YENİ MECMUA’DA YAYIMLANAN BİR MİLLİ MÜCADELE HATIRATI ÜZERİNE

Yıl 2022, Sayı: 23, 99 - 123, 01.01.2022

İsmail Oğuz

https://doi.org/10.33431/belgi.980866

Öz

Kemal Balıkesir, 1888 yılında Balıkesir'in Martlı mahallesinde, Amasyalı Yüzbaşı Hafız Ömer Efendi ile Balıkesir'in Tepecik Köyü'nden Müveddet Hanım'ın oğlu olarak dünyaya geldi. İlkokulu Balıkesir'de tamamladıktan sonra eğitimine İstanbul'da devam etti. Sırasıyla Eyüp Askeri Ortaokulu, Kuleli Askeri Hazırlık Okulu, İstanbul Harp Okulu ve Harp Akademisi'nden mezun oldu. Balıkesir’in yönetiminde bulunmuş ve orduya pek çok asker yetiştirmiş, aslen Türkmen kökenli Cebbâr-zade ailesine mensup olan Kemal Balıkesir, bir asker olarak Milli Mücadele yıllarında, Kuzeybatı Anadolu Kuvâ-yı Milliyesi içerisinde gönüllü olarak yer almış milli mücahittir. O, asker olmasına karşın gerektiğinde sivil halktan müfrezeler oluşturup başarılı askeri harekatlar yapmıştır. Balıkesir’in milli mücadele önderlerinden olan Kemal Bey, milli mücadeleye ilk katıldığı andan itibaren yaşadıklarını, yaptıklarını kaydetmiştir. İstiklal Savaşı’ndan sonra bu hatıralarını yeni kurulmakta olan Cumhuriyet rejimini desteklemiş ve karşısında olanları eleştirmiş bir dergi olan Yeni Mecmua’da yayımlatmıştır. Hatıralar, derginin yayın hayatının ani olarak sona ermesi nedeniyle Kemal Balıkesir’in tüm hayatını ihtiva etmemekte, 1919 yılının bir bölümünü kapsamaktadır. Ancak hatıralar, olayların tanığı olan kişiden ilk elden bilgiler vermesi ve günümüze değin bir şekilde kullanılmamış olması nedenleriyle fevkalade önemlidir. Bu çalışma, İSAM veri tabanında yer alan Yeni Mecmua’da yer alan anıların bugüne kadar yayınlanan çalışmalarda bahsedilmediği gerçeğinden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Ayrıca yerel tarih ve sözlü tarih çalışmaları yoluyla bilgi toplamak, bireylerin yaşam öykülerini daha bilimsel ve zenginleştireceği için Kemal Balıkesir'in hayatı hakkında bilgi toplarken birinci derece akrabalarla da görüşülerek veri toplandı. Kemal Balıkesir ile ilgili yayınlarda, özellikle Kurtuluş Savaşı ile ilgili anıların olaylardan yaklaşık yarım asır veya daha sonra yayınlandığı görülmektedir. Bu noktada İSAM veri tabanında yer alan dergide yer alan anılar, 1923 gibi olayların zamanına oldukça yakın bir tarihte yayınlandığı ve olayın tanıklarının büyük çoğunluğunun hala hayatta olduğu zamanlarda yayınlandığı için büyük önem taşıyor. Araştırma-inceleme yönteminin kullanıldığı çalışma; Giriş, Hatırat, Kemal Balıkesir, Yeni Mecmua, Yeni Mecmua’da Kemal Bey’in Milli Mücadele Hatıraları ve Sonuç başlıklarından oluşmuştur.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Yeni Mecmua, Hatıra, Kemal Balıkesir

ON A MEMORY OF THE NATIONAL STRUGGLE PUBLISHED IN THE NEW JOURNAL (YENİ MECMUA)

Öz

Kemal Balıkesir was born in the Martlı District of Balıkesir in 1888, as the son of Captain Hafız Ömer Efendi form Amasya and Müveddet Hanım from Tepecik Village of Balıkesir. After completing primary school in Balıkesir, he continued his education in Istanbul. He graduated from Eyüp Military Middle School, Kuleli Military Preparatory School, Istanbul War College and War Academy, respectively. Kemal Balıkesir was a member of a family that was ruled by Balıkesir and raised many soldiers for the army. He was originally a member of the Turkmen origin Cebbar-zade family. As a soldier, he was a national mujahid who voluntarily took part in the Northwest Anatolian National Forces during the years of the National Struggle. Although he was a soldier, he made successful military operations by forming detachments of civilians when it is necessary. Kemal Bey was one of the national struggle leaders of Balıkesir, recorded his experiences and actions since he first joined the National Struggle. After the War of Independence, he was published these memories in New Journal (Yeni Mecmua), a journal that supported the newly established Republic regime and criticized those who opposed it. The memories did not cover Kemal Balıkesir's whole life, but a part of 1919, due to the sudden end of the journal's publication life. However, memories are extremely important as they give first-hand information from the witness of events and have not been used in any way until today. This study has been prepared based on the fact that the memories in the journal, which are in the ISAM database, have not been mentioned in the studies published until today. In addition, since collecting information through local history and oral history studies will transform the life stories of individuals more scientific and enrich, while collecting information about the life of Kemal Balıkesir, first-degree relatives were also interviewed and data were collected. In the publications about Kemal Balıkesir, it is seen that especially the memoirs about the War of Independence were published after about half a century or more after the events. At this point, the memories in the journal in the ISAM database are of great importance considering the fact that they were published quite close to the time of events such as 1923 and when the majority of the witnesses of the event were still alive. The study in which the research-analysis method was used; It consists of the titles Introduction, Memorandum, Kemal Balıkesir, New Journal (Yeni Mecmua), Memories of the National Struggle of Kemal Bey in New Journal (Yeni Mecmua) and Conclusion.

Anahtar Kelimeler

National Struggle, New Journal (Yeni Mecmua), Memory, Kemal Balikesir

Kaynakça

• Referans 1 Ispartalı, T. (1923), “Türk İnkılabı: Bir İstiklal Kahramanının Hatıraları”, Yeni Mecmua: İlim, Sanat ve Ahlaka Dair Haftalık Dergi, C.4, S.89, 456-459. Referans 2 Balıkesir, K. (1971), İstiklâl Savaşında ve Türk Benliği, İmanı, Kuvayi Milliye Ruhu ile Sohbetlerim, İstanbul: Yörük Matbaası.