Library Architectures in The Ancient: Examples of Efes Celcus, Pergamon, Alexanderia and Ninova

Yıl 2021, Sayı: 15, 95 - 107, 25.06.2021

Burcu Aydemir Şenay , Ayşenur Güneş

https://doi.org/10.26650/bba.2021.15.05

Öz

Libraries have been in a constant state of change in the context of different elements since they were founded. This change can be evaluated in terms of the services provided and sometimes as spatial difference and changes. Libraries, just like other information centers, have been created to meet the information needs of individuals and this main purpose has not changed over time but reflects the period they are in, the society and the construction techniques of the day. Undoubtedly, there is an architectural attraction in physical spaces, allowing ease of access to resources depending on interior architecture. Library usage is in direct proportion to the habits of acquisition of individuals and the wider society. Various researches and studies have been carried out to appraise the structural features of the library’s architecture by evaluating relevant factors. The aim of the study here is to evaluate the libraries of Ephesus Celsus, Pergamon, Alexandria and Nineveh which were remarkable for their period with their architectural structures. For the purpose of this study, the sources in the literature were investigated in detail using the documentary screening method and were evaluated in relevant sections of the study.

Anahtar Kelimeler

Library, Library architecture, Ancient libraries

Antik Çağ’da Kütüphane Mimarileri: Efes Celcus, Pergamon (Bergama), İskenderiye ve Ninova Örnekleri

Öz

Kütüphaneler, kuruldukları günden günümüze kadar farklı unsurlar bağlamında sürekli bir değişim içerisindedir. Bu değişim, bazen sunulan hizmetler yönünden değerlendirilebildiği gibi bazen de mekânsal farklılık ve değişim olarak değerlendirilmektedir. Kütüphaneler tıpkı diğer bilgi merkezleri gibi bulundukları dönem, toplum ve o günün inşa tekniklerine bağlı olarak günümüzde de değişmeyen ana amaç olan bireylerin bilgi gereksinimlerini karşılama amacıyla oluşturulmuşlardır. Kuşkusuz fiziksel mekânlarda mimari olarak çekicilik, iç mimariye bağlı olarak kaynaklara erişim kolaylığı vb. gibi etmenler ile bireylerin ve toplumların kütüphane kullanımları ve alışkanlık edinimleri arasında doğru orantı vardır. Günümüzde, kütüphane mimari yapısının hangi etmenler üzerinden değerlendirilerek inşa edilmesi gerektiğine yönelik yaklaşımlar, araştırmalar ve çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışma kapsamında bulundukları döneme mimari yapılarıyla da damga vuran Efes Celsus, Pergamon, İskenderiye ve Ninova Kütüphanelerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmada, belgesel tarama yöntemi kullanılarak literatürde bulunan kaynaklar ayrıntılı araştırılmış, bu kaynaklar çalışmada ilgili bulunan bölümlerde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kütüphane, Kütüphane mimarisi, Antik kütüphaneler

Kaynakça

• Ambrose, G., Harris, P. ve Stone, S. (2008). The visual dictionary of architecture. Ava Publishing: Switzerland.
• Blanck, H. (2000). Antikçağda kitap (Z. Aksu Yılmazer, Çev.). Dost Kitabevi Yayınları: Ankara.
• Edwards, B. (2009). Libraries and learning recourse centers. Loutledge.
• Fleming, J. ve Honour, H. (2016). Dünya sanat tarihi (H. Abacı, Çev.). Melisa Matbaacılık: İstanbul.
• Gül, Y. (1998). Antik kentler: Müzeler, defineler, antik kütüphaneler. Okullar Yayınevi: İzmir.
• İskenderiye Kütüphanesi, bilime ışık tutmayı sürdürüyor. (2021, 20 Mayıs). Erişim adresi: https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/iskenderiye-kutuphanesi-bilime-isik-tutmayi-surduruyor-151571.html
• Keseroğlu, H. (2010). Kütüphanenin değişen mimarisi. Dosya: Kütüphane Yapıları içinde (s. 46-54).
• Keseroğlu, H. S. ve Demir, G. (2016). Antikçağda bilim ve kütüphane. Türk Kütüphaneciliği, 30(3), 365-397.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021). Erişim adresi: https://kulturportali.gov.tr/medya/fotograf/fotodokuman/3979/efes-celsus-kutuphanesi
• Macleod, R. (2006). Tarihte ve mitolojide İskenderiye. İskenderiye Kütüphanesi: Antik Dünya’nın Öğrenim Merkezi içinde (s. 13-35). Dost Yayınevi: Ankara.
• Niş. (2021). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Sonay, P. G. (2019). Hellenistik ve Roma Dönemi›nde küçük Asya›daki kütüphaneler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Taşkın, Z. (2011). İlkçağ uygarlıklarında kitap ve kütüphane: Efes Celcus Kütüphanesi. Türk Kütüphaneciliği, 25(1),86-96.
• Tercan, A. (2010). Kütüphanenin mekânsal evrimi. Dosya: Kütüphane Yapıları içinde (s. 40-45).
• Toplu, M. (2010). Kil tabletlerden elektronik yayıncılığa kütüphanecilik felsefesinin gelişimi ve dönüşümü. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 24(4), 644-684.
• Tunay, M. İ. (1970). Bergama Kütüphanesi. Türk Kütüphaneciliği, 19(2), 110-112.
• Üreten, H. (2008). Antikçağ Anadolu’sunda bir kültür merkezi Pergamon- Kraliyet Kütüphanesi. Türk Kütüphaneciliği, 22(4), 435-450.
• Yıldız, N. (2003). Kalıntılar ve edebi kaynaklar ışığında antikçağ kütüphaneleri. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.