizine yer verilmiştir. Bu
bağlamda, çalışmada Türkiye’de Bilgi ve Belge Yönetimi Bilimi kapsamında
hazırlanan iş doyumu konulu makale, bildiri, kitap, kitap bölümü, rapor ve
lisansüstü tezler, yayın türü, yayın yılı, amaç, incelenen gruplar ve kapsam,
araştırma yöntemi ve kullanılan teknikler, araştırmacının özellikleri, bakış
açısı ve konuya yaklaşımı gibi farklı açılardan analiz edilmiştir. İçerik
analizi yönteminin kullanıldığı araştırmanın sonucunda literatürdeki ulusal iş
doyumu çalışmalarının 1989 yılında başladığı, 2017 yılına kadar en az bir en
fazla altı yıl aralıklarla çalışıldığı saptanmıştır. Çalışmaların nitelikçe iyi
düzeyde, nicelik açısından ise oldukça yetersiz olduğu ve araştırmaların büyük
çoğunluğunun üniversite kütüphanesi çalışanları üzerine yoğunlaştığı
görülmüştür.

Anahtar Sözcükler: İş doyumu, Bilgi ve
Belge Yönetimi literatürü, literatür incelemesi, içerik analizi, Türkiye.

Abstract

The purpose of this study is to investigate job satisfaction studies in
the national Information and Records Management literature. The study involved
a historical discussion on the concept of job satisfaction and included a
detailed literature review. In this context, articles, notifications, books,
book sections, reports and postgraduate dissertations prepared in Turkey in the
scope of the science of Information and Records Management were analyzed from
different perspectives in terms of type of publication, year of publication,
objective, studied samples and scope, research methods and techniques employed,
characteristics of the researcher, their point of view and their approach on
the subject. As a result of the study where the method of content analysis was
used, it was determined that the job satisfaction studies in the national
literature started in the year 1989, and this topic was studied in intervals of
a minimum of one year and a maximum of six years. It was seen that studies are
very low in quantity and high in quality and most of these studies focused on
the employees of university libraries.

Keywords:
Job satisfaction, Information and Records
Management literature, literature review, content analysis, Turkey.

Anahtar Kelimeler

Job satisfaction, Information and Records Management literature, literature review, content analysis, Turkey, İş doyumu, Bilgi ve Belge Yönetimi literatürü, literatür incelemesi, içerik analizi, Türkiye

Kaynakça

• Abdul Karim, N.H. (2010). The impact of work related variables on librari-ans’ organizational commitment and job satisfaction. Malaysian Jour-nal of Library & Information Science, 15(3), 149-163. https://www.researchgate.net/publication/288644800_The_impact_of_work_related_variables_on_librarians’_organizational_commitment_and_job_satisfaction adresinden erişildi. Açıkel (Rashid), Ş. (1992). Üniversite kütüphanelerinde personel yönetimi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Adams, J. S. (1963). Toward an understanding of inequity. Journal of Ab-normal and Social Psychology, 67(5), 422-436. Adio, G. ve Popoola, S.O. (2010). Job satisfaction and career commitment of librarians in federal university libraries in Nigeria. Library Review, 59(3), 175-184. doi:10.1108/00242531011031160. Alansari, H. A. (2011). Career choice, satisfaction, and perceptions about their professional image: A study of Kuwaiti librarians. Library Re-view, 60(7), 575-587. doi:10.1108/00242531111153597. Alsancak, R. (2010). İzmir il sınırlarındaki özel ve kamuda çalışan beden eği-timi öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerinin bazı değişkenlere göre belir-lenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Balasubramanian, P. (2011). Job satisfaction among librarians in Tirunel-veli distirct. Journal of Information Management, 48(3), 321-328. Baro, E. E. Fyneman, B. ve Zoukemefa, T. (2013). Job Satisfaction among cataloger librarians in University Libraries in Nigeria. Cataloging & Classification Quarterly, 51(6), 675-696. doi:10.1080/01639374.2013.773952. Baycan, A. (1985). An analysis of the several aspects of job satisfaction be-tween different occupational groups. (Yüksek lisans tezi) Boğaziçi Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Beer, M. (1964). Organizational size and job satisfaction. Academy of Man-agement Journal, 7(1), 34-44. Bernstein, A. M. (2011). A Herzbergian look at academic librarians and job satisfaction. Georgia Library Quarterly, 48(3), 6-21. Bilgin, D. (2003). Üniversite kütüphanelerinde yönetime katılma: Ankara üni-versite kütüphaneleri üzerine bir inceleme. (Yüksek lisans tezi) Hacette-pe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Bocutcu, H. G. (2001). Kütüphanecilerin iş doyumu ve Ankara kütüphanele-rindeki durum (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Boyden, A. G. Grenfell, H. L. Stetson, W. W. Gilbert, C. B. ve Newell, H.G. (1901). What can be done to improve the professional spirit of teach-ers? Journal of Education. 54(22), 364-367. Butler, K. ve Perini, M. (2015). Does virtual communication equal virtual collaboration? The influence of technology on job satisfaction and col-laboration. Collaborative Librarianship, 7(3), 120-129. Camuzoğlu, N. (2014). Kütüphane yöneticileri ve çalışanlarının liderlik özellik-lerine bakış açıları ve iş tatmini: Devlet ve vakıf üniversiteleri karşılaştır-ması. (Yüksek lisans tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-tüsü, Ankara. Chabounia, O. (2013). Job satisfaction among workers in the libraries of the University of Guelma -Algeria. Cybrarians Journal, (33), 1-52. Chwe, S. S. (1978). A comparative study of job satisfaction: Catalogers and reference librarians in university libraries. Journal of Academic Librar-ianship, 4(3), 139-143. Çakmak, N. (2005). Kütüphanelerde performans değerlendirmesi ve yönetime etkisi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-tüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adre-sinden erişildi. Çam, O. ve Yıldırım, S. (2010). Hemşirelerde iş doyumu ve etkileyen faktör-ler. Türkiye Klinikleri J Nurs, 2(1), 64-70. Çelik, A. (1997). Kütüphaneciliğin psiko-sosyal boyutları (3): İş doyumu ve kişilik yapısı. IFLA 1995’e Doğru Türk Kütüphaneciliği Sempozyumu ve I. Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Konferansı (s. 171-177) içinde. Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği. Çelik, S. (1999). Üniversite kütüphanelerinde personel yönetimi ve Türkiye’de durum (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü, İstanbul. Çivici, T. (2016). İş doyumu, demotivasyon faktörleri ve tükenmişlik arasın-daki ilişki: Mimarlar üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 131-150. Demirel, R. (1989). Yaş, cinsiyet ve mesleki deneyimin üniversite kütüphane-lerinde çalışan kütüphanecilerin iş tatminine etkisi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Douglas, P. H. (1918). The problem of labor turnover. American Economic Review, 8(2), 306-316. Dukić, G. ve Dukić, D. (2014). An analysis of job satisfaction among Croa-tian librarians as support to library human resource management. Journal Of Librarianship & Information Science, 46(4), 289-298. doi:10.1177/0961000614530752. Dursun, Y. (2015). Müzik öğretmenlerinin mesleki yeterlik algıları ile yaşam ve iş doyumları arasındaki ilişki (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eği-tim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Ekban, P. (1989). Sanayi ve ticaret kütüphanelerinde personel (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. D’Elia, G. P. (1979). Determinant of job satisfaction among beginning li-brarians. Library Quarterly, 9, 83-302. Eva, N. ve McCormack, N. (2009). Legally satisfied: A survey of law library workers and job satisfaction. Canadian Journal of Information & Library Sciences, 33(1-2), 39-65. Fitch, D. K. (1990). Job satisfaction among library support staff in Alabama academic libraries. College and Research Libraries, 51(4), 313-320. Güneş, G. (2009). Bilgi ve belge merkezleri çalışanlarının iş ortamından kay-naklanan sağlık şikayetleri ve risk faktörleri (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. Gürdoğan, A. ve Atabey, S. (2014). Banka çalışanlarının tükenmişlik ve iş doyum düzeylerine yönelik bir çalışma. Journal of Recreation and Tour-ism Research, 1(2), 18-32. Hendricks, A. ve Buchanan, S. (2013). From exhaustion to exhilaration: assessing librarian job satisfaction with virtual reference. Library Hi Tech, 31(1), 42-63. doi:10.1108/07378831311303921. Herzberg, F. (1965). Job attitudes in the Soviet Union. Personnel Psychology, 18(3), 245-252. Hoppock, R. Robinson, H. A. (1950). Job satisfaction researches of 1949. Occupations: The Vocational Guidance Journal, 29(1), 13-18. Hoppock, R. ve Robinson, H. A. (1951). Job satisfaction researches of 1950. Occupations: The Vocational Guidance Journal, 29(8), 572-578. Hyder, M. ve Batool, S. H. (2013). Job satisfaction among public and private university / degree awarding institution librarians of Lahore: A com-parative study. Pakistan Journal Of Library & Information Science, (14), 16-25. Jones, N. ve Jordan, P. (1987). Staff management in libray and information work. Worcester: Gower. Judeh, A. (2015). Job satisfaction among librarians in Palestinian universi-ties (Islamic- Al Azhar- Al- Aqsa). Cybrarians Journal, (37), 1-26. Kaba, A. (2017). Library employment. Library Management, 38(8/9), 511-527. doi:10.1108/LM-03-2017-0036. Karademir, N. (2016). Coğrafya öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin ince-lenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(2), 108-122. Karagözoğlu-Aslıyüksek, M. (2017). Türkiye’deki Bilgi ve Belge Yönetimi bö-lümlerinde çalışan araştırma görevlilerinin iş doyumu düzeyleri. Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi,7, 1-29. Karim, N. A. (2008). Investigating the correlates and predictors of job satis-faction among Malaysian academic librarians. Malaysian Journal of Li-brary & Information Science, 13(2), 69-88. Kaya, E. (1994). Üniversite kütüphanelerinde iş doyumu. Perran Özben Kü-tüphanecilik Ödülü araştırma raporu, Ankara. Kaya, E. (1995). Job satisfaction of the librarians in the developing coun-tries. 61st IFLA general conference proceeding, İstanbul, 20-26 Augst, Booklet (ss. 71-78) içinde. http://archive.ifla.org/IV/ifla61/61-kaye.htm adresinden erişildi. Kaygısız, E. G. (2015). Bilgi merkezi çalışanlarının iş yüklerinin iş doyum düzeylerine olan etkisinin incelenmesi. İsmet Binark Armağanı (ss.205-220) içinde. İstanbul, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları. Khan, A. ve Ahmed, S. (2013a). Job Satisfaction among Librarians in the universities of Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan: A Survey. Library Phi-losophy & Practice, 1-11. Khan, A. Hamid Rehman, H. R. ve Shafiq-ur-Rehman. (2013b). An empiri-cal analysis of correlation between technostress and job satisfaction: A case of KPK, Pakistan. Pakistan Journal Of Library & Information Sci-ence, (14), 9-15. Khan, A., Masrek, M. N. ve Nadzar, F. M. (2017). Emotional intelligence and job satisfaction of academic librarians: An assessment of the rela-tionship. Journal of Librarianship & Information Science, 49(2), 199-210. doi:10.1177/0961000616650733. Koenig, M. Morrison, R. and Roberts, L. (1996). Faculty status for library professionals: Its effect on job turnover and job satisfaction among university research library directors. College & Research Libraries, 57(3), 295-300. Korkut, Ş. (2012). Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversite kütüphanelerinde çalışan kütüphanecilerin iş doyumlarının karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Kreitz, P. A. ve Ogden, A. (1990). Job responsibilities and job satisfaction at the University of California libraries. College & Research Libraries, 51, 297-312. Leckie, G. J. ve Brett, J. (1997). Job satisfaction of Canadian university librarians: A national survey. College & Research Libraries, 58(1), 31-47. Leysen, J. M. ve Boydston, J. K. (2009). Job satisfaction among academic cataloger librarians. College & Research Libraries, 70(3), 273-297. Lim, S. (2007). Library informational technology workers: Their sense of belonging role, job autonomy, and job satisfaction. Journal Of Academic Librarianship, 33(4), 492-500. Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction in Dunnette, M. D. Handbook of Industrial and Organizational Psychology (1st Ed.), Chicago, IL: Rand McNally, 1297-1349. Lynch, B. P. ve Verdin, J. A. (1987). Job satisfaction in libraries: A replica-tion. Library Quarterly, 47, 190-202. Maithili, V. ve Navaneethakrishnan, S. (2014). Job satisfaction of teacher-librarians: A case study of the Jaffna District, Sri Lanka. Chinese Li-brarianship, (38), 77-83. Mallon, M. N. (2014). Stealing the limelight? Examining the relationship between new librarians and their supervisors. Journal of Academic Li-brarianship, 40(6), 597-603. doi:10.1016/j.acalib.2014.10.004. Mahbubul, H., A. N. M., K., Afia, M. ve Shahriyar, A. (2013). Dimensions of job satisfaction of library professionals: A qualitative exploration. In-ternational Journal of Business And Social Research, 2(5), 46-62. Matherly, W. J. (1923). Social aspects of labor turnover. Journal of Social Forces. 1(3), 241-244. McClusky, H.Y. ve Strayer, F.J. (1940). Reactions of teachers to the teach-ing situation: A study of job satisfaction. The School Review, 48(8), 612-623. Miniter, J. J. (1975). An analysis of job satisfaction among public, college or university, and special librarians (PhD dissertation). North Texas State University, North Texas. Morgan, C. (2014). Craft and librarianship: A reconsideration of the sources of librarian job satisfaction. Journal Of Library Administration, 54(8), 637-658. doi:10.1080/01930826.2014.965096. Nacar, N. (2012). Kütüphanelerde örgütsel kültürün örgütsel bağlılık ve iş tat-minine etkisi üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Nahm, H. (1940). Job satisfaction in nursing. American Journal of Nursing, 40(12), 1389-1392. Nkereuvem, E. (1990). Issues on the relationship between job satisfaction, job attitudes and work behaviour among the staff in academic librar-ies. Information Services and Use, 10(5), 281- 291. Opoku, D. (2013). Academic status and research publication: the dilemma of librarians at the University of Ghana. Information Development, 29(3), 233-240. doi:10.1177/0266666912461266. Owolabi, K. A. Ajiboye, B. A. Bakare, O. D. Bello, T. O. Omotoso, A. O. ve Adeleke, O. (2013). Librarians’ attitude toward monetary and non-monetary incentives in university libraries: A case of selected univer-sity libraries in Nigeria. Annals Of Library & Information Studies, 60(1), 22-26. Oyovwe Tinuoye, G. O. Omeluzor, S. U. ve Akpojotor, L. O. (2016). Factors influencing job satisfaction of academic librarians in university librar-ies in Edo and Delta states, Nigeria. Electronic Library, 34(6), 985-996. doi:10.1108/EL-07-2015-0128. Özaydın, M. M. ve Özdemir, Ö. (2014). Çalışanların bireysel özelliklerinin iş tatmini üzerindeki etkileri: Bir kamu bankası örneği. İşletme Araştır-maları Dergisi, 6(1), 251-281. Özekmekçi, A. (2004). Üniversite kütüphanelerinde kütüphanecilik eğitimi ol-mayan personelin iş doyumu (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Özen, Y. (2011). Psikolojik danışmanların iş memnuniyetlerinin incelenme-si, İş Ahlakı Dergisi, 4(7), 77-92. Paine, H. E. (1884). A teacher’s choice of work. Journal of Education, 20(8), 131-132. Panigrahi, P. ve Jana, L. (2010). Job satisfaction among non-government college librarians in West Bengal: a Study. SrelsJournal of Information Management, 47(5). DOI: http://dx.doi.org/10.17821/srels%2F2010%2Fv47i5%2F44109. Patillo, E. J. Moran, B. B. ve Morgan, J. C. (2009). The job itself: The effects of functional units on work autonomy among public and academic li-brarians. Library Trends, 58(2), 276-290. Peng, Y. (2014). Job satisfaction and job performance of university librari-ans: A disaggregated examination. Library & Information Science Re-search, 36(1), 74-82. doi:10.1016/j.lisr.2013.02.006. Peng, Y. (2015). Buffering the negative effects of surface acting: The moder-ating role of supervisor support in librarianship. Journal of Academic Librarianship, 41(1), 37-46. doi:10.1016/j.acalib.2014.10.009. Plate, K. H. ve Stone, E. W. (1974). Factors aff ecting librarians job satis-faction: A report of two studies. Library Quarterly, 44, 97-110. Prickett, A. L. (1931). Labor turnover rate and cost. Accounting Review, 6(4), 261-276. Sare, L. ve Bales, S. E. (2014). Professional identity: a grounded theory study of veteran academic librarians. Library Review, 63(8/9), 574-589. doi:10.1108/LR-02-2014-0020. Scammell, R. W. ve Stead, B. A. (1980). A study of age and tenure as it per-tains to job satisfaction. Journal of Library Administration, 1, 3-8. Seyhan, H. G. (2015). Kimya öğretmenlerinin iş doyumları, öz-yeterlik algı-ları, örgütsel bağlılıkları ve iş streslerinin çeşitli değişkenler açısın-dan incelenmesi. Turkish Journal of Education, 4(2), 41-60. Smith, P. Kendall, ve L. Hulin, C. (1969). The measurement of satisfaction in work and retirement. Chicago: Rand McNally. Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, cause and consequences. Thousand Oaks, CA: Sage. Stapel, J. (1950). What is job satisfaction? Public Opinion Quarterly,14(3), 551-554. Super, D.E. (1941). Avocations and vocational adjustment. Character & Per-sonality, 10(1), 51-61. Şahin, H. ve Dursun, A. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumları: Burdur örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (18), 160-174. Şahin, N. H. ve Durak-Batıgün, A. (1997). Bir özel hastanede sağlık perso-nelinde iş doyumu ve stres. Türk Psikoloji Dergisi, 12(39), 57-73. Şentürk, B. (2005). Kurumlarda arşiv personeli için performans yönetimi ve uygulamaları (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul. Tambağ, H. Can, R. Kahraman, Y. ve Şahpolat, M. (2015). Hemşirelerin ça-lışma ortamlarının iş doyumu üzerine etkisi. Bakırköy Tıp Dergisi, 11(4), 143-149. Tavas, B. ve Tekiner, M. A. (2016). İş tatmini düzeylerinin çalışanların de-mografik yapıları ile ilişkisi üzerine bir araştırma: Türk Polis Teşkilatı örneği. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 7(22), 195-207. Telman, N. (1988). Endüstride görülen iş tatminsizliği ve bunun yabancılaşma duygusu ile olan ilişkisi (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü. Tezer, E. (2001). İş doyumu ölçeğinin güvenilirlik ve geçerliği. Türk Psikolo-jik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 33-39. Tilev, S. ve Beydağ, K.D. (2014). Hemşirelerin iş doyum düzeyi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(1), 140-147. Toplu-Bayır, D. (1998). Kamu kurum arşivlerinde çalışan personelin iş tatmini (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Ünal, S. Karlıdağ, R. ve Yoloğlu, S. (2001). Hekimlerde tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisi. Klinik Psiki-yatri, 4, 113‐118. Üngüren, E. Doğan, H. Özmen, M. ve Tekin, Ö. (2010). Otel çalışanlarının tükenmişlik ve iş tatmin düzeyleri ilişkisi. Journal of Yasar University, 17(5), 2922‐2937. Vaughan, W. S. ve Dunn, J. D. (1974). A study of job satisfaction in six university libraries. College and Research Libraries, 35, 167-177. Voelck, J. (1995). Job satisfaction among support staff in Michigan aca-demic libraries. College & Research Libraries, 56, 157-170. Watson, G. B. ve Seidman, J. M. (1941). Dissatisfactions in work. Journal of Social Psychology, (13), 183-186. Weiss, D.J. Dawis, R.V. England, G.W. ve Lofquist, L.H. (1967). Manual for the Minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota Studies in Voca-tional Rehabilitation, XXII, University of Minnesota. Wood, F. E. (1975). Scientists in librarianship and information work. Jour-nal of Librarianship & Information Science, 7(1), 31-48. Working conditions on Massachusetts farms in 1921. (1924). Monthly Labor Review; 19(1), 38-41. Yılmaz, B. Korkut, Ş. ve Köse, E. (2010). Ankara’daki üniversite ve halk kü-tüphanelerinde çalışan kütüphanecilerin iş doyumları üzerine bir araştırma. Bilgi Dünyası, 11(1) 49-80. Yılmaz, E. (2003). Üniversite kütüphanelerinde kullanıcı merkezli yapılanma: Hacettepe Üniversitesi Örneği (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Yılmaz, E. (2004). Üniversite kütüphanelerinde müşteri merkezli yapılanma ve personel memnuniyeti. Türk Kütüphaneciliği, 18(3), 261-292. Yu-Ping, P. (2012). The relationship between job satisfaction, job autonomy and job performance in university librarians. Journal Of Educational Media & Library Sciences, 49(4), 597-608.