OSMANLI’DA YABANCI DİL ÖĞRETİMİNE BİR ÖRNEK: ROBERT KOLEJİ (1863-1923)

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 19, 2004 - 2029, 01.01.2020

Recep Büyüktolu Salih Potukoğlu

https://doi.org/10.33431/belgi.629677

Öz

Türkiye’de yabancı
dil öğretiminin geçirdiği tarihi sürecin daha iyi anlaşılması yabancı dil
öğretim uygulamalarının geliştirilmesi açısından önemlidir. Ayrıca Türk eğitim
tarihinin daha iyi anlaşılması, gelecekteki eğitim-öğretim planlamalarının
yapılmasını kolaylaştıracak ve hatalardan uzak kılacaktır. 1863 yılında
Amerikalılar tarafından Osmanlı topraklarında açılan ve Türkiye Cumhuriyeti’nde
de eğitim-öğretim faaliyetlerine devam eden Robert Kolej’in uyguladığı yabancı
dil öğretim yöntemlerini anlayabilmek için kolejin eğitime devam ettiği dönemin
yabancı dil çalışmalarının incelenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bu çalışma
Osmanlı Dönemi yabancı dil öğretimi ile ilgili yapılan uygulamalar, devlet
yöneticilerinin yabancı dil ve öğretimine ilişkin düşünceleri ve yabancı dil
öğretimi ile ilgili ihtiyaçlar neticesinde belirlenmiştir. Osmanlı Devleti
yabancı dil öğretimi ile ilgili gelişme ve ihtiyaçların daha kolay anlaşılması
için Osmanlı düşünce dünyasında önemli yere sahip olan Tanzimat’ın ilanı temel
alınarak Tanzimat’ın ilanının öncesi ve sonrası olarak iki dönem şeklinde
incelenmiştir. Ayrıca çalışmada, Milli Mücadele Dönemi ve Cumhuriyet’in ilk
yıllarındaki durum da genel hatları ile değerlendirilmiştir.

Robert Kolej ile
ilgili yapılmış olan birçok çalışmanın Yabancı
Okullar başlığı altında, kolejin misyonerlik faaliyetleri üzerine olduğu
görülmüştür. Fakat bu çalışma böyle bir gerçekliği kabul etmekle beraber Robert
Kolej’in yabancı dil öğretimi noktasındaki çalışmalarının kolejin ilk kuruluş
döneminden itibaren nasıl şekillendiği üzerine yapılmıştır. Ayrıca kolejin
uyguladığı yabancı dil öğretim yöntemleri; kolej kurucu, yönetici ve öğretim
elemanlarının yabancı dil öğretimine verdikleri önem ve benimsedikleri
prensipler bakımından kolej yabancı dil öğretimine olan etkileri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Robert Kolej, Tarih, Yabancı Dil Öğretimi

Kaynakça

• Referans 1.Acun Fatma, Gürtunca Evrim Şencan, (2016), “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Robert Kolej’de Eğitim”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 31/1, 1-34.Referans 2.Adıvar Halide Edip (2014), Türkiye’de Şark-Garp ve Amerikan Tesirleri, [Elektronik Sürüm], Can Yayınları, İstanbul.Referans 3.Ahmet Cevdet Paşa (1302), Tarih-i Cevdet I, İstanbul.Referans 4.Aksu Ayşe (2007), Robert Kolej’in İzinde Türkiye’de Amerikan Misyonerliğinin Eğitim Stratejisi, Dergâh Yayınları, İstanbul.Referans 5.Akşin Sina (2007), Kısa Türkiye Tarihi [Elektronik Sürüm], Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.Referans 6.Akyüz Yahya (2012), Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000 - M.S. 2012, Pegem Akademi Yayınları, 23. Baskı, Ankara.Referans 7.Arığ Ayten Sezer (2014), Atatürk Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938), Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2. Baskı, Ankara.Referans 8.Aşkın Deniz (2017), “Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Medrese Eğitim Sistemi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Eğitimin Konjonktürel Boyutu”, İn.an ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, İstanbul, 2017, 977-995.Referans 9. Ay Mehtap (2007), Paris Mekteb-i Osmanisi ’nin Kuruluş, Amaç ve İşlevi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı, Ankara, 2007.Referans 10.Aydın Mithat (2006). Amerikan Protestan Misyonerlerinin Ermeniler Arasındaki Faaliyetleri ve Bunun Osmanlı-Amerikan İlişkilerine Etkisi. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Cilt 19, Sayı 19, 79-122.Referans 11.Aydın Mithat (2008), Bulgarlar ve Ermeniler Arasında Amerikan Misyonerleri, Yeditepe Yayınevi, 2008.Baker James (1877), Turkey.Referans 12.Balcı Sezai (2013), Babıâli Tercüme Odası, Libra Yayıncılık, İstanbul.Referans 13.Bilim Cahit (1990), “Tercüme Odası”, OTAM Dergisi, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Yıl 1, Sayı 1 Ankara.Referans 14Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi [BOA], Referans 15.Doğan İsmail (2010), Türk Eğitim Tarihinin Ana Evreleri, Nobel Yayınları, Ankara.Referans 16.Doğan Recai (1997), “Osmanlı Eğitim Kurumları ve Eğitimde İlk Yenileşme Hareketlerinin Batılılaşma Açısından Tahlili”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 37, Sayı 1, 407-442.Referans 17.Dueñas Maria (2004), “The Whats, Whys, Hows and Whos of Content-Based Instruction in Second/Foreign Language Education”, International Journal of English Studies, Cilt 4, Sayı 1, 73-96.Referans 18.Dupuy Beatrice C., (2000), “Content-Based Instruction: Can it Help Ease the Transition from Beginning to Advanced Foreign Language Classes?”, Foreign Language Annals, Cilt 33, Sayı 2, 205-223.Referans 19.Düstur (1931), 3. Tertip, C. 5, Necmi İstiklal Matbaası, İstanbul.Referans 20.Engin Emel, (2007), Galatasaray Lisesi (1923 - 1950 Dönemi), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul.Referans 21.Ergin Nuri (1977), Türkiye Maarif Tarihi, Cilt 4, İstanbul.Referans 22.Esenkal Ebru, (2007), Yabancı Ülkeler Tarafından Osmanlı Coğrafyasında Açılan Yabancı Okullar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Edirne.Referans 23.Fincancı May N. (2001), The Story of Robert College Old and New, Revised Edition, İstanbul.Referans 24.Findley Carter V. (1980), Bureaucratic Reform in the Ottoman Empire The Sublime Porte 1789-1922, Princeton University Press, Princeton.Referans 25.Freely John (2000), A History of Robert College, Yapı Kredi, İstanbul.Referans 26.Freely John (2013), A Bridge of Culture: Robert College-Boğaziçi University, How an American College Became A Turkish University, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 4. Basım, İstanbul.Referans 27.Gates Caleb Frank (1932), An Appreciation, Tsitouris Brothers, İstanbul.Referans 28.Gates Caleb Frank (1940), Not To Me Only, Princeton University Press, Princeton.Referans 29.Greenwood Keith M. (2003), Robert College: The American Founders, Boğaziçi University Press, İstanbul.Referans 30.Guckert, John Cecil (1968), The Adaptation of Robert College to Its Turkish Environment, 1900-1927 (Yayımlanmamış Doktora Tezi) The Ohio State University.Referans 31.Hamlin Cyrus (1893), My Life and Times, The Pilgrim Press, Boston.Referans 32.Hamlin Cyrus (2015), Türkler Arasında Türkiye’deki Misyonerlik Faaliyetleri ve Robert Koleji, (Çev. Arzu Taşcan), Kahverengi Kitap Yayınları, İstanbul.Referans 33.Hamlin Cyrus (2017), Robert Kolej Uğrunda Bir Ömür, (Çev. Ayşe Aksu), Dergâh Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.Referans 34.Haydaroğlu İlknur Polat (1993), Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Ankara.Referans 35.İnalcık Halil, Seyitdanlıoğlu Mehmet, (2006), Tanzimat / Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Phoenix Yayınevi, Ankara.Referans 36.Johnson Keith (2009), “Foreign Language Syllabus Design”, Karlfried Knapp & Barbara Seidlhofer with Henry Widdowson (Ed.), Handbook of Foreign Language Communication and Learning, Berlin, 309-340.Referans 37.Karal Enver Ziya (1988), Osmanlı Tarihi 5. Cilt Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.Referans 38.Kayadibi Fahri (2003), “Fatih Sultan Mehmet Döneminde Eğitim ve Bilim”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 8, 1-18.Referans 39.Keklik Ebubekir (2009), Osmanlı Devleti’nde Sultan Abdülaziz Devri Anadolu Islahatları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi )Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Ankara.Referans 40.Keklik Ebubekir (2018), II. Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Eğitimi: Problemler, Tartışmalar, Teklifler (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Ankara.Referans 41.Kılıç Sezen (2005), “Cumhuriyet Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 21, Sayı 61, 259-280.Referans 42.Kırpık Cevdet (2016), Osmanlı’da Şehzade Eğitimi, Ötüken Yayınları, İstanbul.Referans 43.Kocamanoğlu Emine (2003), Yabancı Okullarda Din Eğitimi Robert Kolej-Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi) Örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Anabilim Dalı Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı, İstanbul.Referans 44.Kodamanoğlu Nuri (1964), Türkiye’de Eğitim ( 1923-1960), 2. Basım, Ankara.Referans 45.Küçük Cevdet (1988), “Abdülmecid” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1988. Referans 46.Lewis Bernard (2018), Modern Türkiye’nin Doğuşu, 10. Baskı, Arkadaş Yayınevi, Ankara.Referans 47.Lightbown Patsy M., Spada Nina, (2006), How Languages Are Learned, Oxford University Press, Third Edition.Matteosian H. (1904), Missions of the A.B.C.F.M. in Turkey, İstanbul.Referans 48.Memiş Muhammet Raşit, Erdem Mehmet Dursun, (2013), “Yabancı Dil Öğretiminde Kullanılan Yöntemler, Kullanım Özellikleri ve Eleştiriler.” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/9, 297-318.Referans 49.Nutuk, C. II, 1920-1927, (1970), 10. Basım, İstanbul.Referans 50.Özkan Selim Hilmi (2010), “Osmanlı Devleti’nde Yabancı Dil Eğitimi”, Turkish Studies, Cilt 5, Sayı 3, 1783-1800.Referans 51.Padmaja D. (2013), “The Historical Perspectives of Language Teaching - A Brief Study” International Journal of Innovative Technology and Research, Cilt 1, Sayı 1, 110-114. Referans 52.Qing-Xue Liu, Jin-Fang Shı (2007), “An Analysis of Language Teaching Approaches and Methods - Effectiveness and Weakness”, US-China Education Review, Cilt: 4, Sayı: 1, 69-71.Referans 53.RCA (1872), Statements In Regard To Robert College Constantinople, İstanbul.Referans 54.RCA (1878) Report of the President of Robert College of Constantinople, New York.Referans 55.RCA (1897) Report of the President of Robert College of Constantinople for the 34th Year 1896-1897, New York.Referans 56.RCA (1915) Report of The President and Faculty of Robert College At Constantinople For The Fifty Second Year.Referans 57.Richards Jack C., Rodgers Theodore S. (2001), Approaches and Methods in Language Teaching, Cambridge University Press, Second Edition, USA.Referans 58.Sabev Orlin (2014), Sipirutus Roberti: Shaping New Minds and Robert College in Late Ottoman Society (1863-1923), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.Referans 59.Sâlnâme-i Nezaret-i Hariciye (1301), Haz. Galitekin A. N. (2003), İşaret Yayınları, İstanbul.Referans 60.Savaş Ali İbrahim (2001), “Genel Hatlarıyla Osmanlı Diplomasisi”, Osmanlı Ansiklopedisi, Cilt 1, İstanbul, 643-659.Referans 61.Sevinç Necdet (1975), Ajan okulları, Dede Korkut Yayınları, İstanbul.Referans 62.Stone Frank Andrew (2006), Academies for Anatolia: A Study of the Rationale, Program and Impact of the Educational Institutions Sponsored by the American Board in Turkey 1830-2005, Caddo Gap Press, California.Referans 63.Strong William E. (1910), The Story of the American Board: An Account of the First Hundred Years of the American Board of Commissioners for Foreign Affairs, The Pilgrim Press, Boston.Referans 64.Şişman Adnan (2006), XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti’nde Yabancı Devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.Referans 65.Tanır Engin Deniz (2015), “Lozan Barış Antlaşması Sonrasında Türk Basınında Fransız Okulları Sorunu (1923-1924)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 56, Ankara, 177-208.Referans 66.TBMM 3. Açılış Yılı Konuşmaları (1922), Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 1 Mart, D. 1, C. 18.Referans 67.Tevetoğlu Fethi (1987), “Mustafa Kemal Paşa – General Harbord Görüşmesi Tanık ve Tercümanı: Prof. Hulûsi Y. Hüseyin (Pektaş)” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 4, Sayı 10, 197-207.Referans 68.Tozlu Necmettin (1991), Kültür ve Tarihimizde Yabancı Okullar, Kozan Ofset, Ankara.Referans 69.Tozlu Necmettin (1992), Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okulları, İstanbul.Referans 70.Vahapoğlu Hidayet (2005), Osmanlı’dan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okulları, M.E.B. Yayınları, İstanbul.Referans 71.Washburn George (1909), Fifty Years in Constantinople and Recollections of Robert College, Houghton Mifflin Company, Boston.Referans 72.Washburn George (2012), Fifty Years in Constantinople and Recollections of Robert College, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 3. Basım, İstanbul.Referans 73.Widdowson Henry G. (2001), Teaching Language as Communication, Oxford University Press, Twelfth Impression, Hong Kong.