Çine Community Center and Its Activities 1938-1951

Yıl 2022, Sayı: 24, 113 - 129, 01.07.2022

İnan Yilmaz Günver Güneş

https://doi.org/10.33431/belgi.1093600

Öz

The Community Centers, which were opened on February 19, 1932, are the cultural development projects of the Republic. It carried out activities in 9 different branches of activity: Community Centers, Language, History and Literature, Representation, Sports, Fine Arts, Ruralism, Public Classrooms and Courses, Library and Publication, Museum and Exhibition and Social Aid. Community Center activities in Aydın started with the establishment of Aydın Community Center on February 19, 1932. After Aydın Community Center, Nazilli, Söke, Bozdoğan, Germencik, Horsunlu, Karacasu, Guides, Sultanhisar, Umurlu, Yenipazar, Karapınar (İncirliova), Kuyucak Community Centers were opened. Çine Community Center, on the other hand, completed its establishment on February 20, 1938 and started activities for the social and cultural development of the region. Between 1938-1951, it operated with 5 branches, namely Sports Branch, Representation Branch, Social Aid Branch, Ruralism Branch, Library and Publication Branch, within the body of the Community Center, which is the center of the republic's modernization in Çine for 13 years. In this research, based on archival documents, official publications, the press of the period and memoirs, the activities carried out by the Community Center for the development of the town of Çine in all aspects during the establishment of the Republic will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Community Centers, Aydın, Çine, Çine Community Center, Nuri Güngör

ÇİNE HALKEVİ VE FAALİYETLERİ (1938-1951)

Öz

19 Şubat 1932’de açılan Halkevleri, Cumhuriyetin kültürel kalkınma projeleridir. Halkevleri, Dil, Tarih ve Edebiyat, Temsil, Spor, Güzel Sanatlar, Köycülük, Halk Dershaneleri ve Kurslar, Kütüphane ve Yayın ve Müze ve Sergi ve Sosyal Yardım olmak üzere 9 farklı faaliyet kolunda etkinlik yürütmüştür. Aydın’da ilinde Halkevi faaliyetleri, 19 Şubat 1932’de Aydın Halkevinin kurulmasıyla başlamıştır. Aydın Halkevinin ardından Nazilli, Söke, Bozdoğan, Germencik, Horsunlu, Karacasu, Kılavuzlar, Sultanhisar, Umurlu, Yenipazar, Karapınar (İncirliova), Kuyucak Halkevleri açılmıştır. Çine Halkevi ise 20 Şubat 1938 tarihinde kuruluşunu tamamlayarak bulunduğu bölgenin sosyal ve kültürel gelişimi için faaliyetlere girişmiştir. 1938-1951 yılları arasında 13 yıl cumhuriyet modernleşmesinin Çine’deki merkezi olan Halkevi bünyesinde Spor Şubesi, Temsil Şubesi, Sosyal Yardım Şubesi, Köycülük Şubesi, Kütüphane ve Yayın Şubesi olmak üzere 5 şube ile faaliyet göstermiştir. Bu araştırmada arşiv belgeleri, resmi yayınlar, dönemin basını ve hatıratlara dayalı olarak Halkevinin Cumhuriyetin kuruluş sürecinde Çine kasabasının her yönden kalkınması amacıyla gerçekleştirdiği faaliyetler değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Halkevleri, Aydın, Çine, Çine Halkevi, Nuri Güngör

Kaynakça

• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi 490.01.621.40.1
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi , 490.01.622.42.1.
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi , 490.01.622.43.1.
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi , 490.01.1021.930.2.
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi , 490.01.1663.790.1.
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi , 490.01.621.39.1.
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi , 490.01.1474.23.1.
• Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü- Cumhuriyet Arşivi , 490.01.981.804.2.
• Anadolu Gazetesi- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
• Atatürk Yolu Dergisi - Aydın Gazetesi- Belleten - Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi
• Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi - Erdem Dergisi - Haber Gazetesi- History Studies -
• Kebikeç - Milliyet Gazetesi- Resmi Gazete- Tiyatro Araştırmaları Dergisi- Türk Yurdu
• ALGAN, Hamdiye, Halkevlerinde İnkılâp Temsilleri (1932-1951), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2011.
• AKER, M. Şefik, İstiklal Harbinde 57. Tümen ve Aydın Milli Cidali, C.II, Matbaa-i Askeri, İstanbul 1937.
• AKKUŞ, Süleyman, Demokrat Parti Aydın Milletvekilleri (1950-1954), Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi, Aydın, 2016.
• AKYÜZ, Kenan, “Türk Ocakları”, Belleten, Cilt:1, Sayı: 196, Ankara 1986, s.201-228.
• ARIKAN, Zeki, “Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi”, Atatürk Yolu Dergisi, Cilt:6, Sayı:23, 1999, s.261-281.
• AYDINEL, Sıtkı, Güneybatı Anadolu’da Kuva-yı Milliye Harekâtı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993.
• BAŞARAN, Mehmet, Milli Mücadele’de Çine Heyet-i Milliyesi (1919-1920), İstanbul 2007.
• BUDAK, Lütfi, XIX. Yüzyıl Ortalarında Çine Kazası, Aydın Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını No:5, Aydın 2018.
• Cumhuriyetin 15. Yılında Aydın, C. H. P. Basımevi Aydın 1938.
• CHF Halkevleri Talimatnamesi, Hâkimiyeti Milliye Matbaası, Ankara 1932.
• CHP 1939’da Halkevleri, Recep Ulusoğlu Basımevi, Ankara 1939.
• CHP Halkevleri Öğreneği, Ulus Basımevi, Ankara 1935.
• CHP Halkevleri ve Halkodaları 1932-1942,Alaaddin Kıral Basımevi, Ankara 1943.
• CHP Halkevleri ve Halkodaları 1943, Ankara 1944.
• CHP Halkevleri İdare ve Teşkilat Talimatnamesi, Ankara 1940.
• ÇAKMAK, Fevzi, “Halkevlerinin Kapatılması ve Cumhuriyet Halk Partisi Mallarına El Konulması”, HistoryStudies International Journal of History, Sayı:3, Cilt:5, 2015, s.1-21.
• ÇEÇEN, Anıl, Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2018.
• Değişim Sürecinde Aydın, Editör: Sabri Sürgevil, Hilal Ortaç, Olcay Pullukçuoğlu Yapucu, Cihan Özgün, Aydın Ticaret Odası Kültür Yayını No:4, Aydın 2010.
• ERDEM Tarhan- EREZ Selçuk I., Kuruluşlarının Yıldönümü Halkevleri (1932-1951-1963),CHP İstanbul İl Gençlik Kolu Yayını, İstanbul 1963.
• GÖK, Hacı Veli, DP Döneminin Önemli Bir Siması; Namık Gedik ve Siyasi Faaliyetleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, TC Tarihi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2020.
• GÖKBEL, Asaf, Milli Mücadele’de Aydın, Coşkun Matbaası, Aydın 1964
• GÜNEŞ, Günver, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Aydın Türk Ocağı (1923-1931)”, Türk Yurdu, Cilt 32, Sayı: 300, s.57-67. ______________, “Çağdaşlaşma Sürecinde Aydın Halkevi ve Faaliyetleri”, CTAD, Cilt:3, Sayı:5, Ankara 2007, s.141-192.
• GÜNEŞ, Müslime, “Adnan Menderes ve Halkevleri”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XII/25 (2012-Güz/Autumn), İzmir 2012, s.141-155.
• HACALOĞLU, Yücel, Türk Ocaklarına Dair Bazı Vesikalar 1912-1995, Türk Yurdu Yayınları, Ankara 1995
• KARADAĞ, Nurhan, “Halkevleri Oyun Dağarcığı (1932-1951)”, Erdem Dergisi, Cilt 5, Sayı 13, Ankara 1989, s. 81-122.
• _________________, “1932-1951 Yılları Arasında Halkevleri Tiyatro Çalışmaları”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Cilt: 8, Sayı:8, Ankara 1988, s.135-177.
• KODAL, Tahir, “Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Ocakları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:52, Erzurum 2013, s.295-314.
• ÖZACUN, Orhan, “Halkevlerinin Dramı”, Kebikeç, Sayı:3, Ankara 1996, s. 87-96.
• ÖZKURT, Fatih, Yörük Ali Efe, Milli Mücadele’nin Gizli Kahramanı, Kronik Yayınları, İstanbul 2019.
• ÖZSARI, Mustafa , “Ege Bölgesi Ege Bölümü Halkevleri ve Yayın Çalışmaları”, Atatürk Yolu Dergisi, Cilt:6Sayı:23, Ankara 1999, s.401-415.
• SARINAY, Yusuf, Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları 1912-1931, Ötüken Yayınları, İstanbul 1994.
• ŞAHİN, Cemile, Türk Parlamentosundaki Kadın Milletvekilleri 1935-2007, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum 2010.
• ŞİMŞEK, Sefa, Bir İdeolojik Seferberlik Deneyimi Halkevleri 1932-1951, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2002.
• TEKİR, Süleyman- URAL, Selçuk, “Batı Anadolu’da Yunan İşgali ve Aydın Muhacirleri (1919-1920)” CTAD, Yıl 13, Sayı 26, Ankara 2017, s. 125-148.
• TOKSOY, Nurcan, Bir Kültürel Kalkınma Modeli Olarak Halkevleri, Orion Yayınları, Ankara 2007.
• TUNÇAY, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931), Yurt Yayınları, Ankara 1981.
• Türk Ocakları Tarihi, Açıklamalı Kronoloji 1912-1997, I. Cilt, Hazırlayanlar: Hüseyin Tuncer-Yücel Hacaloğlu-Ragıp Memişoğlu, Ankara 1998.
• Türk Ocakları 1928 Senesi Kurultayı Zabıtları, Ankara 1928.
• UYAR, Hakkı, Demokrat Parti İktidarında CHP 1950-1960, Doğan Kitap, İstanbul 2017.
• UYGUÇ, Arif, Dünden Bugüne Çine, Denizli 1996.
• UYGUÇ, Ünal, Babam Cafer Tayyar, İstanbul 2017.
• ÜSTEL, Füsun, İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları (1912-1931),İletişim Yayınları, İstanbul 2020.
• YETKİN, Çetin, Türkiye’de Tek Parti Yönetimi 1930-1945. Altın Kitaplar Yayınevi, 1983.
• YETKİN, Sabri, Ege’de Eşkıyalar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
• YILMAZ, Muzaffer, Aydın’da Halkevi Mimarisi, Aybil Yayınları, Konya 2019.
• ÖZDURAL, Bülent, Haftanın Sohbeti, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, İstanbul, 19 Şubat 1984.