Öz
General Fahri Belen, Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında Bolu’da dünyaya gelmiş olup, Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişi bizzat yaşamış, tek partili dönemini görmüş çok partili hayatta ise aktif rol almış bir komutan ve siyasetçidir.
Balkan ve Çanakkale savaşlarına katılmış, Kurtuluş Savaşı’nda önemli bir rol oynamıştır. Harekât Şubesi ve Genelkurmay Harekât Şubesi Müdürlüğü, Doğu’da Sınır Tespit Komisyonu Başkanlığı, Türk-Rus Sular Sözleşmesini Düzenleyen Heyetin Başkanlığı, Cenevre’de Silahların Sınırlandırılması Konferansında Türk Heyeti Askeri Danışmanlığı, Alay ve Tugay Komutanlıkları gibi pek çok görevde yer almıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin IX. ve X. Döneminde Bolu milletvekili olarak görev yapmış, IX. Dönemde kısa bir süre Bayındırlık Bakanlığı görevini üstlenmiştir. Yaşadığı tüm siyasî ve askerî tecrübelerini yazıya dökerek ardında birçok eser bırakmıştır. Bu çalışmada Fahri Belen’in kişiliği, ailesi, eğitim hayatı, askerî, siyasî faaliyetleri ve eserleri hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Çalışmamızda, arşiv kaynaklarından, hatıratlardan ve gazetelerden derlenen bilgilerden, Belen’in anlattığı anılardan, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı konuşmalardan ve Belen’in yayımlanan kitap ve makalelerinden yararlanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Fahri Belen biyografi Milli Mücadele Demokrat Parti Bayındırlık Bakanlığı
Kaynakça
- BCA, 30.11.1/152.7.18.
- BCA., 30.11.1/196.3.1.
- BCA., 30.11.1./213.12.7.
- Milli Savunma Bakanlığı Arşiv Müdürlüğü, Subay Şahsi ve Emeklilik Dosyası Kayıtları (Sicil No:328-C-41)
- ARI, Kemal, Başlangıçtan Günümüze Türk Devrim Tarihi, Zeus Kitabevi Yayınları, İzmir, 2003.
- “Askeri Terfi Listesi Yüksek Tasdikten Çıktı”, Cumhuriyet, 29.08.1948.
- “Ata’nın 83 üncü Doğum Yılı Dönümü Kutlandı”, Milliyet, 14.03.1964.
- “Atatürk’ün Silah Arkadaşı Fahri Belen’i Kaybettik”, Cumhuriyet, 16.07.1975.
- “Bayındırlık Bakanı F. Belen İstifa Etti”, Zafer, 29.10.1950.
- BELEN, Fahri, Çanakkale Savaşı’ndan Alınan Dersler, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2009.
- BELEN, Fahri, Demokrasiden Diktatörlüğe, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1960.
- BELEN, Fahri, Ordu ve Politika, Bakış Matbaası, İstanbul, 1971.
- “Bölükbaşı ve Belen Geziye Çıkıyorlar”, Milliyet, 20.05.1961.
- ÇELİKOĞLU, Adnan, Bir Darbeci Subayının Anıları 27 Mayıs Öncesi ve Sonrası, Hazırlayan: Engin Konuksever, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
- DİNÇ, Ünal Yiğit, “Fahri Belen Paşa”, İş ve Düşünce, C:36, Sayı:275, 1971.
- “Evvelki Günkü DP Grup İçtimasında Kırmızı Oy Verenler Kimler?”, Cumhuriyet, 15.12.1955.
- “Fahri Belen”, Cumhuriyet, 06.06.1950.
- “Fahri Belen, DP’den Dün İstifa Etti”, Tercüman, 12.09.1957.
- “Gnl. Fahri Belen Bolu’da CHP’yi Destekliyor”, Cumhuriyet, 19.09.1957.
- KARPAT, Kemal H., Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Siyaset, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
- KARPAT, Kemal H., Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi 1876-1980, Çeviren: Esin Soğancılar, İmge Kitabevi, Ankara, 2017.
- “Memleketçi Serbest Parti Koalisyona Gidilmesini İstiyor”, Cumhuriyet, 09.08.1961.
- ÖZTÜRK, Kazım, Türk Parlamento Tarihi: TBMM IX. Dönem 1950-1954, VII. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, Ankara, 1999.
- “Şeref Gününde İnönü Konuşma Yaptı”, Milliyet, 27.08.1970.
- TBMM Albümü 1920-2010, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Yayınları No:1, II. Cilt, Ankara, 2010.
- Tülün Belen Yalçın (1935 doğumlu), İstanbul, 23 Haziran 2018 tarihinde yapılan görüşme.
- Üç Kuşak Cumhuriyet, Hazırlayan: Uğur Tanyeli, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998.
- YILMAZ, Ensar, “1954 Seçimlerinin Önemi, Öne Çıkan Özellikleri ve Siyasi Sonuçları”, E-Journal of New World Sciences Academy, S:4, 2010.
- KAL, Nazmi(Yap./Yön.), Anılarla Atatürk 4.Bölüm, TRT Belgesel, 1973 https://www.youtube.com/watch?v=ToKFumXf-hQ (Erişim tarihi, 17 Kasım 2019).
- “9.Dönem TBMM Mebusları için Tercüme-i Hal Varakaları”, https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MAZBATALAR/TBMM/d09/HT_1598_1_9.pdf, [ Erişim Tarihi: 14 Kasım 2019].
- “10. Dönem TBMM Mebusları İçin Tercüme-i Hal Varakaları”, https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MAZBATALAR/TBMM/d10/HT_1598_1_10.pdf, [Erişim Tarihi: 14 Kasım 2019].
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Temmuz 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Mayıs 2020 |
| Kabul Tarihi | 19 Haziran 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |