SEMBOLİK SERMAYENİN İKTİSADİ DÖNÜŞÜMÜ: BATI ANADOLU’DA GELİR, UNVAN VE STATÜ

Yıl 2022, Sayı: 24, 449 - 471, 01.07.2022

Mustafa İlter

https://doi.org/10.33431/belgi.1080480

Cited By: 1

Öz

Zirai ve sanayi üretim süreçlerinin birlikte ilerlediği az sayıdaki yarı-kent ve yarı-kırsal alanlardan biri olan Buldan, 19. yüzyıl ortasında hatırı sayılır bir oranda dokumacılığın kişisel atölyeler aracılığıyla ilerlediği bölgelerden biridir. Çulha mesleğinin şehir merkezinde tüm meslekler içerisinde yarıdan fazla hane reisinin temel geçim kaynağı olduğu görülse de gerek ziraat erbabı gerekse de ticaret erbabının pamuk ve dokuma işiyle ilgilendiği düşünüldüğünde Buldan, çok daha fazla bir oranda dokumacılığın yön verdiği bir bölgedir. Bu makale, üretim ilişkilerinin sosyal dinamikleri göz önüne alındığında Buldan’daki toplumsal yapıyı tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Bölgedeki kompleks üretim sürecinin aktörleri arasındaki sembolik sermayeye dayalı ilişkinin tezahür ettiği yegâne alanlardan biri, kişisel statülerin toplumsal yapıdaki konumlanmasıyla ilgilidir. Bu konumlanma, kişiler arası paylaşım ilişkilerinin en nihai göstergelerinden biri olabilir. Temettuat defterleri de hane reisi hakkında gelir, zirai üretim ve mesleki yapı üzerine ayrıntılı bilgilerin yanında, sosyal statü üzerine de unvanlar aracılığıyla bilgi verir. Sembolik sermayenin göstergelerinden biri olarak sosyal statü üzerinden kullanılan unvanlar, temettuat defterlerindeki unvan verisinin bu perspektifte kullanılmasıyla diğer verilerle karşılaştırmalı bir perspektif sunmaktadır. Kişilerin unvanlarına göre değişen mesleki yapı, gelir ve verdikleri vergi üzerine olan değişimler, sembolik sermayenin iktisadi paylaşım ilişkilerine yansımasının en iyi örneklerinden biridir. Zira bu ilişkinin temelinde kişisel aktörlerin gündelik hayatlarındaki sembolik güç ilişkilerinin dil üzerinden unvanlar yoluyla da şekillendiği düşünülebilir. Bir başka deyişle karmaşık üretim ilişkilerini, sosyal statüyü dışlayarak anlamak mümkün değildir. Dolayısıyla bu makalenin nihai amacı aktörler arası paylaşım ilişkilerinin sembolik sermayeye göre ne ölçüde değiştiği üzerine bir tartışma yürütmektir.

Anahtar Kelimeler

temettuat defterleri, gelir, unvan, sembolik sermaye, mesleki yapı

ECONOMIC TRANSFORMATION OF SYMBOLIC CAPITAL: INCOME, TITLES AND STATUS IN WESTERN ANATOLIA

Öz

Buldan, as one of the few semi-urban and semi-rural areas of agricultural and industrial production, was one of the regions where weaving continued through personal ateliers in the midst of the 19th century. Although the profession of çulha (weaver) had been the main source of income for those of the household heads among all professions in the city center, agricultural and commercial people were also engaged in cotton production and trade. This article aims to analyze the social structure of Buldan, considering its social dynamics of production relations. One of the areas of the symbolic capital-based relationship between the actors of this complex production process was basically related to the positioning of personal statuses in the social structure. This positioning may be one of the final indicators of interpersonal power relations. Temettuat registers, in this perspective, provide information regarding the head of the household, including a very detailed information on agricultural production and professional structures, as well as information on social status through titles. The titles can be used for indicators of social status as one of the cursors of the symbolic capital that could be found in the temettuat registers. The extent to which the occupational structure, income and taxes changed according to the titles of the people was one of the best examples of the reflection of symbolic capital on economic relations. Because of this relationship, it could be considered that the symbolic power relations in the daily lives of personal actors are also shaped by titles through language. Therefore, the ultimate aim of this article is to discuss to what extent the economic relations between actors changed according to symbolic capital.

Anahtar Kelimeler

Temettuat registers, income, titles, symbolic capital, occupational structure

Kaynakça

• Algar, Hamid (2005), “Molla”, TDV İslam Ansiklopedisi, c.30, İstanbul: TDV Yayınları.
• Avcı, Casim (2010). “Şeyh”, TDV İslam Ansiklopedisi, c.39, İstanbul: TDV Yayınları.
• Avcı, Yasemin (2009), "The Application of Tanzimat in the Desert: The Bedouins and the Creation of a New Town in Southern Palestine (1860–1914)." Middle Eastern Studies 45, no. 6: 969-983.
• Bayerle, Gustav (1997), Pashas, Begs, and Effendis: A Historical Dictionary of Titles and Terms in the Ottoman Empire. İstanbul: The ISIS Press.
• Berker, Ali, & Boğaç Ergene (2008), "Wealth and Inequality in 18th-Century Kastamonu: Estimations for the Muslim Majority." International Journal of Middle East Studies 40, no. 1: 23-46.
• Bourdieu, Pierre (1984), Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste. Cambridge: Harvard University Press.
• Bourdieu, Pierre (1986), "The Forms of Capital." In Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, edited by J.G. Richardson, 241-58. New York: Greenwood Press.
• Bourdieu, Pierre (1991), Language and Symbolic Power, edited by John B. Thompson, Cambridge: Polity Press.
• Bourdieu, Pierre (2005), The Social Structures of the Economy. translated by Chris Turner, Cambridge: Polity Press.
• Canbakal, Hülya (2009), "The Ottoman State and Descendants of the Prophet in Anatolia and the Balkans (C. 1500-1700)." Journal of the Economic and Social History of the Orient 52, no. 3: 542-578.
• Cohen, Amnon (2002), Economic Life in Ottoman Jerusalem. Cambridge & New York: Cambridge University Press.
• Coşgel, Metin, & Boğaç Ergene (2011), "Intergenerational Wealth Accumulation and Dispersion in the Ottoman Empire: Observations from Eighteenth-Century Kastamonu." European Review of Economic History 15, no. 2: 255-276.
• Çadırcı, Musa (1991), Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri'nin Sosyal Ve Ekonomik Yapıları, Ankara: Turk Tarih Kurumu Basmevi.
• Dirlik, Arif (2002), "Modernity as History: Post-Revolutionary China, Globalization and the Question of Modernity." Social History 27, no. 1: 16-39.
• Frangakis-Syrett, Elena (1985), "The Ottoman Port of Izmir in the Eighteenth and Early Nineteenth Centuries, 1695-1820." Revue de l'Occidentmusulmans et de la Méditerranée 39, no. 1: 149-162.
• Frangakis-Syrett, Elena (1998), "Izmir’de Pamuk Ve Kumaş Ticareti (18. Yüzyılın Ikinci Yarısından 19. Yüzyılın Başlarına)." içinde Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti Ve Ticari Tarım, edited by Çağlar Keyder & Faruk Tabak, ss. 101-118, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Güran, Tevfik (2000), "19. Yüzyıl Temettuat Tahrirleri." In Osmanlı Devleti’nde Bilgi Ve Istatistik, edited by Şevket Pamuk & Halil İnalcık., 73-94, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Harootunian, Harry (2000), History's Disquiet: Modernity, Cultural Practice, and the Question of Everyday Life, New York: Columbia University Press.
• Harootunian, Harry (2004), The Empire’s New Clothes: Paradigm Lost, and Regained, Chicago: Prickly Paradigm Press.
• Itzkowitz, Norman (1962), "Eighteenth Century Ottoman Realities." Studia Islamica, no. 16: ss. 73-94.
• İlter, Mustafa (2014) "Socio-Economic Structure of 1844's Bursa According to Temettuat Register." Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, , İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• İnalcık, Halil (1992), Tanzimat Ve Bulgar Meselesi (Doktora Tezi’nin 50.Yılı, 1942-1992), İstanbul: Eren Yayınları.
• İnalcık, Halil, and Mehmet Seyitdanlıoğlu, eds. (2006), Tanzimat: Değişim Sürecinde Osmanlı Imparatorluğu, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Köprülü, Orhan F. (1994), “Efendi”, TDV İslam Ansiklopedisi, 10. Cilt, İstanbul: TDV Yayınları, ss.455-56.
• Kütükoğlu, Mübahat (1995), "Osmanlı Sosyal Ve Iktisadi Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri." Belleten 59, no. 225, ss. 395-418.
• Lewis, Bernard, “Efendi”, içerisinde: Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Consulted online on 17 February 2022
• Özbek, Nadir (2015), Imparatorluğun Bedeli: Osmanlı'da Vergi, Siyaset Ve Toplumsal Adalet (1839-1908), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Özbek, Nadir (2018), "Tax Farming in the Nineteenth-Century Ottoman Empire: Institutional Backwardness or the Emergence of Modern Public Finance?" Journal of Interdisciplinary History 49, no. 2, ss.219-245.
• Öztürk, Said (2003), "Türkiye'de Temettuat Çalışmaları." Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 1, no. 1, ss.287-304.
• Pamuk, Şevket (2018), Uneven Centuries: economic Development of Turkey since 1820, Princeton & Oxford: Princeton University Press.
• Reinkowski, Maurus (2017), Düzenin Şeyleri, Tanzimat’ın Kelimeleri: 19. Yüzyıl Osmanlı Reform Politikasının Karşılaştırmalı Bir Araştırması. Translated by Çiğdem Canan Dikmen, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Smith, Dennis (1991), The Rise of Historical Sociology, Philedalphia: Temple University Press.
• Sümer, Faruk (1988), “Ağa”, TDV İslam Ansiklopedisi, v.1, İstanbul, TDV Yayınları, ss.451-52.
• van Leeuwen, Marco et al. (2002), Hisco: Historical International Standard Classification of Occupations, Leuven: Leuven University Press.
• Wacquant, Loïc & Pierre Bourdieu (1992), An Invitation to Reflexive Sociology, Cambridge: Polity Press.
• Weber, Max (2010), Şehir: Modern Kentin Oluşumu, İstanbul: Yarın Yayıncılık.
• Wrigley, Anthony (2011), "The Pst System of Classifying Occupations.", Cambridge Group for the History of Population and Social Structure, Yayımlanmamış Çalışma, Cambridge: University of Cambridge.