TURKISH WOMEN IN RALLIES DURING THE NATİONAL STRUGGLE

Yıl 2021, , 1 - 22, 01.01.2021

Nuray Özdemir

https://doi.org/10.33431/belgi.769611

Cited By: 2

Öz

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ MİTİNGLERİNDE TÜRK KADINI

Öz

Mondros Mütarekesi sonrası yaşanan işgaller ülke genelinde tepkiyle karşılanmış mitingler düzenlenerek protesto edilmiştir. Başta İzmir’in 15 Mayıs 1919’da işgali bu mitinglerin düzenlenmesinde itici rol oynamış ve yapılan toplantılara kadınların ilgisi büyük olmuştur. Kadınlar ilk defa binlerce kişinin katıldığı açık hava mitinglerinde erkeklerle birlikte yer almış söz alıp etkili konuşmalar yapmışlardır.
İstanbul’da İzmir’in işgalini protesto için 19 Mayıs 1919’da Fatih Mitingi, 20 Mayıs 1919’da Üsküdar Mitingi, 22 Mayıs 1919’da Kadıköy Mitingi ve 23 Mayıs 1919’da Sultanahmet Mitingi düzenlenmiştir. İtilaf Devletleri’nin denetimini giderek artırdığı İstanbul’da yapılan son miting ise 13 Ocak 1920’deki Sultanahmet Mitingi olmuştur. Bu mitinglerde Besim Ömer (Akalın), Mehmet Emin (Yurdakul), Hamdullah Suphi (Tanrıöver), Selim Sırrı (Tarcan) gibi dönemin öne çıkan isimleri kürsüleri, aydın, şair, öğretmen kimliğiyle tanınan Halide Edip, Şükufe Nihal, Hayriye Melek, Nakiye, Meliha, Zeliha, Münevver Saime hanımlarla paylamışlardır. Kadınlar işgalleri kınayan heyecanlı konuşmalar yaparken ülkenin kurtuluşu için erkeklerle birlikte mücadeleye hazır olduklarını da dünyaya duyurmuşlardır. Sadece İstanbul’da değil Anadolu’nun çeşitli şehirlerinde de kadınların ön planda olduğu mitingler yapılmıştır. Bu mitinglere dinleyici olarak kadınların katılımı yoğun olmuşsa da kadın konuşmacılara söz verilmemiştir. Ancak Muğla, Kastamonu, Konya gibi şehirlerde sadece kadınların katıldığı mitingler yapılmış işgalleri protesto eden kararlar alınmıştır.
Bu çalışmada; Millî Mücadele döneminde yapılan protesto mitinglerinde konuşmalarıyla öne çıkan kadınlar ve bunların kitleler üzerinde bıraktığı etki incelenmiştir. Kadınların ülkenin kurtuluşu için yaptığı faaliyetlerin Millî Mücadele’nin kazanılmasındaki yeri ve önemi değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Miting, Kadın, Protesto, İstanbul

Kaynakça

• Adıvar, Halide Edip (1992), Türkün Ateşle İmtihanı, İstanbul: Atlas Kitabevi.
• Argunşah, Hülya (2011), Bir Cumhuriyet Kadını Şükufe Nihal, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Arıburnu, Kemal (1975), Millî Mücadelede İstanbul Mitingleri, Ankara: Yeni Desen Matbaası.
• AVANAS, Ahmet (1998), Millî Mücadelede Konya, Ankara: ATAM Yayınları.
• Baykal, Bekir Sıtkı (1996), Millî Mücadele’de Anadolu Kadınları Müdafaa-I Vatan Cemiyeti, Ankara: ATAM Yayınları.
• Çaka, Cahit (1948), Tarih Boyunca Harp Ve Kadın, Ankara: As. Fb. Basımevi.
• Çakır, Serpil (2011), Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis Yayınları. Çelebi, Mevlüt (2008), “Menteşe Sancağı’nda İtalyan ve Yunan İşgallerine Tepkiler”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), S.21, s.81-96.
• (1912) Darülfünun Konferans Salonunda Kadınlarımızın İçtimaları, İstanbul: Tanin Matbaası. Eski, Mustafa (1996), “İlk Kadın Mitingi”, Kastamonu’da İlk Kadın Mitingi’nin 75. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Kastamonu, 10-11 Aralık 1994, Ankara; Atam Yayınları, s.34-46.
• Filmer, Sabahat (1983), Atatürk Yolunda Büyük Adımlar, İstanbul: Gül Matbaası. İnan, Afet (1975), Tarih Boyunca Türk Kadının Hak Ve Görevleri, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kaplan, Leyla (1998), Cemiyetlerde Ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını (1908-1960), Ankara; Atam Yayınları. Kurnaz, Şefika (2012), Balkan Savaşında Kadınlarımız, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Özdemir, Nuray (2014), Osmanlıdan Cumhuriyete Bir Cemiyet Kadını: Nakiye Elgün, Ankara: Phoenix Yayınları.
• Saruhan, Zeki (2006), Kurtuluş Savaşı Kadınları, Ankara: Cem Web Ofset.
• Şahingöz, Mehmet (2002), “Milli Mücadelede Protesto Ve Mitingler”, Türkler, C.15, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, s.726-744. Uyanıker, Ferhat (2009), Milli Mücadelede Türk Kadını, Ankara: Genelkurmay ATASE Yayınları.