93 HARBİ’NDE YABANCI GÖNÜLLÜLER

Yıl 2023, Sayı: 26, 239 - 260, 01.07.2023

Ayşe Özkan

https://doi.org/10.33431/belgi.1306776

Öz

Rus Çarı II. Aleksandr, 24 Nisan 1877’de Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmiştir. Savaş öncesinde 1876 Osmanlı-Sırp-Karadağ Savaşı sırasında ordusunu kısmen seferber eden Rusya, 15 Nisan 1877’de tekrar seferberlik ilan etmiştir. Rusya kendi egemenliği altındaki bölgelerden 16 askeri bölge oluşturmuş ve buralardan asker alımı yapmıştır. 13 Ocak 18774 tarihli mevzuat ile askerliği zorunlu hale getiren Rusya, gönüllülüğün şartlarını da belirlemiştir. Kendi gönüllüleri dışında Rus ordusuna Fransız, Alman, Avusturyalı, Sırp, Japon subaylar da katılırken, Karadağlılar ve Kafkasyalılar da destek olmuşlardır. Ruslar özellikle Bulgarlardan gönüllü taburları kurmuş ve onları kışkırtmıştır. Özellikle Tümgeneral Stoletov ve Grandük Nikola’nın emrindeki Bulgar gönüllüleri ile General Skobelev de çok ilgilenmiştir. Girdikleri topraklarda arka arkaya bildiriler yayınlayan ve savaşı adeta bir Haçlı Seferi’ne çeviren Rus Çarı sayesinde Ruslar ve Bulgarlar Müslümanlara her türlü kötülüğü yapmışlardır. Bir diğer Osmanlı Devleti’ne bağlı prenslik olan Romanya da Ruslara çok destek olmuştur. 22 Mayıs 1877’de Rusya’nın yanında savaşa giren Romanya her türlü kolaylığı Bulgarlar ile birlikte Rus ordusuna göstermiştir. Yaptığı ittifak anlaşmasıyla Rus ordusuna tüm desteğini veren Romanya savaş sonucu imzalanan antlaşma ile umduğunu bulamayacaktır. Sırbistan, Plevne’nin düşmesinden sonra 13 Aralık 1877’de savaşa dahil olmuştur. 31 Aralık 1878’de ateşkes imzalanana kadar 6 haftalık bir süreçte savaşan Sırbistan’a Rusya maddi anlamda destek olmuştur. Yunanistan ise tarafsız gibi görünse de gönüllü toplamaya ve silahlanmaya başlamıştır. Osmanlı Devleti’ne savaş açmak için uygun bir zamanı kollayan Yunanistan Ocak-Şubat 1878’de harekete geçmiş ve Yunan birlikleri Osmanlı topraklarına girmiştir. Ancak Rusya ve Osmanlı Devleti arasında 31 Ocak 1878’de ateşkes imzalandığını öğrenince geri adım atmıştır. Kendi aralarında ittifak oluşturmaya çalışan Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Romanya Prenslikleri bu emellerini Balkan Savaşları’nda gerçekleştireceklerdir.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Osmanlı Devleti, Yabancı, Bulgar, Yunan Gönüllüler

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

FOREIGN VOLUNTEERS IN THE 93 WAR

Öz

Russian Tsar II. Alexander declared war on the Ottoman Empire on April 24, 1877. Having partially mobilized its army during the 1876 Ottoman-Serbian-Montenegrin War before the war, Russia declared mobilization again on April 15, 1877. Russia created 16 military zones from the regions under its sovereignty and recruited soldiers from these regions. Russia, which made military service compulsory with the legislation dated January 13, 18774, also determined the conditions of volunteering. Apart from their own volunteers, French, German, Austrian, Serbian and Japanese officers joined the Russian army, while Montenegrins and Caucasians also supported them. The Russians formed volunteer battalions especially from the Bulgarians and provoked them. General Skobelev was also very interested, especially with the Bulgarian volunteers under the command of Major General Stoletov and Grand Duke Nikola. The Russians and Bulgarians did all kinds of evil to the Muslims, thanks to the Russian Tsar, who issued successive leaflets in the lands they entered and turned the war into a Crusade. Romania, another principality of the Ottoman Empire, also supported the Russians a lot. Romania, which entered the war on the side of Russia on May 22, 1877, showed all kinds of convenience to the Russian army together with the Bulgarians. Romania, which gave all its support to the Russian army with the alliance agreement it signed, will not find what it hoped with the agreement signed as a result of the war.
Serbia joined the war on 13 December 1877 after the fall of Pleven. Russia provided financial support to Serbia, which fought for a period of 6 weeks until the armistice was signed on 31 December 1878. Although Greece seems to be neutral, it has started to gather volunteers and take up arms. Greece, which was waiting for a suitable time to declare war on the Ottoman Empire, took action in January-February 1878 and Greek troops entered the Ottoman lands. However, he took a step back when he learned that an armistice was signed between Russia and the Ottoman Empire on January 31, 1878. The Principalities of Greece, Serbia, Montenegro and Romania, which are trying to form an alliance among themselves, will realize these ambitions in the Balkan Wars.

Anahtar Kelimeler

Russia, Ottoman State, Foreign, Bulgarian, Greek Volunteers

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• 1.Arşiv Belgeleri
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• BOA, DH.ŞFR. 109/72-2
• BOA, DH.ŞFR. 109/51
• BOA, DH.ŞFR. 109/72-4
• BOA, HR.MKT. 983/87
• BOA, HR.MKT. 987/28
• BOA, HR.MKT. 1011/93
• BOA, HR.SYS. 1711/26.
• BOA, HR.SYS.1711/9-2
• BOA, HR.SYS. 1711/5
• BOA, HR.TO. 7/65
• BOA, HR.TO. 129/4
• BOA, HR.TO. 7/7
• BOA, MB.İ. 38/196
• BOA, MB.İ. 38/192
• BOA, MB.İ. 39/6
• BOA, MB.İ. 45/237
• BOA, Y.PRK.HR. 3/66
• BOA, Y.PRK.HR. 3/51
• BOA, Y.PRK.HR. 3/25
• BOA, Y.PRK.HR. 3/53
• Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüd Başkanlığı (ATASE) Arşivi
• Osmanlı-Rus Harbi (18777-1878) Koleksiyonu Kataloğu (ORH)
• ATASE, ORH Kutu:22 Gömlek:47 Belge:47-2
• ATASE, ORH Kutu:22 Gömlek:47 Belge:47-4
• 2.Telif Eserler
• Ahmed Midhat Efendi (2015), Zübdetü’l Hakayık, (Haz. Ömer Faruk Can), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Akyay, Bülent (2021), Tesalya Meselesi (1881), İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,.
• Alpmansü, Yusuf (1984), “1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda İlginç Bir Devre”, Askeri Tarih Bülteni, Sayı 17, s. 54.(47-59)
• Anderson, Matthew Smith (2001), Doğu Sorunu 1774-1923, Çev. İdil Eser, Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
• Armaoğlu, Fahir (1999), 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Beşikçi, Mehmet (2015), “Başıbozuk Savaşçıdan Makbul Tebaaya:1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Osmanlı Ordusunda Çerkes Muhacirler”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 23, s. 85-123.
• Greene, Francis Vinton (2018), 93 Harbi (Tüm Cepheleriyle 1877-1878 Osmanlı Rus Harbi), Yay. Haz. Sebahattin Şenol, Çev. Sebahattin Şenol, Muhammet Şeviker, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Hamzaoğlu, Yusuf (2004), Sırbistan Türklüğü, Üsküp: Logos-A Yayınları.
• Jelavich, Barbara (2006), Balkan Tarihi: 18 ve 19 Yüzyıllar, C.1, Çev. İhsan Durdu, Haşim Koç, Gülçin Koç, İstanbul: Küre Yayınları.
• Kaplan, Kezban Acar (2016), “Bazı Rus Subay Ve Komutanlarının Günlüklerinde ve Hatıratında 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşına Dair İzlenimler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXI/1, s. 219-234.
• Kara- Toprak, Gülnar-Serap (2016), “19. Yüzyıl Sonunda Balkan Siyaseti Gölgesinde Rusya’nın Yalnızlaşması, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C. 5, Sayı 4, s. 677-689.
• Karagözoğlu, Tuğba (2019), 1877-1878 Yılları Arasında Osmanlı Devleti’nde Görev Yapan İngiliz Büyükelçi Sir Henry Austen Layard’ın Osmanlı-Rus Savaşı’na Bakışı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Karakulak, Mesut (2021), 93 Harbinde Rusya’da Osmanlı Esirleri, İstanbul: Selenge Yayınları.
• Kocabaş, Süleyman (1989), Tarihte Türk-Rus Mücadelesi, İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Köylü Eşref (2001), “Osmanlı-Rus Harbi’nin (1877-1878) Stratejik ve Taktik Yönden Değerlendirilmesi”, Stratejik Araştırma ve Etüt Bülteni, Sayı 1, s. 29-52.
• Kurat, Akdes Nimet (1953), “Panislavizm”, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. XI, Sayı 1, s. 241-278.
• Kutlu, Nurgül (2019), Rus Kaynaklarına Göre 1877-1878 Osmanlı Rus Harbi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Nalçacı, Murat (2012), “1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Sürecinde Rusya Ordusu”, Tarih Dergisi, Sayı 54, (2011/2) İstanbul, s. 149-172.
• Novruzlu, Tural (2022), Rus Kaynaklarına Göre 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Plevne Müdafaası, Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Nuza, Fehmi (1977), 1293 (1877/78) Osmanlı-Rus Seferi II, Türk Kültürü, Sayı 180, s. 732-751.
• Nuza, Fehmi (1977), “1293 (1877/78) Osmanlı- Rus Harbinde Askeri Harekat”, Türk Kültürü, Sayı 181, s. 9-38.
• Özger, Ebubekir (2021), Kırım ve 93 Harplerinde Kuzey Afrika Bölgesinin Osmanlı Devleti’ne Askeri Desteği, İstanbul: Milli Savunma Üniversitesi, Atatürk Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Özkan, Ayşe (2011), Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878), İstanbul: IQ Yayınları.
• Popoviç, Vasily ( t.y.), Evropa i Srpsko Pitanje Periodu Oslobocenja 1804-1918, Belgrad:
• Prusyalı Bir Subayın Gözüyle 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi), Binbaşı Richard Graf von Pfeil’in Hatıraları (2020), (Çev ve Yay. Haz. Metin Işık), İstanbul: Pınar Yayınları.
• Rumeli Orduları Başkumandanı Süleyman Hüsnü Paşa’nın 93 Osmanlı- Rus Harbi Hatıraları (2021), (Haz. Ebubekir Subaşı), İstanbul: Çelik Yayıncılık.
• Ryan, Charles S. (2005), Plevne’de Bir Avusturalyalı, Çev. Ali Rıza Seyfioğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sedes, İ. Halil (1935), 1877-1878 Osmanlı-Rus ve Romen Savaşı, C. I, İstanbul: Askeri Matbaa.
• Stepanov, Valeriy (2021),“Zaferin Bedeli: 1877-1878 Rus- Türk Savaşı ve Rusya’nın Ekonomisi”, Çev. Mustafa Tanrıverdi, Harp Tarihi Dergisi, Sayı 3, s. 167-208.
• Sungu, İhsan (1939), “Atatürk’ün Babası Ali Efendi ve Mensup olduğu Selanik Asakir-i Milliye Taburu”, Belleten, C. 3, Sayı 10, s. 289-348.
• Süer, Hikmet (2004), 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi Balkan Cephesi, Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Süral, Necati (1968), “1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nda Balkan Cephesi Askeri Harekatı”, Silahlı Kuvvetler Dergisi Eki, Sayı 226, s. 3-24.
• Şimşir, Bilal N. (1989), Rumeli’den Türk Göçleri, C.I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Şirokorad, A. B. (2013), Rusların Gözünden Osmanlı-Rus Savaşları, Çev. Ahsen Batur, İstanbul: Selenge Yayınları.
• Uğuz, Sacit (2003), Basiret Gazetesi’ne Göre 93 Harbi’nde Rumeli (1877-1878), Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Uyanık, Ercan (2022), “1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Ödemiş Zeybek Taburları”, Tarih Çevresi Dergisi, Arkeolojik ve Tarihi Yönleri ile Bir Ege Kasabası, Birgi Sempozyumu Sunumları Özel Sayısı, s. 142-158.
• Yerlikaya, İlhan (1996), “Sırp-Karadağ ve 93 Savaşı’nın Vakit Gazetesi’nde İşlenişi”, Askeri Tarih Bülteni, Sayı 41, s. 26-43.
• Yıldırım, Arif (2012), 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Zeybek Taburları, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Yürükçü, Aytaç (2018), 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Propaganda: Avrupalı Gazetecilerin Faaliyetleri ve Rus Savaş Muhabiri Vasili İ. N. Dançenko’nun Savaş Notları, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Zafer, Zeynep (2017), “V. M. Garşin’in Sanat Dünyasında Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878)”, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, C. 6, Sayı 2, s. 361-379.
• 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Zaman Dizini (2004), Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.